شناسایی فواره‌های پلاسمایی مافوق صوتی برای اولین بار

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از پایگاه خبری ساینس الرت، این فواره‌های پلاسمایی علاوه بر تغییر ترکیبات شیمیایی یونوسفر، این لایه اتمسفر را بالاتر می‌برند و در نتیجه بخشی از مواد موجود در اتمسفر زمین به فضا نشت می‌کند.
یونوسفر یکی از لایه‌های اتمسفر است که بین 75 تا 1000 کیلومتر بالاتر از سطح زمین قرار دارد و با جذب پرتوهای خطرناک فرابنفش و پرتو ایکس خورشید، مانند سقفی از ورود آن‌ها به زمین جلوگیری می‌کند تا زندگی روی زمین امکانپذیر شود.
بیش از صد سال قبل یک محقق نروژی به نام کریستین بیرکلند اعلام کرد در نتیجه عبور بادهای خورشیدی از یونوسفر زمین که توسط میدان مغناطیسی سیاره تغییر جهت داده‌اند، جریان‌های الکتریکی در این لایه از اتمسفر ایجاد می‌شود. این جریان‌های الکتریکی با نام جریان‌های بیرکلند شناخته می‌شوند تا یک تراوات توان الکتریکی را در لایه بالای اتمسفر حمل می‌کنند. این میزان توان الکتریکی معادل یک سوم توان مصرفی سالانه در آمریکا است. این جریان‌ها عامل اصلی ایجاد پدیده شفق شمالی و جنوبی در دو قطب زمین هستند.
اخیرا آژانس فضایی اروپا سه ماهواره را به لایه یونوسفر زمین فرستاد تا جریان‌های بیرکلند را بررسی کنند. این ماهواره‌ها توانستند میدان‌های الکتریکی عظیمی را شناسایی کنند که در یونوسفر تشکیل می‌شوند. محل شکل‌گیری این میدان‌ها در جایی است که جریان‌های بیرکلند به سمت بالا و پایین وجود دارند و باهم تعامل می‌کنند.
محققان با تحلیل اطلاعات این ماهواره‌ها دریافتند این میدان‌های الکتریکی عظیم موجب شکل‌گیری فواره‌های پلاسمایی مافوق صوت می‌شوند. این فواره‌ها دمای محیط را تا 10 هزار درجه سانتیگراد افزایش داده و ترکیبات شیمیایی آن را تغییر می‌دهند. همچنین لایه یونوسفر را به اندازه‌ای به سمت بالا جابه‌جا می‌کنند که انرژی آن افزایش یافته و امکان خروج مواد از اتمسفر زمین و نشت آن به فضا فراهم می‌شود.
گزارش این تحقیقات به تازگی در کارگاه 4th Swarm Science Meeting and Geodetic Mission در کانادا ارائه شد.