حملونقل دریایی را می‌توان یکی از مهم‌ترین، متداول‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌های حملونقل نامید.
با وجود مشکلات متعدد ناشی از تحریم‌های
ظالمانه هسته‌ای در سال‌های گذشته علیه کشور ما، دولت یازدهم به پشتوانه
نيروي انساني كارآمد و با طراحي برنامه‌هاي مناسب و استفاده بهينه از منابع
دراختيار، توانسته است عملکرد مثبتی را با ايجاد تحرك در فعاليت‌هاي
ناوگان حملونقل و بنادر بازرگاني و با بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين و
پيشرفته حملونقل همگام با تحولات بين‌المللي، موجبات افزايش سرعت، ايمني و
تسهيل جريان كالا به/از كشور از طريق بنادر تجاري را در زمینه حملونقل
دریایی به ثبت برساند.
در ادامه به بررسی آمارهایی خواهیم پرداخت که در گفت‌وگو با مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی کشور به‌دست آورده‌ایم.
خدمات و عملیات
آمارهای
مربوط به فعالیت دولت تدبیر و امید در بخش خدمات و عملیات روندی صعودی را
در اکثر بخش‌ها نشان می‌دهد. در این بخش با افزایش 4.5 درصدی در ميزان
تخليه و بارگيري كالا در بنادر تجاري در پايان سال 1395 نسبت به ابتداي سال
1392 (از 139 به 145 ميليون تن)، افزايش 253 درصدی در ترانزيت كالاي
غيرنفتي از بنادر تجاري در پايان سال 1395 نسبت به ابتداي سال 1392 (از 3/1
به 6/4 ميليون تن)، افزايش 32.4 درصدی در صادرات كالاي غيرنفتي از بنادر
تجاري در پايان سال 1395 نسبت به ابتداي سال 1392 (از 37 به 49 ميليون تن)،
كاهش 26.7 درصدی در واردات كالاي غيرنفتي از بنادر تجاري در پايان سال
1395 نسبت به ابتداي سال 1392 (از 45 به 33 ميليون تن)، افزايش 53.6 درصدی
در جابه‌جايي مسافر دريايي از بنادر مسافري و چندمنظوره در پايان سال 1395
نسبت به ابتداي سال 1392 (از 11.5 به 17.7 ميليون نفر)، افزايش 5/5 درصدی
در تعداد شناورهاي تجاري متردد به بنادر تجاري در پايان سال 1395 نسبت به
ابتداي سال 1392 (از 8818 به 9301 فروند) روبه‌رو بوده‌ایم.
ظرفيت‌ها، توانمندي‌ها و قابليت‌ها
دولت
یازدهم در افزایش ظرفیت‌های دریایی نیز توانسته است قدم‌های مثبتی بردارد
که از اهم آن‌ها می‌توان به افزايش 21 درصدی در ظرفيت اسمي بنادر تجاري در
پايان سال 1395 نسبت‌به ابتداي سال 1392 (از 180 به 217 ميليون تن)، افزايش
20 درصدی در ظرفيت كانتينري بنادر تجاري در پايان سال 1395 نسبت به ابتداي
سال 1392 (از 4.58 به 5.5 ميليون TEU)، افزايش 35 درصدی در ظرفيت
جابه‌جايي مسافر دريايي از بنادر مسافري و چندمنظوره در پايان سال 1395
نسبت به ابتداي سال 1392 (از 14 به 19 ميليون نفر)، بهره‌برداری از تعداد
101 پروژه زيربنايي و تجهيزات بندري و دريايي در بنادر تجاري كشور به ارزش
11.5 هزار ميليارد ريال، هزينه‌كرد بالغ بر 27 هزار ميليارد ريال براي
سرمايه‌گذاري درتوسعه زيرساخت‌هاي بنادر از محل منابع داخلي سازمان
بنادرودريانوردي، در دست اجرا داشتن تعداد 786 طرح وپروژه اجرایی با اعتبار
مصوبی به ارزش 75 هزار میلیارد ریال، جذب سرمايه‌گذاري بالغ بر 60
هزارميليارد ريالي بخش غير دولتي در بنادر كشور در قالب 126 قرارداد
سرمايه‌گذاري، حمایت 6.3 هزارمیلیارد ریالی از بخش غيردولتي برای ساخت یا
خرید شناورهای تجاری، خدماتی، مسافری و گردشگری، تامین تجهیزات و طرح‌های
سرمایه‌گذاری از محل وجوه اداره‌شده سازمان بنادر و دريانوردي، بهره‌برداری
از تعداد 40 طرح ساخت یا خرید شناورهای تجاری و خدماتی (24 فروند)، مسافری
(13 فروند) و نفتی (یک فروند) و تامین تجهیزات بنادر (2 طرح) به ارزش بيش
از یک‌هزار میلیارد ریال با اعطای 53 میلیارد ریال یارانه سود تسهیلات از
محل وجوه اداره‌شده سازمان بنادر و دريانوردي، دريافت 440 ميليون دلار
سهميه ارزي از بانك مركزي برای خريد تجهيزات دريايي و بندري در سال 1395 و
تخصیص 334 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی و 70 میلیون دلار ازمنابع
داخلی براي اجراي طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار اشاره کرد.
قراردادهاي
تجهيز، بهره‌برداري، مشاركت و فاينانس خارجي مرتبط با توسعه بندر چابهار
با طرف‌هاي هندي به ارزش 235 ميليون دلار، قراردادهاي خريد انواع ترانستينر
(RTG)، گنتري كرين، يدك‌كش، شناور جست‌وجو و نجات دريايي (SAR)، قايق
راهنمابر، آنلودر، مكنده غلات از كشتي، لايروب و بالگرد جست‌وجو و نجات
دريايي به ارزش 650 ميليون يورو و 626 ميليارد ريال از محل منابع داخلي،
صندوق توسعه ملي و فاينانس خارجي با مشاركت داخلي- خارجي، امضای قرارداد
ساخت يك نيروگاه برق 25 مگاواتي به ارزش 30 ميليون يورو از منابع صندوق
توسعه ملي با مشاركت داخلي و خارجي و امضای قرارداد احداث سيلوي مكانيزه
100هزار تني غلات به ارزش 34 ميليون يورو از منابع صندوق توسعه ملي با
مشاركت داخلي و خارجي را می‌توان از مهم‌ترین قراردادهای امضاشده در 44 ماه
گذشته دانست.
همچنین در بخش عملکردهای مهم می‌توان به ايجاد منطقه
ويژه اقتصادي بندر آستارا به ميزان 61 هكتار، توسعه محدوده منطقه ويژه
اقتصادي بندر شهيد رجايي به ميزان 2700 هكتار، افتتاح و راه‌اندازی پايانه
كانتينري بندر قشم به مساحت 10 هكتار، طراحي، زمينه‌سازي، برنامه‌ريزي و
برگزاري مزايده سرمايه‌گذاري و واگذاري پايانه‌هاي كانتينري بنادر شهيد
رجايي و امام‌خمینی(ره) به مشاركت معتبر داخلي وخارجي، راه‌اندازی خطوط
مسافری جدید از جمله خط مسافری بین‌المللی خصب(عمان) - قشم، چابهار - عمان،
احداث بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن کشور در بندر شهید رجایی، بازنگري طرح جامع
بنادر بازرگاني كشور (مشاور داخلي - خارجي)، انجام مطالعات شناسايي نقشه
حملونقل تجاري كشور (Trade Mapping) با هدف تنوع‌بخشی به پیوندهای اقتصادی
با کشورهای همجوار و افزایش نقش کشور در ترانزیت کالاها، اشاره کرد.
تعاملات و همكاري‌هاي بين‌المللي
از
دیگر دستاوردهای پسابرجام مورد توجه قرار گرفتن رویدادهای نمایشگاهی،
همایشی و ... از طرف شرکای تجاری اروپایی و آسیایی بود، به‌طوری که در 3
سال گذشته شاهد برگزاری 64 مورد جلسات تخصصی و نشست‌های بین‌المللی،
برگزاري نشست مدیران بنادرکشورهای حاشیه دریای خزر در ايران، برگزاري نشست
سران مرجع دریایی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو در تهران،
اجلاس سه‌جانبه جمهوری اسلامی ایران، عراق و صلیب‌سرخ جهاني، برگزاري
همايش‌های ملی و بين‌المللي ازجمله همایش سواحل، بنادر و سازه‌هاي دريايي
و برگزاري کنفرانس بین‌المللی حملونقل خاور میانه 2017 بوده‌ایم.
از
دیگر تعاملات بین‌المللی می‌توان به امضای یادداشت تفاهم پیشگیری و مقابله
با آلودگی دريايي ناشی از شناورها بین ایران و پاکستان، امضاي يادداشت
تفاهم خواهرخواندگي بنادر شهيدرجايي و كراچي پاكستان و بنادر چابهار و
گوادر پاكستان، برگزاري کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با كشورهاي
پاکستان، كويت، غنا، نيجريه، روسيه، قزاقستان، هند، عمان، تركمنستان، امضای
2 سند همکاری بین مقامات ایران و ایتالیا در زمينه دريايي و بندري، امضای
یادداشت تفاهم توسعه همکاری‌های بنادر ایران و عمان، امضای تفاهم‌نامه
سفرهاي نزديك به ساحل با كشورهاي منطقه خليج‌فارس و درياي خزر، توافق با
شركت‌های ایتالیایی برای انتقال دانش فنی مكانیزه کردن بنادر با تاسیس شركت
مشترك با 51درصد سهم طرف ایرانی اشاره کرد.
