اين در حالي است كه كشور چين 15 درصد و كشورهاي آمريكايي و اروپايي حدود 5 درصد رشد داشته‌اند.
اما موسسه كانادايي «ساينس متريكس» سال گذشته در گزارشي مشابه بر اين كه نرخ رشد توليدات علمي ايران بيش از هر كشور ديگري در جهان است، نوشته بود: «سال 2010 را بايد سال ايران ناميد، نه سال ببر چيني‌ها.»
براساس اطلاعات منتشرشده از سوي اين موسسه كه با بررسي آمارهاي 30 سال اخير هر كشور به دست آمده، در منطقه خاورميانه تنها ايران است كه بيشترين نرخ توليدات علمي را داشته است و نرخ رشد تركيه 5.5 برابر و ايران 11 برابر بيشتر از متوسط ديگر كشورهاي جهان بوده است.
در اين روزها كه سي و سومين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي سپري مي‌شود پژوهشگران و دانشمندان كشورمان توانسته‌اند با تلاش فراوان با بومي‌سازي اكثر دانش‌هاي فني پيچيده صنايع گوناگون مورد نياز كشور، نام ايران را در سراسر جهان بر سر زبان‌ها بيندازند.
با اين وجود به نظر مي‌رسد كسب جايگاه اول علمي، فناوري و اقتصادي منطقه براساس سند چشم‌انداز ايران 1404 دور از دسترس نباشد، چرا كه ايران در بخش توليد علم براساس اطلاعات پايگاه استنادي اسكوپوس با توليد بيش از 33 هزار مقاله توانسته مقام اول منطقه را كسب كند و رقيب سنتي خود يعني تركيه را پشت‌سر بگذارد.
البته پيشرفت‌هاي علمي داراي شاخص‌هاي گوناگوني است كه ازجمله آنها مي‌توان به توليدات علمي، فناوري و توليد ثروت از دانش اشاره كرد.
در اين زمينه دكتر نسرين سلطانخواه، معاون علمي و فناوري رييس‌جمهور با بيان اين كه عوامل مهم در پيشرفت و توسعه كشور داراي بخش‌هاي مختلفي است، مي‌گويد: پيشرفت‌هاي علمي شامل شاخص‌هاي متعددي است كه پيشرفت‌هاي علمي و فناوري و توليد ثروت از دانش و تجاري‌سازي بخش‌هاي آن را تشكيل مي‌دهند.
وي مي‌افزايد: شاخص‌هاي بخش پيشرفت‌هاي علمي توليدات علمي، تعداد مقالات، نشريات، نيروي انساني متخصص، دانشجويان تحصيلات تكميلي، مراكز تحقيقاتي و دانشگاهي كه زيرساخت‌هاي علمي محسوب مي‌شوند را شامل مي‌شود كه ايران بعد از انقلاب اسلامي در تمامي اين شاخص‌ها رشد بسيار چشمگيري داشته است.
به گفته وي، درعرصه فناوري‌ها تعداد شركت‌هاي دانش بنيان، پارك‌هاي علم و فناوري و مراكز رشد و اختراعات به ثبت رسيده ملاك ارزيابي است.
همچنين در بخش تجاري‌سازي تعداد توليدات دانش‌بنيان بر پايه فناوري، ميزان صادرات خدمات فني و مهندسي و كالاهاي دانش‌بنيان مدنظر است.
وي اجراي طرح‌هاي كلان ملي فناوري را يكي از نشانه‌هاي پيشرفت علمي ايران عنوان كرده و مي‌گويد: رونمايي از شش داروي بيوتكنولوژي كه اخيرا در حضور رئيس‌جمهور رونمايي شد، پيشرفت كشور در هر سه مرحله پيشرفت‌هاي علمي، فناوري و ثروت افزايي و استقلال را يكجا نشان مي‌دهد. تاكنون 15 طرح كلان ملي فناوري توسط معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري به اجرا درآمده است كه لازمه تمامي آنها وجود دانش فني بومي‌شده در كشور است كه ازجمله مي‌توان به طرح‌هاي ساخت ابررايانه ملي، ساخت كشتي اقيانوس‌پيما، توليد واكسن آنفلوآنزا، ساخت راديوداروها و رصدخانه ملي ايران اشاره كرد.
در عين حال دكتر سلطانخواه معتقد است كه امروز ايران در جايگاهي قرار گرفته كه بايد براي اين كه يافته‌هاي دانشي و دستاوردهاي فناوري و تجاري محققان كشور بازارهاي صادراتي پيدا كند، برنامه‌ريزي و بسترهاي انتقال آنها به كشورهاي خارجي فراهم شود.
توسعه درون‌زا در صنعت نفت پس از انقلاب
يكي از بخش‌هايي كه بلافاصله پس از وقوع انقلاب اسلامي در كشور رشد خود را آغاز كرد و زمينه فعاليت محققان كشور را فراهم آورد، بخش صنعت نفت بوده است.
صنعت نفت پس از ملي‌شدن در كشور توانست با تلاش دانشمندان و با تكيه بر دانش‌هاي بومي ايراني روند توسعه خود را بتدريج و با سرعت طي كند.
دكتر مقدم، معاون پژوهش و فناوري وزير نفت با بيان اين كه بعد از انقلاب اسلامي در صنعت نفت روند تحولي در حوزه تحقيقات رخ داده، مي‌گويد: به دليل اين كه صنعت نفت از گذشته يعني قبل از انقلاب اسلامي مركز پژوهشي و خدمات علمي و دانشكده داشت، پس از وقوع انقلاب اسلامي اين مركز توسعه و در نهايت به پژوهشگاه صنعت نفت ارتقا يافت و از سوي ديگر خود دانشكده نفت پس از توسعه به سه دانشكده ديگر در تهران، اهواز و آبادان تبديل شد و اكثر رشته‌ها در بخش‌هاي بالادستي نفت و مخازن نفت و گاز،حفاري و مهندسي مخزن در دانشگاه‌هاي كشور ايجاد شد.
معاون پژوهش و فناوري وزير نفت با تاكيد بر اين كه در درون صنعت نفت تا سال 68 يك توسعه درون‌زا اتفاق افتاد و از آن به بعد صنعت نفت راه توسعه برون‌زاي خود را دنبال كرد، مي‌افزايد: عمدتا اين توسعه با سرمايه‌گذاري وسيع در دانشگاه‌هاي مختلف و پژوهشكده‌ها دنبال ميشد، به طوري كه بخش‌هاي بالادستي صنعت نفت كه مربوط به توليد نفت و گاز و مخازن است در دانشگاه‌هاي صنعتي شريف، اميركبير، تهران، شيراز و خليج فارس توسعه يافت.
دكتر مقدم معتقد است از سال 88 به بعد يك تحول بنيادين در فعاليت‌هاي تحقيقاتي نفتي رخ داد كه با روند گذشته به‌كلي متفاوت بود و آن تحول ساختاري اساسي بود و معاونت پژوهش و فناوري در وزارت نفت ايجاد شد كه هويت كامل تحقيقاتي و فناوري را در بخش راهبردي صنعت نفت ايجاد كرد.
معاون وزير نفت خاطرنشان مي‌كند: اين در حالي است كه قبل از سال 88 عمده پروژه‌هاي صنعت نفت شكل مركز هزينه را داشت و در واقع بحث رسيدن به محصول براي اين كه ارزش سرمايه‌گذاري‌ها به ارزش افزوده تبديل شود مورد توجه نبود، اما در سال 89 با تهيه نظام‌نامه پژوهشي سعي شد شكاف بين بخش تقاضا كه عمدتا شامل بحث‌هاي عملياتي و طرح‌هاي توسعه صنعت نفت ميشد و عرضه فناوري كاهش يابد.
تربيت نيروي انساني متخصص در دانشگاه‌ها
يكي ديگر از عرصه‌هاي پيشرفت ايران پس از انقلاب اسلامي در رشد كمي و كيفي دانشگاه‌ها اتفاق افتاد به‌گونه‌اي كه در ابتداي انقلاب اكثر دانشجويان براي ادامه تحصيل مجبور به گذراندن دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكتري در خارج از كشور بودند، اين در حالي است كه در حال حاضر تمامي رشته‌هاي تحصيلي در تمامي مقاطع در داخل تدريس مي‌شود و در تمامي استان‌هاي كشور حداقل يك دانشگاه جامع وجود دارد.
دكتر احمد اكبري، رئيس سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران در اين باره مي‌گويد: عمدتا دانشگاه‌هاي كشور قبل از انقلاب رسالت آموزشي داشتند، به طوري كه تعداد دانشجويان تحصيلات تكميلي به عنوان نيروهاي پژوهشي كشور بسيار ناچيز بود و حتي به‌ندرت در رشته‌هاي دكتري دانشجو پذيرش ميشد، به طوري كه كساني كه متقاضي ادامه تحصيل در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي بودند هم به خارج از كشور اعزام مي‌شدند. اما بعد از انقلاب اسلامي سال به سال خودباوري و اعتقاد به اين‌كه دانشگاه‌ها مي‌توانند دانشجويان تحصيلات تكميلي تربيت كنند، بيشتر شد و در طول سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي رشته‌هاي مختلف در تمامی مقاطع بخصوص كارشناسي ارشد و دكتري تقويت شد.
معاون وزير علوم مي‌افزايد: در اين راستا تعداد رشته‌هاي مقاطع تحصيلات تكميلي در دانشگاه‌هاي بزرگ كشور كه عمدتا دانشگاه‌هاي بزرگ استاني بود، افزايش يافت.از سوي ديگر سياست وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اعطاي مجوز براي راه‌اندازي مراكز پژوهشي، پژوهشكده‌ها و پژوهشگاه‌ها در سطح كشور بود كه مي‌توان گفت انقلابي در تاسيس مراكز پژوهشي صورت گرفت.
وي تاسيس سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران را يكي از دستاوردهاي با بركت انقلاب اسلامي ايران نام برده و تاكيد مي‌كند: در سازمان پژوهش‌ها انواع فعاليت‌هاي پژوهشي شامل حمايت از فناوري‌هاي نوين و مخترعان جوان و... انجام شده كه مي‌توان به برگزاري جشنواره جوان خوارزمي اشاره كرد.
از سوي ديگر برگزاري جشنواره‌ها مانند جشنواره بين‌المللي خوارزمي كه 25 ساله شده و بسياري از اين نوع جشنواره‌ها، نشانه پيشرفت‌هاي علمي ايران است.
خودكفايي در علوم پزشكي
بخش علوم پزشكي كشور يكي از بخش‌هاي موفق ايران در عرصه علم و فناوري در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي بوده است. اين بخش توانسته 30 درصد توليدات علمي كشور را به خود اختصاص دهد، در حالي كه نسبت به ديگر بخش‌ها از بودجه كمتري برخوردار بوده است.
دكتر مرضيه وحيد دستجردي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با بيان اين‌كه در حال حاضر ايران از نظر علوم پزشكي هم به خودكفايي رسيده است، خاطرنشان مي‌كند: زماني پزشكان هندي، بنگلادشي و كوبايي در كشور خدمات پزشكي ارائه مي‌دادند، اما امروز نه‌تنها تمامي پزشكان، كادر پرستاري و پيراپزشكي در داخل كشور تربيت مي‌شوند، بلكه اين امكان وجود دارد كه با توجه به ظرفيت دانشگاه‌هاي علوم پزشكي، براي كشورهاي منطقه نيز نيروي انساني تربيت كنيم، به طوري كه در حال حاضر شعب بين‌الملل دانشگاه‌هاي علوم پزشكي به 12 شعبه رسيده و آمادگي پذيرش تعداد بيشتري از دانشجويان خارجي را دارند.
دستاوردهاي ايران در توليد داروها
وزير بهداشت پيشرفت‌هاي چشمگير ايران در زمينه توليد داروها و ساخت تجهيزات پزشكي را يكي ديگر از دستاوردهاي كشور پس از انقلاب اسلامي عنوان كرد و مي‌افزايد: در حال حاضر 96 درصد داروها در داخل كشور توليد مي‌شود و تنها چهار درصد داروها از خارج از كشور تامين مي‌شود كه با توجه به اجراي طرح‌هاي كلان ملي فناوري، محققان و دانشمندان كشور در حال فعاليت جهت توليد اين چهاردرصد دارو هستند.
جايگاه دوازدهم ايران درتوليد داروهاي بيوتكنولوژي
دكتر دستجردي با بيان اين‌كه ايران در توليد داروهاي بيوتكنولوژي جزو 12 كشور اول دنياست، تصريح مي‌كند: همچنين در زمينه توليد دارو در منطقه رتبه اول از آن ايران است و در قاره آسيا هم در رده 5 كشور اول قرار داريم.
وزير بهداشت درباره ميزان اميد به زندگي در ايران اظهار مي‌كند: حدود 35 سال قبل نرخ اميد به زندگي در كشور بين 52 تا 54 سال بود، اما در حال حاضر در مردان به 71 سال و در زنان به 73 سال رسيده است.
به نظر من اگه راجع به اين موضوع يكم آما ر و اعداد ميدادين يا جدولي طراحي مي كرديد خيلي بهتر ميشد!
با تشكر، محمد!