به ازاي هر يک ميليارد دلار واردات فولاد، ١٠٠ هزار فرصت شغلی از دست می رود

به گزارش ایران اکونومیست؛ محمود اکبری معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه در این باره به سؤالات مطرح شده این چنین پاسخ داد؛

** به نظر شما لزوم استفاده از تعرفه ها چیست؟
حمایت های تعرفه ای به عنوان ابزار مناسبی در دست دولت ها و برای حمايت از صنعت داخلي مورد استفاده قرار می گیرد. بديهي است بحث تعرفه در کشورهايي که از صنايع خود حمايت می کنند، تنها به بخش فولاد آنها مربوط نمی شود، به گونه ای که اکثر کشورها سعی می کنند، از تمامی صنایع خود نيز با اعمال تعرفه هاي مناسب حمايت کنند، اين در حالی است که اعمال بيشترين ميزان تعرفه های وارداتی از سوي کشورهايي صورت می گیرد که آنها عضو سازمان تجارت جهاني (WTO) هستند که از آن جمله می توان از کشور آمریکا به عنوان يک تولیدکننده بزرگ فولاد یاد کرد؛ جالب اين که بسياري از کشورهاي حوزه خلیج فارس، پاکستان و ... که بعضاً خودشان فولاد توليد نمی کنند، روی واردات فولاد تعرفه اعمال کرده اند و با این ابزار از اشتغال و تشویق سرمایه گذاری در کشور خود حمایت می کنند.
فراموش نکنيم که به ازاي هر يک ميليارد دلار واردات ۱۰۰ هزار شغل را در کشورمان از دست می دهیم. از این رو دولتها به عنوان متوليان تأمين منافع مردم خود در حوزه های گوناگون واقف هستند به چه ميزان اعمال تعرفه بر روی واردات می تواند بر حوزه های ياد شده مؤثر باشد. بنابراين به هیچ عنوان نمی توان دولتها را به دليل اعمال تعرفه بر روی واردات متهم کرد، همانطور که در کشور ايران چندين سال بر روی واردات فولاد هيچ تعرفه ای نبود و هيچ تولیدکننده ای هم درخواست اعمال تعرفه را نداشت، اما به خاطر داشته باشيم شرايط ۲ تا ۳ سال اخير به گونه ای رقم خورده است که تمامی دولت های جهان به این نتیجه رسیدند که با اعمال تعرفه مناسب از اقتصاد و اشتغال کشورهای خود حمایت جدی به عمل آورند که ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است.

** آیا کاهش تعرفه ها در برخی زمان ها هم در همین راستا است؟
بله اگر امروز می بینیم که دولت محترم بحث کاهش میزان تعرفه ها را مطرح میکند، به این دلیل است که بنا را بر آن گذاشته که از تعرفه مناسب به شکل پویا استفاده کند، یعنی در مقاطعی که لازم است در کوتاه ترین زمان و به شکل مناسب تعرفه ها را وضع و یا کم نماید؛ بنابراین این تفکر که دولت با وضع تعرفه اشتباه کرده است، غیرمنصفانه و غیر کارشناسی است. وضع تعرفه بر روی واردات فقط به میزان مصرف داخل کشورها بستگی ندارد، بلکه در پاره ای از مواقع به شرایط جهانی مربوط می شود.

**تفاوت هزینه های تولید در کشور ما با سایر کشورهای صنعتی در چیست؟
این امر در دو تا سه سال اخیر به شرایطی که در جهان اتفاق افتاده مربوط می شود. به عنوان مثال تمام نرخ های انرژی از قبیل نفت و گاز، سنگ آهن و مواد اولیه ای که در تمامی صنایع فولادسازی جهان مورد استفاده قرار می گیرد، همگی سیر نزولی داشته است، اما در کشور ما مشاهده کردیم که هرسال نسبت به سال قبل با افزایش نرخ انرژی و مواد اولیه روبرو بودیم. ضمن اینکه هزینه های مالی در کشور ما به هیچ عنوان مطابق با شرایط جهانی نیست و بسیار بالاتر از آن است.
در بخش پول ما با هزینه های بالای ۲۰ درصدی روبرو هستیم، در حالی که در کشورهای پیشرفته صنعتی این هزینه ها، دو تا سه درصد است. علاوه بر هزینه های مالی ما شاهد هستیم که نرخ خرید مواد اولیه نیز در کشورهای پیشرفته صنعتی دنیا سیر نزولی داشته، اما در کشور ما سیر صعودی را طی کرده است، یعنی به طور دقیق تولید فولاد در کشور ایران در یک شرایط کاملاً نابرابر با رقبای خارجی خود قرار داشته و دارد.

** در بخش صادرات با چه شرایطی مواجه هستیم؟
تولیدکنندگان خارجی برای صادرات محصولات خود از بسته های حمایتی و مزیت ها و جوایز صادراتی بهره مند می شوند. به عنوان مثال چین به صادرکنندگان خود ۱۷ درصد جایزه صادراتی می دهد، همچنین در بخش حمل و نقل و ... نیز حمایت های بسیار خوبی از تولیدکنندگان خود به عمل می آورد. جمیع این حمایت ها شرایطی فراهم می کند که تولیدکننده ایرانی در یک فضای کاملاً نابرابر با کشورهای دیگر به رقابت بپردازد. در همین فضا شاهد بودیم که صادرات فولاد جایگاه خود را حفظ و در سالهای اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشت که انتظار داریم حمایت های دولت محترم در این بخش به صورت بسته ای کامل ارائه تا ظرفیت های بالقوه ایجاد شده بالفعل شوند.

** هم اکنون در کشور ما در بخش فولاد وضعیت عرضه و تقاضا چگونه است؟
در حال حاضر نزديک به ۲۰ شرکت تولیدکننده انواع محصولات تخت با ظرفيت ۱۷ ميليون تن محصول قابل عرضه در کشور وجود دارد. اين در حالی است که نياز فعلي کشور ما حدود ۸ تا ۹ ميليون تن است. از نظر تناژ کلي امکان پوشش ظرفيت تأمين مصرف داخلي در کشور وجود دارد، اما متأسفانه ظرفيت بالفعل فولاد تخت در کشور حدود ۵۵ درصد است، يعني بيش از ۴۵ درصد ظرفيت ایجاد شده در کشور فعال نيست که يکي از دلايل اصلي عدم دستیابی به اين ظرفيت نبود حمايت تعرفه ای و عدم امکان دريافت تسهيلات با نرخ بهره پايين و حمايت ناکافي از صادرات است.

** با توجه به نیاز داخلی آیا کاهش تعرفه ها به صلاح صنعت فولاد کشور است؟
اکنون از لحاظ میزان مصرف و تولید داخلی شرایطی در کشور حکم فرماست که جایی برای کاهش تعرفه ها وجود ندارد. قدر مسلم اینکه باید دولت با تعرفه و حمایت مناسب از صنایع داخلی شرایطی فراهم کند که از ظرفیت ها و سرمایه گذاری های جدید ایجاد شده، استفاده کامل شود و این مهم میسر نمی شود مگر با حمایت مناسب از صنایع و فقط با انجام این کار است که برنامه تولید فولاد در افق ۱۴۰۴ دست خواهیم یافت. در سالهای اخیر شرکتها و تولیدکنندگان جدیدی همچون فولاد اکسین که تولیدکننده محصولات کیفی است، ظرفیت سازی های جدید فولاد مبارکه و... به ظرفیت های فولاد تخت کشور اضافه شده که امکان تولید فولادهای ویژه را برای بازار فراهم کرده است. اگر از سوی وزارتخانه هایی مانند وزارت نفت به صنعت فولاد داخل اعتماد بیشتری شود، به یقین خواهیم توانست نیاز کشور را در داخل تولید و تأمین کنیم و در بخش واردات به نقطه صفر نزدیک شویم. آمارها نشان می دهد با توجه به شرایط فعلی کشور به تدریج میزان عرضه محصول در بازار داخل از میزان تقاضا و مصرف آن در حال پیشی گرفتن است.

** به طور مشخص برای تأمین نیاز بازار داخل عملکرد فولاد مبارکه در سال جاری به چه صورت بوده است؟
پیش بینی می شود میزان عرضه محصولات فولادمبارکه تا پایان سال جاری از شش میلیون تن فراتر رود. این برای اولین بار است که فولاد مبارکه بالای ۶ میلیون تن محصول به بازار عرضه می کند. به خاطر داشته باشیم این میزان محصول نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از یک میلیون تن افزایش عرضه را نشان می دهد. مضاف بر اینکه در ۱۰ ماهه سال جاری میزان عرضه محصولات فولاد مبارکه به بازارهای داخلی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۵ درصد رشد داشته است.
هم اکنون هماهنگی بسیار خوبی بین فولاد مبارکه به عنوان تولیدکننده و شرکت های مصرف کننده ورق های گرم برقرار است و مشاهده می کنیم که با کاهش واردات تجارت در بخش ورق های تخت نیز کاهش یافته است که مؤید آن کاهش واردات محصولات فولادی تخت به میزان ۱۵ درصد در ۹ ماهه سال جاری است.

** برای حمایت از صنایع داخلی چه راه کارهایی وجود دارد؟
همانگونه که تأکید شد، قدر مسلم این است که هرچقدر اجازه واردات بیرویه داده شود، عملاً به تولید و اشتغال، ضربه هایی وارد آورده ایم که خوشبختانه دولت به این موضوع اشراف کافی دارد. در کشورهای پیشرفته برای حمایت از صنایع داخلی خود بسته های حمایتی از جمله ارائه تسهیلات کم بهره به صنایع و بخش مسکن، کمک به صنایع تکمیلی و پایین دستی از قبیل خودروسازی و صنایع نهایی و استفاده از مشوق های صادراتی تعریف می شود. این در حالی است که بسیاری از این موارد در کشور ما هنوز به طور کامل شکل نگرفته است که در صورت تحقق این امر به طورقطع و به طور کلی با انجام این حمایت ها ما به ظرفیت های تولید بالاتری در کشور دست خواهیم یافت.