پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایالت متحده آمریکا و اخذ تسهیلات ضد ایرانی به منظور اعمال فشار و ایجاد محدودیت های جدید، در جلسه ای با حضور ترامپ و برخی شرکت های دارویی در آمریکا تصمیم بر این شد که در راستای صدور مجوز به منظور صادرات یا صادرات مجدد فهرستی از تجهیزات پزشکی محدودیت هایی ایجاد شود.
بر اساس این تصمیم اداره کل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا در اطلاعیه ای ضمن اعلام این فهرست در تجهیزات پزشکی تاکید کرد که صادرات یا صادرات مجدد این اقلام نیازمند دریافت مجوزهای ویژه از آمریکاست.
بدین ترتیب آمریکایی ها با ایجاد شرایطی مشابه قبل از تحریم، ضمن افزایش اقلام تجهیزات پزشکی که مشمول اعمال محدودیت هایی به منظور صادرات یا صادرات مجدد به ایران می شوند، فروش این تجهیزات را منوط به بررسی های اوفک (اداره کل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا) کرد.
در ادامه این تصمیم دولت آمریکا با واکنش مسئولان ایرانی همراه شد تا در این زمینه ضمن بررسی وجوه مختلف مسئله، اعلام کنند تامین نیازهای بخش درمان در ایران وابسته به تجهیزات پزشکی تولید شده توسط شرکت های آمریکایی نیست و ایرانی ها می توانند همان گونه که پیش از تحریم نیازهای خود را از طریق سایر کشورها تامین می کردند با اعمال تحریم های جدید از سوی دولت آمریکا بازارهای دیگری را جایگزین کنند.
با شرایطی که برجام ایجاد کرده، رابطه مناسبی میان کشورهای اروپایی با ایران ایجاد شده و ایرانی ها می توانند علاوه بر خرید تجهیزات پزشکی مورد نیاز خود در بخش آزمایشگاهی و تصویربرداری از قاره سبز، گزینه هایی همچون تایوان، کره جنوبی و ژاپن را نیز در نظر گرفته و با دست باز نیازهای شان را در بخش های مربوطه تامین کنند.
هر چند این تصمیم ترامپ مبنی بر تصویب کنگره آمریکا و ابلاغ آن برای اجراست اما مسئولان مرتبط با حوزه درمان و پزشکی در ایران با قاطعیت در قبال این تصمیم دولت جدید آمریکا اظهارنظر کرده و به هیچ وجه پیشبرد امور خود را منوط به تصمیمات، تحریم ها و اعمال فشار این کشور نمی دانند. در ادامه این گزارش بخشی از این اظهارات آورده شده که در ذیل خواندنی است.
در بخش تجهیزات تصویربرداری با محدودیت‌هایی مواجه می شویم
کمپانی - نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران- می‌گوید تصمیم آمریکایی‌ها مبنی بر دریافت مجوز ویژه از این کشور به منظور صادرات تجهیزات پزشکی به ایران در بخش تجهیزات آزمایشگاهی مشکلی به وجود نخواهد آورد اما در بخش تصویربرداری با محدودیت‌هایی مواجه خواهیم شد. در گذشته نیز با این تحریم‌ها روبرو بودیم اما طی یک دوره زمانی شدت آنها کاهش یافت که در حال حاضر با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، مجددا اعمال این محدودیت‌ها شدت و افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه تصمیم مربوطه به معنای ممنوعیت کامل ورود تجهیزات پزشکی از آمریکا به ایران نیست، بلکه طی بررسی‌های خاصی از طریق اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) مجوز صادرات یا صادرات مجدد به ایران داده می‌شد، اظهار کرد که اخذ مجوز صادرات یا صادرات مجدد نیازمند بررسی‌های خاص از طریق اوفک است و هر شرکت آمریکایی یا شرکت‌های دیگری که قصد فروش این محصول را به ایرانی‌ها دارند باید با ارائه فرم‌های مربوطه میزان تجهیزات، مبلغ آنها و دوره زمانی فروش را اعلام کنند تا پس از انجام تحقیق از طریق دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا موافقت یا عدم موافقت با این مساله اعلام شود.
به گفته نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران، بخشی از این تحریم‌ها مربوط به تجهیزات پزشکی آزمایشگاهی است. تجهیزات پزشکی آزمایشگاهی می‌تواند کاربرد دو منظوره در بخش پزشکی و صنعت داشته باشد که با دقت عمل خاصی انجام می‌شود. برخی از این تجهیزات پزشکی به ویژه در بخش تصویربرداری در آمریکا تولید می‌شود و در این زمینه به مشکل خواهیم خورد؛ هرچند در خصوص تجهیزات آزمایشگاهی تکنولوژی فراتر رفته و از طریق سایر کشورها می‌توانیم نیاز خود را برآورده سازیم.
صادرات تجهیزات پزشکی از آمریکا مشروط شده؛ نه ممنوع
بختیاری - عضو اتحادیه واردکنندگان تجهیزات پزشکی- نیز با اشاره به اینکه صادرات یا صادرات مجدد فهرستی از تجهیزات پزشکی از آمریکا به ایران مشروط شده نه ممنوع، اعلام کرده که ژاپن، تایوان، کره جنوبی و کشورهای اروپایی جایگزین آمریکایی‌ها در زمینه واردات تجهیزات پزشکی هستند.
به گفته وی، آمریکایی‌ها اعلام نکردند که مجوز صادرات یا صادرات مجدد تجهیزات پزشکی به ایران داده نمی‌شود، بلکه این صادرات مشروط شده و پس از اعلام درخواست خرید باید توسط اوفک (کل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) مورد بررسی قرار گیرد. تصمیم مربوطه باید توسط کنگره آمریکا نیز مصوب و پس از آن به منظور اجرا ابلاغ شود.
این عضو اتحادیه واردکنندگان تجهیزات پزشکی با بیان اینکه این محدودیت‌ها شامل ۳۵ قلم تجهیزات پزشکی در بخش تصویربرداری و آزمایشگاهی می‌شود، می گوید این مساله نمی‌تواند وضعیت پزشکی در کشور را ملتهب کند و جای نگرانی در این رابطه وجود ندارد. قبل از تحریم نیز با شرایط مشابهی برای واردات تجهیزات پزشکی از آمریکا روبرو بودیم و به هیچ وجه در وضعیت پیش‌بینی نشده‌ای قرار نداریم. خوشبختانه پس از برجام این تحریم‌ها برداشته شد و مشکلی در رابطه با واردات تجهیزات پزشکی از آمریکا وجود نداشت، اما با روی کار آمدن دولت جدید محدودیت‌های جدید اعمال شده به ۳۵ قلم افزایش یافته است.
بختیاری در بخش دیگری از صحبت هایش با اعلام اینکه کشورهای اروپایی و آسیایی جایگزین مناسبی برای آمریکایی‌ها در زمینه واردات تجهیزات پزشکی چه در بخش آزمایشگاهی و چه در بخش تصویربرداری هستند، معتقد است که کشور ما پس از برجام شرایط مناسبی در دنیا پیدا کرده و می‌توانیم نیازهای خود را از کشورهای جایگزین دیگری از جمله کشورهای اروپایی و کشورهای آسیایی از جمله تایوان، ژاپن و کره جنوبی که در زمینه تولید این تجهیزات حرف‌های زیادی برای گفتن دارند واردات داشته باشیم.
وی اظهار کرد که با شرایطی که پیش آمده به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم که تجهیزات بی‌کیفیت چینی مجددا به کشور وارد شوند و قطعا جایگزین‌های مناسبی برای واردات از آمریکا وجود دارد. قبل از برجام نیز شرکت‌های خصوصی با تلاش خود توانستند نیاز کشور را در زمینه تجهیزات پزشکی تامین کنند، مردم در بحث درمان حساس هستند اما باید بدانیم که محدودیت‌های ایجاد شده به هیچ وجه نمی‌تواند به صورت فراگیر مشکل‌ساز باشد.
تحریم‌های آمریکا جنبه سمبولیک دارد
گلستانی - عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی- نیز با تاکید بر اینکه تحریم‌های آمریکایی‌ها جنبه سمبولیک دارد در مورد تصمیم جدید دولت ترامپ مبنی بر محدودیت صادرات یا صادرات مجدد برخی اقلام در بخش تجهیزات پزشکی می‌گوید ما می‌توانیم نیاز خود را حتی اگر به تولید داخل نرسیم از سایر کشورها تامین کنیم، مگر تولیدکننده انحصاری کلیه این تجهیزات آمریکایی‌ها هستند که جای نگرانی وجود داشته باشد؟
به گفته وی، ما همواره وارد کردن برایمان آسان‌تر از تولید بوده و با تحریم چهار قلم کالا ایجاد نگرانی کرده‌ایم. مگر تولید تجهیزات پزشکی از غنی‌سازی اورانیوم سخت‌تر است که نتوانیم به آن دست یابیم. اعمال این تحریم‌ها نه تنها ناراحت‌کننده نیست بلکه می‌تواند خوشحال‌کننده هم باشد، چرا که باید بتوانیم نیازهای خود را در داخل کشور تامین کنیم. متاسفانه نگاه به تولید داخل چندان مطلوب نیست؛ هرچند نمی‌توان تمام حق را به تولیدکنندگان داد.
این عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی همچنین در مورد دریافت مجوز ویژه از آمریکا به منظور صادرات یا صادرات مجدد فهرستی از تجهیزات پزشکی در بخش آزمایشگاهی و عکسبرداری، می‌گوید بنابراین تصمیم نمی‌توانیم به صورت مستقیم فهرست مذکور را از شرکت‌های آمریکایی یا شرکت‌های غیرآمریکایی که خرید خود را از آمریکا انجام می‌دهند داشته باشیم.
اقدامات آمریکا تاثیر بر اقتصاد ایران ندارد
ریاحی - رئیس انجمن واردکنندگان دارو- نیز در این زمینه معتقد است با توجه به اینکه شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی برای صادرات محصولات‌شان به ایران منعی ندارند، محدود کردن احتمالی صادرات این محصولات به ایران از طرف وزارت خزانه‌داری آمریکا عملی نخواهد بود و بعید به نظر می‌رسد چنین تصمیم یا دستورالعملی برای صادرات تجهیزات پزشکی به ایران اجرایی شود.
وی اظهار کرد که در ارتباط با صادرات دارو و تجهیزات پزشکی مصرفی به ایران، نقش اوفک (وزارت خزانه‌داری آمریکا) برداشته شده است و خود شرکت ها هستند که می‌توانند تشخیص دهند محصولات‌شان را صادر کنند یا خیر. از این جهت به نظر نمی‌رسد محدودیتی در زمینه ورود تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی یا دارو به ایران از طرف افک اعمال شود.
رئیس انجمن واردکنندگان دارو درباره شرایط واردات دارو و تجهیزات پزشکی به ایران در یک سال گذشته بعد از برجام اینگونه توضیح می دهد در یک سال گذشته به ویژه پس از اجرای برجام مشکلی در زمینه واردات تجهیزات پزشکی و دارویی به کشور وجود نداشته است. قبل از تحریم‌ها هم واردات دارو آزاد بود اما به عنوان مثال برخی تجهیزات از جمله دستگاه شتاب‌دهنده که رادیواکتیو در آن مصرف می‌شود در زمان تحریم‌ها امکان واردات نداشت اما بعد از امضای برجام ورود چند مورد از این دستگاه‌ها که ضروری بود، انجام و مجوز صادرات‌شان صادر شد. در حال حاضر نیز مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره تاثیرات اقتصادی تصمیم اخیر دولت جدید آمریکا مبنی بر ممنوعیت صدور ویزا برای هفت کشور از جمله ایران می گوید به نظر نمی‌رسد تصمیمات اخیر رئیس جمهور جدید آمریکا در خصوص منع ورود ایرانیان به آمریکا و عدم صدور ویزا تاثیری به لحاظ اقتصادی و تجاری برای ایران داشته باشد، چرا که ما مراودات اقتصادی چندانی به غیر از دارو و تجهیزات پزشکی با آمریکا نداریم که در آن زمینه هم هیچ وقت دچار مشکل نبوده‌ایم. به طور کلی بعید به نظر می‌رسد که چنین اقداماتی تاثیر برای اقتصاد ما داشته باشد.
ایران نیازی به آمریکا و شرکت‌های آمریکایی ندارد
هاشمی - وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- نیز در خصوص اقدام اخیر ترامپ مبنی بر تحریم تجهیزات پزشکی، می گوید در شرایط تحریم، کشورهای دیگر اروپایی و آسیایی، تجهیزات پزشکی مناسبی را عرضه می‌کنند و در طول دو دهه اخیر از این کشورها تجهیزات مورد نیاز را خریداری کرده‌ایم.
به گفته وی، ایران به بخشی از فناوری های حوزه تجهیزات پزشکی دست یافته است؛ بنابراین مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت و نیازی به آمریکا و شرکت‌های آمریکایی نداریم این اقدام رییس جمهور آمریکا موجب ضرر ملت شریف ایران نمی‌شود بلکه به خود آن ها آسیب می‌رساند.
وزیر همچنین با تاکید بر اینکه اقدام اخیر رییس جمهور آمریکا جای هیچ نگرانی و تاسفی ندارد، معتقد است که جای خوشحالی دارد شرکای بسیار خوبی را در این مدت داشته‌ایم و کار خود را با آن ها ادامه می دهیم، ضمن اینکه با تکیه بر تولیدات داخلی که تعداد آنها کم نیست نیازها را برطرف می‌کنیم. علاوه بر این باید بدانید که حتی بخشی از بازار تجهیزات پزشکی آمریکا، در اختیار کمپانی‌هایی است که به کشورهای منطقه از جمله ایران، تجهیزات پزشکی را می‌فروشند.
... در پایان
حال باید منتظر ماند و دید کنگره آمریکا در مورد تصمیم جدید ترامپ در خصوص نیاز به اخذ مجوز توسط اداره کل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا مبنی بر صادرات یا صادرات مجدد فهرستی از تجهیزات پزشکی در بخش آزمایشگاهی و عکسبرداری چه تصمیمی را اتخاذ خواهد کرد. قبل از برجام بخشی از نیازهای ایرانی ها در این زمینه از طریق سایر کشورها تامین می‌شده و تجهیزات پزشکی نیز که به صورت انحصاری توسط شرکت های آمریکایی تولید می‌شدند، با ارائه درخواست از جانب ایرانی‌ها و بررسی اوفک مجوزهای لازم اخذ می‌شد؛ بنابراین تصمیم جدید دولت آمریکا در این خصوص به معنای ممنوعیت صادرات یا صادرات مجدد فهرستی از تجهیزات پزشکی به ایران نیست و باید در این خصوص منتظر اتفاقات و تصمیمات جدیدی باشیم.
