واکنش هیجانی سهامداران به حوادث تهران

نماگر بورس تهران که تا ساعات میانی معاملات در مسیر نزولی حتی آرام‌تر از روز‌های قبل حرکت می‌کرد، با مخابره ناآرامی‌های مزبور در دام ریزش شدیدی گرفتار شد(شاخص سهام در ساعت 10:30 افت حدود 30 واحدی را تجربه کرده بود). قیمت عمومی سهام در بورس تهران از ابتدای سال جاری تا یک روز پس از برگزاری انتخابات و مشخص شدن نتایج آن در مسیر صعودی آرام حرکت کرد. این رشد‌ها که بدون پشتوانه بنیادی خاصی و صرفا تحت تاثیر موج ورود نقدینگی ناشی از خوش بینی به نتایج انتخابات صورت گرفت، ورود به فاز اصلاح قیمت‌ها را اجتناب ناپذیر کرد.

بر همین اساس نیز در روزهای اخیر قیمت سهام در مسیر نزولی آرام و در جهت یک تعادل نسبی حرکت کرد(. در فضای کم‌معامله و راکد بازار سهام در روزهای اخیر، حمایت سهامداران حقوقی تا حدودی تعادل نسبی در معاملات سهام فراهم کرده بود). ناآرامی‌های دیروز بهارستان اما به بازار سهام شوک وارد کرد و بزرگ‌ترین ریزش روزانه شاخص کل از ابتدای سال 96 را رقم زد.

روز گذشته در شرایطی بزرگ‌ترین نزول شاخص در واکنش به ناآرامی‌های مجلس شورای اسلامی در حالی رخ داد که کارشناسان ادامه این ریزش‌های هیجانی را دور از انتظار می‌دانند. برای این موضوع می‌توان دلایل مختلفی را برشمرد. بازار‌های سهام معمولا نسبت به ریسک‌های سیستماتیک و عوامل غیر‌اقتصادی از جمله تنش‌ها و ناآرامی‌های محیطی آسیب‌پذیر هستند و به تحولات مزبور واکنش نشان می‌دهند.

شدت این واکنش اما تا حد زیادی بستگی به شرایط بازار در زمان تاثیر‌گذاری عوامل غیر‌اقتصادی دارد. در دوره‌هایی که بازار سهام یک فاز نزولی و رکود عمیق و طولانی مدت را تجربه می‌کند، معمولا نسبت به این نوع خبرها مصونیت بیشتری دارند، زیرا قیمت‌ها با حرکت در مسیر ریزشی در کف قرار گرفته‌اند و بسیاری از فروشندگان عجول و با دید کوتاه مدت از بازار خارج شده‌اند. در مقابل در شرایطی که سهامداران بازدهی‌های مناسبی را تجربه کرده‌اند وقیمت بیشتر سهم‌ها از کف قیمتی خود فاصله گرفته‌اند، نسبت به نا‌آرامی‌ها و ریسک‌های سیستماتیک واکنش هیجانی‌تر و شدیدتری نشان می‌دهند.

نمونه این روند در سال 92 همزمان با شروع درگیری‌های سوریه ایجاد شد. در آن بازه زمانی (روزهای ابتدایی شهریور ماه) بالا گرفتن تنش‌های سیاسی منطقه و افزایش ریسک‌های ناشی از ناآرامی‌های محیطی منجر به نزول سنگین شاخص سهام در روزهای ابتدایی شد (‌شاخص سهام در روز 6 شهریور سال 92 همزمان با مخابره تنش‌های سوریه افت بیش از 2 درصدی را تجربه کرد). گفتنی است قیمت‌ها درآن بازه زمانی نیز از ابتدای سال رشد‌های نسبتا مناسبی را تجربه کرده بودند (‌بازدهی شاخص سهام در روزهای آغازین تنش‌های سوریه بیش از 50 درصد بوده است).

با این حال روند ریزش شاخص سهام پس از گذشت چند روز جای خود را به مسیر نزولی آرام و در ادامه تغییر روند بورس به سوی صعود قیمت‌ها داد. البته که شرایط بازار در این دو بازه زمانی اختلافات زیادی دارند اما قصد نگارنده مرور آن واکنش هیجانی در روزهای نخست و در ادامه بازگشت آرامش به بورس تهران است.

بر همین اساس تحت تاثیر این موضوع و با توجه به شرایط فعلی بازار سهام، انتظار ادامه ریزش قیمت‌ها تحت تاثیر ناآرامی‌های دیروز بعید به نظر می‌رسد. دلیل دیگری که احتمال ریزش شدید بورس در روزهای آینده را کم می‌کند، رصد تغییرات بازار ارز است. بازار ارز به‌عنوان بازار هوشمند‌تری نسبت به دیگر بازار‌ها مطرح است.

این بازار روز گذشته نسبت به ناآرامی‌های بهارستان واکنش خفیفی نشان داد. نرخ دلار روز گذشته با رشد اندک 6 تومانی حدود 3735 تومان معامله شد. از این رو عکس‌العمل بازار ارز نیز احتمال ادامه نزول‌های این‌چنینی قیمت‌ها را در بورس تهران در واکنش به ناآرامی‌های دیروز بهارستان بعید می‌داند.

ضمن اینکه به نظر می‌رسد تا شروع معاملات هفته آینده که حدود دور روز باقی مانده است، تحلیل‌های مشخص‌تر و روشن‌تری از این موضوع منتشر شود. تحلیل‌هایی که می‌تواند از واکنش‌های این‌چنین هیجانی بورس تهران بکاهد. این موضوعات با فرض ثبات دیگر عوامل پیرامونی بازار، ادامه ریزش‌های هیجانی در بورس تهران در روزهای آتی را دور از انتظار عنوان می‌کنند.