ایران و قزاقستان در مسیر توسعه اقتصادی

به گزارش روز شنبه خبرنگار ایران اکونومیست؛ رییس جمهوری پنجشنبه شب به وقت محلی به دعوت رسمی رییس جمهوری قزقیزستان وارد بیشکک پایتخت این کشور شد و در فرودگاه مورد استقبال رسمی «الماس بیگ آتامبایف» رییس جمهوری قرقیزستان قرار گرفت.
اسناد امضا شده میان دو طرف که همکاری بلند مدت و 10 ساله را ترسیم می کند، شامل همکاری بین کمیته دولتی ارتباطات و فن آوری های اطلاعات جمهوری قرقیزستان و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در حوزه ارتباطات و فن آوری های اطلاعات، یادداشت تفاهم همکاری در زمینه جلوگیری و مبارزه با تولید، قاچاق و مصرف غیرقانونی مواد مخدر، مواد روانگردان و پیش سازها، برنامه مبادلات فرهنگی و هنری بین وزارت ارشاد ایران و وزارت فرهنگ، اطلاع رسانی و گردشگری قرقیزستان برای سال های ١٣٩٩- ١٣٩٥(٢٠٢٠-٢٠١٧ میلادی) است.
همچنین یادداشت تفاهم همکاری های مشترک در حوزه های بهداشتی، پزشکی، دارو و تجهیزات پزشکی و یادداشت تفاهم همکاری در حوزه اجتماعی و کار دیگر اسنا امضا شده در راستای توسعه و تقویت مناسبات و همکاری‌های دوجانبه بین تهران و بیشکک است.
دو کشور توافق کردند که بزودی و در جلسه ای مشترک با حضور مسئولان بانک های مرکزی دو طرف، دور جدیدی از روابط بانکی از جمله افتتاح سریع تر شعب و آغاز مبادلات گسترده بانکی آغاز شود.
جمهوری قزاقستان با 2 میلیون و 724 هزار و 900 کیلومتر مربع وسعت، حدود 17 میلیون نفر جمعیت دارد که حدود 65 درصد آن مسلمان حنفی مذهب هستند.
این کشور به دلیل واقع شدن در بخش میانی «اوراسیا» و شمال آسیای مرکزی از موقعیت ژئواستراتژیک برخوردار است. قزاقستان با دو قدرت روسیه و چین مرزهای مشترک و بلندی داشته و از سمت غرب با دریای خزر هم مرز است. از این رو به نوعی همسایه دریایی جمهوری اسلامی ایران نیز محسوب می‌شود.
قزاقستان پس از انقلاب اکتبر 1917 و در جریان شکل‌گیری اتحاد جماهیر شوروی به عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان به یکی از جمهوری‌های شوروی تبدیل شد.
این کشور در 16 دسامبر سال 1991 برابر با 17 آذرماه سال 1370 به استقلال رسید  و جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال قزاقستان را به رسمیت شناخت و دومین کشوری بود که پس از آمریکا  در تاریخ 9 بهمن ماه 1370 نمایندگی سیاسی خود را در آلماتی افتتاح نمود.
هر چند دو کشور از همان ابتدای استقلال قزاقستان تعاملات پراکندة اقتصادی خود را آغاز کردند، اما برگزاری نمایشگاه کالاهای مصرفی جمهوری اسلامی ایران در آلماتی در سال 1992 نقطه آغازی بر شناسایی زمینه‌های همکاری‌ اقتصادی و تجاری میان دو کشور بود. در این راستا و در همین سال، دو شرکت ایرانی فعالیت خود را در این کشور آغاز نموده که زمینه‌های کاری آنها خرید برخی مواد اولیه مانند سیمان و فولاد بود. 
در بخش دولتی نیز عمده تعاملات اقتصادی تهران و بیشکک  متمرکز بر خرید منابع نفت، زغال سنگ، سیمان، گندم و گوشت بوده است.
در ششمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، علمی و فنی دو کشور در سال 2001 میلادی که در آستانه برگزار شد، بخش‌های مختلف همکاری اقتصادی میان دو طرف مرور و ضمن بررسی مشکلات، راهکارهای جدیدی نیز برای توسعه مناسبات مشخص گردید.
قزاقستان در میان کشورهای حوزة «سی‌ آی ‌اس» رتبه دوم را در ترانزیت کالا از خاک جمهوری اسلامی ایران دارد. این میزان با آغاز ترانزیت سالانه 200 هزار تن پنبة ازبکستان از طریق بندر اکتائو قزاقستان به بندر امیرآباد در استان مازندران و همچنین افتتاح دفتر راه آهن قزاقستان در تهران و الحاق این کشور به کریدور ترانزیتی شمال- جنوب بیش از گذشته گسترش یافته است.
قزاقستان با برخورداری از سازگاری قومی با وجود دارا بودن حدود ۱۰۰ گروه قومی و نژادی، منابع طبیعی و معدنی فراوان، ذخائر نفت و گاز قابل توجه، ثبات سیاسی، وسعت سرزمینی، مشارکت و حضور موثر در سازمان‌ها و ترتیبات و پیمان‌های بین‌المللی نقش مهمی در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا می‌کند، چنان که به طور کلی تحولات قزاقستان در دیگر کشورهای این منطقه به خصوص قرقیزستان تاثیر مستقیم دارد.
اگر چه بسیاری از مردم کشورمان قزاقستان را با میزبانی شهر آلماتی در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 می شناسند، اما تاریخ و فرهنگ قزاقستان به میزان قابل اعتنایی متاثر از فرهنگ ایرانی است وجود 3 هزار واژه فارسی در زبان قزاقی و برگزاری با شکوه جشن نوروز موید این معناست.
با توجه به سفر امسال رییس جمهوری قزاقستان به کشورمان به طور حتم، سفر دکتر روحانی به این کشور دریچه ای تازه به سوی مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور خواهد بود.
در سفر دو روزه روحانی مباحث بسیاری مطرح شد، از آن جمله می توان به کریدور جاده ای شمال و جنوب و تقویت خطوط ریلی، راه اندازی پرواز مستقیم میان تهران و آستانه، توسعه مناسبات ترانزیتی، تسهیل مسائل گمرکی، توسعه سوآپ در دریای خزر، فراهم شدن تسهیلات در اینچه برون و بندرعباس با هدف استفاده حداکثری دو کشور از دالان ترانزیتی، تحویل نفت قزاقستان در خلیج فارس به مشتریان این کشور اشاره کرد.
همچنین دو کشور ضمن تاکید بر افزایش فعالیت ها در حوزه پتروشیمی، توسعه مناسبات خدمات فنی و مهندسی که منجر به توسعه تجارت می شود را مورد تاکید قرار دادند، تلاش برای حل مسئله ویزا و لغو روادید تجار، ارایه خدمات به توریست های فرهنگی طرفین، فعالیت مشترک در حوزه کشاورزی، توسعه مناسبات در زمینه علمی، فناوری و دانشگاهی، مشارکت دو کشور در نهایی کردن مسائل حقوقی دریای خزر از عمده ترین محورهای مورد گفت و گو در این سفر بود.
و سخن آخر اینکه میزان مبادلات دو کشور تاکنون حدود یک میلیارد دلار بوده است که امید می رود این سفر راههای افزایش سطح مناسبات را تا بیش از سه میلیارد دلار فراهم کند، رقمی که دو سال پیش، ایران و قزاقستان بر رسیدن به آن تاکید کردند.