قائم مقام وزیر نیرو: 70 درصد ریزگردهای کشور منشا خارجی دارد

به گزارش ایران اکونومیست؛ علیرضا دائمی روز شنبه ضمن تاکید بر اینکه آسیب اصلی ایران از سدسازی های ترکیه در مناطق بالادست بین النهرین فقط ناشی از ریزگردها (و نه مساله آب) است، اضافه کرد: در این زمینه عراقی ها باید با رعایت اصول اساسی کار، مانع متضرر شدن بیشتر ایران از مساله ریزگردها شوند.
وی با اشاره به ابعاد سدسازی ها در کشور ترکیه و تاثیر آن بر آینده منطقه و ایران، افزود: بطور کلی سیاست وزارت نیرو در زمینه آب های داخلی و آب های مشترک در سطوح بین الملل، بر رعایت حقابه های مناطق پایین دست و انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح هاست.
به گفته این مقام مسئول، رعایت نکردن این 2 مقوله اساسی در ساخت سدها، منازعات اجتماعی، بروز مشکلاتی برای طبیعت و آثار سوء زیست محیطی به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به سدهای بالادست منطقه میان رودان (بین النهرین) و رودخانه های دجله و فرات، اظهار داشت: این دو رودخانه از ارتفاعات ترکیه سرچشمه گرفته و با عبور از کشورهای سوریه و عراق به اروند رود و خلیج فارس می ریزند.
دائمی تصریح کرد: بر اساس پروتکل ها و قواعد بین المللی، از آنجایی که آب این رودخانه ها برای ایران مشترک محسوب نمی شوند، نمی توان در این زمینه بطور مستقیم به اظهار نظر پرداخت.
دائمی گفت: این موضوع و انجام مذاکرات، تاکنون مطرح شده، اما هیچ گاه به صورت نشست های تخصصی نبوده است؛ از آنجایی که آب موجود در میان رودان، آب مشترک برای ایران محسوب نمی شود، نمی توانیم بر اساس پروتکل های بین المللی درخواستی مطرح کنیم.
وی ادامه داد: برای رفع مشکلات مناطق پایین دستی این رودخانه ها از جمله موضوع ریزگردها که 15 استان کشورمان را درگیر خود کرده و عموما ناشی از کم شدن حجم آب رودخانه های دجله و فرات است و نمود عینی آن را در تالاب هورالعظیم شاهدیم، پیشنهاداتی از سوی ایران به کشورهای همسایه ارائه شده است.
قائم‌مقام وزیر نیرو در امور بین الملل گفت: بررسی تصاویر ماهواره ای حاکی است این تالاب که بخشی از آن در ایران و بخشی دیگر در کشور عراق واقع است، به خوبی از سوی منابع آبی داخلی (رودخانه کرخه) تغذیه می شود و عمده مشکلات ریزگردها و کاهش آب این تالاب، مربوط به کشور عراق است.
دائمی یادآوری کرد: منطقه میان رودان مطابق بررسی های تاریخی از حدود هشت هزار سال پیش تاکنون مدیریت آبی خاص خود را داشته و منشا آبیاری و کشاروزی بوده است و پیشنهاد ایران انجام مذاکراتی براساس ضوابط بین المللی بین وزارت خانه های امور خارجه کشورهای اثرگذار و اثرپذیر از این منطقه است.
وی در پایان با اشاره به رودخانه «راین» در اتحادیه اروپا که از چندین کشور اروپایی عبور می کند، خاطر نشان کرد: در تمامی طول مسیر رودخانه، مدیریت بسیار خوبی در مسائل آبی، سیلاب، آلودگی های زیست محیطی، حجم آب پایین دست و ... حاکم است و مدیریت این حوزه آبریز همانند حکومتی مستقل عمل می کند؛ نظیر چنین مدیریتی بر حوزه آبریز میان رودان با حضور نمایندگان همه کشورهای اثرگذار و اثرپذیر مورد نیاز است.
پیشتر «هدایت فهمی» معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با اشاره به سهم 20 درصدی ایران از کانون ریزگردها در خشکسالی های شدید، گفت: رفع مشکل ریزگردها در کشور به دیپلماسی آب و گسترش تعاملات سیاسی به منظور رهاسازی حقابه های زیست محیطی رودخانه های مشروب کننده اراضی کشورهای منطقه نیاز دارد.
به گفته وی، تحلیل ها نشان می هد منشا 65 درصد ریزگردهای ایران از کشور عراق، 16 درصد سوریه، 9 درصد عربستان، هشت درصد ایران و 2 درصد اردن است، اما در سال های گذشته و به دلیل بروز خشکسالی های شدید و افزایش فرسایش خاک، میانگین سهم ایران به 12 درصد و در برخی سال ها تا 20 درصد نیز افزایش داشته است.
فهمی بیان داشت: بر این اساس عمده کانون ریزگردها در کشور از خارج ایران است و بویژه ساخت دریاچه مصنوعی «ثرثار» عراق و سدسازی های گسترده در ترکیه در قالب پروژه «گاپ» را می توان به عنوان مهمترین عامل شکل گیری آن برشمرد.
«گاپ» (Great Anatolian Project) – - به اختصار GAP - پروژه عظیمی مشتمل بر 22 سد بزرگ و کوچک و 14 طرح برقابی روی رودخانه های دجله و فرات در منطقه شرقی ترکیه است که 9 استان و 10 درصد خاک این کشور را شامل می شود.