صنعت نساجی نیازمند پنبه مرغوب با قیمت مناسب است

حسن کاردان می‏ گوید: وقتی صنعتگر را مجبور به واردات پنبه از تنها یک کشور می ‏کنند، نخ ایرانی مزيت رقابتی خود را در برابر رقبای ترک، چینی و غیره از دست می‏ دهد. گفت ‏و گو با این فعال صنعت نساجی که مدیريت شركت قالی سلیمان را نیز بر عهده دارد، می‏ خوانید.
 
میزان قاچاق محصولات نساجی چقدر است؟
من میزان دقیق قاچاق کالای نساجی را مطلع نیستم ولی می دانم که کالای نساجی بیشتر از کالاهای سایر صنایع قاچاق می‌شود علت هم آسان بودن قاچاق واردات این کالا است. مثلا قاچاق یک یخچال بزرگ از قاچاق پارچه خیلی سخت‌تر است، اتومبیل که اصلا نمی‏ شود قاچاق وارد کرد، تایر و این محصولات هم مشکل است، البته نه اینکه قاچاق نمی‏ شود. تلویزیون و تایر هم قاچاق می‏ شود، اما مثلا در يك کامیون 300 تایر می‌توانند بگذارند، در حالی که در همان کامیون یا تریلی ممکن است چند هزار متر پارچه یا چند هزار عدد پوشاک جا بدهيد و وارد کنند و به صورت قاچاق بفروشند. بنابراین می‏ توان گفت که قاچاق کالای نساجی مشابه کالاهای دیگر نبوده و این آسیب بزرگی برای صنعت نساجی و همچنین برای اشتغال در کشوراست، چون در صنعت نساجی در مقایسه با صنایع دیگر تقریبا بیشترین اشتغال وجود دارد.
 
چه انتظاراتی از دولت برای جلوگیری از قاچاق کالاهای نساجی دارید؟
انتظار خاصی از دولت نداریم. فقط اینکه با این پدیده منفی جدی برخورد کند. در واقع از نظر من این مردم هستند كه باید کمک کنند و از خرید کالاهای قاچاق تا جایی که مقدور است خودداری کنند. مردم ايران اگر می‏ خواهند بچه‏ هایشان سر کار بروند، اگر می‏ خواهند كيفيت کالای ایرانی بالاتر برود و اگر می‏ خواهند صنایع ایرانی رونق پیدا کنند، باید از خرید و مصرف کالای قاچاق خودداری کنند. به طور مثال اگر در بازار لباس، پوشاك ترکیه بيشتر است، لباس ایرانی باید انتخاب اول ما باشد. باید در ميان مردم فرهنگ سازی كنيم که تا آنجا که می‌توانند کالای قاچاق کمتر بخرند. بدانيم هر کالای خارجي و قاچاقي که می‏ خریم در واقع یک کارگر ایرانی را بیکار می‏ کنیم. دولت شروع به فرهنگ‌سازی مصرف کالای ایرانی نماید و تبلیغات وسیعی را در این زمینه شروع کند درست مثل فرهنگ‌سازی سایر موارد که در ایران فعلا رایج است.
 
مشکلات عدیده‏ای که در صنعت نساجی وجود دارد از جمله نبودن پنبه، چه تاثیری بر اين صنعت گذاشته است؟
ما یا بلد نیستیم، یا نمی‏ خواهیم و یا خجالت می‏ کشیم کشور دیگری را که در کار نساجی پیشرفت بهتری داشته الگو قرار دهیم. نمی‏ دانم چه عیبی دارد که مثلا بگوییم ترکیه در اين صنعت چه کار كرده است؟ ترکیه که خودش حدود 700 هزار تن پنبه توليد مي‌كند، بیشتر از 700 هزار تن هم وارد مي‌كند. ولی در کشور ما كه فقط 40 تا 50 هزار تن پنبه تولید می‏ شود می‏ گویند واردات پنبه ممنوع است. حالا هم که آزاد شده، می‏گویند فقط از کشور ازبکستان وارد شود. به اين ترتيب واردات پنبه از استرالیا، آمریکا، مصر، ساحل عاج و ديگر کشورها را ممنوع كرده‌اند به اين دلیل که می‏ گویند کرم سرخ دارد. این موضوع مربوط به سال‏ها پیش است، اما هنوز همان قانون را رعایت می‏ کنند و حق نداریم از پنبه خوب و مرغوب کشورهای دیگر استفاده کنیم. مشكل ديگر تعرفه‏ های بالا است. در حال حاضر حدود 10 درصد تعرفه پنبه می‏دهیم، در حالی که ترکیه یک سنت می‏ دهد. ازبکستان هم وضعیتش از ما بهتر است، چرا؟ به دلیل اینکه در چهار سال گذشته برنامه‏ ریزی کرده که یک میلیون تن پنبه تولید کند. 500 هزار تن آن را خود ریسندگی می‏کند و سپس تولید پوشاک و لباس را انجام داده و لذا در آینده نزدیک کمتر از 300 تا 400 هزار تن پنبه برای فروش خواهد داشت. ازبکستان كه فهمیده فقط ما از اين کشور واردات داریم، به تجار ایراني اجحاف می‏ کند و به ما پنبه نمی‏ دهد. ما هم نمی‏ توانیم پنبه بخریم و اجازه خريد از كشور دیگر نداريم. اکنون هم آخر فصل است و پنبه کم آمده است.
 
عده‏ ای بالا بودن کیفیت را دلیل روی‏ آوردن مردم به منسوجات خارجی می‏ دانند. نظر شما چیست؟
اين حرف در مورد نساجی ايران درست نبوده و دلیل قابل قبولی براي خريدن کالای نساجی خارجی نيست. ترکیه هم پنبه اش را از آمریکا و استرالیا تامین می‏ کند كه قطعا از پنبه ازبکستان بهتر است. اما كيفيت پنبه ایرانی متاسفانه به مرور زمان از بین رفته و نیمی از 40 تا 50 هزار تن پنبه‏ ای که در كشور توليد مي‌شود، برای مصارف غیرنساجی خوب است. پنبه‏ هایی که در اصطلاح نساجي الیاف غريبه دارد، خوب نيست. مثلا الیاف پلی استر را می‏ گویند الیاف غریبه که کیفیت خوبي ندارد. با اين حال،نساجی کویر سمنان با همان الیاف ایرانی یا با پنبه ازبکستان، نخی تولید می‏ کند که كيفيتش از نخ‏های وارداتی بالاتر است. بنابراین جنسی که با نخ کارخانه‏ ای مثل کویر سمنان توليد می‌شود، می‏ تواند به لباس یا پارچه بسیار خوبی تبدیل شود و قابل رقابت با لباس‏ یا پارچه‏ های خارجی باشد. به‌ هر حال اگر بتوانیم از کشورهایی نظیر مصر، استرالیا، آمریکا، ساحل عاج و بعضی از کشورهایی مثل برزیل مواد اولیه بیاوریم، قدرت رقابت ما افزایش می‌یابد. قاعدتا وقتی کیفیت پنبه بهتر باشد، کیفیت نخ هم بهتر می‏ شود و وقتی نخ بهتر شد، پارچه اش بهتر می‏ شود و وقتی پارچه بهتر شد حتما لباس بهتری تولید می‏ شود. اين در حالي است كه دولت از یک طرف واردات پنبه را ممنوع کرده و از طرف دیگر می‏ گوید، کیفیت کالای تولید داخل خوب نیست. اما بايد توجه داشته باشید كه مواد اولیه ما از کجا تامین می‏ شود. با این اوصاف با چنگ و دندان توانستیم بعضی از کارخانه‏ های ریسندگی را با مواد خوب از ازبکستان تامین کنیم و بهترین نخ را تحویل بافنده‏ ها بدهیم تا کالای خوب تولید کنند.
 
وضعیت نقدینگی این صنعت چگونه است؟ آیا نساجی ايران از بحرانهای گذشته اش فاصله گرفته است؟
در مقایسه با صنایع دیگر مثل خودرو و...، نقدینگی این صنعت بد نیست.به هرحال صنعت نساجی بدون کمک دولت روی پا مانده و هیچ‌کس کمک نکرده است. حتی بانک‏ها هم کمک نکردند. اما در صنعت خودرو، اخیرا دولت به هر خریدار خودرو وام داد و کمک کرد. با اين همه در این شرایط هم نمی توانید پارچه ایرانی را با پارچه خارجی مقایسه کرده و بگویید کیفیتش خوب نیست.
 
اشتغال در این صنعت چقدر است؟ آیا در سال‏های اخیر شاهد بیکاری در این صنعت بوده ایم؟
به نظر من به زودی شاهد افزایش بیکاری در اين صنعت خواهیم بود، به خصوص در حال حاضر که پنبه به میزان کافی نیست. پنبه، مادر مواد اولیه صنعت نساجی است و اگر دولت به سرعت تصمیم نگیرد و تکلیف پنبه صنایع نساجی را روشن نکند، وضعیت به همین منوال خواهد بود. سوال من اين است كه چرا اجازه نمی‏ دهند از جای دیگر پنبه وارد کنیم؟! ما مي‌توانيم با پنبه وارداتی پارچه تولید کرده و آن را به لباس تبدیل کنیم تا از واردات لباس بي نياز شويم. با اين كار می‏ توانیم در مقایسه با کشورهای دیگر به خودکفایی برسیم، زيرا نساجی در ایران یک صنعت بومی‏ است. صنعت نساجی ايران بیشتر از ۱۰۰ سال قدمت دارد. ما اين صنعت را می‏ شناسیم و لزومی‏ ندارد حتی تکنولوژی وارد كنيم. تنها مجبوريم برخی ماشین آلات را از خارج تهیه کنیم.
 
برنامه‏ های شما تا پايان امسال و سال آينده چيست؟
به دلیل تنگناهايي كه در تهيه مواد اولیه داريم، نمی‏ توانیم برنامه‌ریزی کنیم. از سال قبل برنامه‏ ریزی و پیش‏بینی کردیم ولي الان فقط تا یک ماه دیگر پنبه داریم. حتی ممکن است ظرف دو سه هفته دیگر پنبه برخي توليدكنندگان تمام شود و متوقف شوند. در اين صورت پارچه‏ بافی‏ ها و پوشاکی‏ ها هم متوقف می‏ شوند و در اين شرايط تعداد زیادی از نيروهاي صنعت نساجی اشتغال خود را از دست خواهند داد.
 
بنابراين هيچ‌گاه نمي توانيد برنامه ريزي قابل پیش‏بینی‏ داشته باشيد؟
نه، نمي‌توانيم. اما صنعت نساجی ازبکستان برنامه دارد و برای یک میلیون تن پنبه‏ اش برنامه‏ ریزی کرده است. اين كشور در 5 سال گذشته، نصف پنبه اش را برای ریسندگی و بافندگی خودش مصرف كرد. اين در حالي است كه ما جلوی ورود پنبه از سایر کشورها را می‌گیریم و از کارخانه‌های ریسندگی خود غافلیم. باید پنبه در این مملکت تولید شود که نمی‏ شود. اين به علت کم آبی یا به علت این است که دولت از پنبه‌ کارها حمایت نمی‏ کند. به هر حال پنبه یا باید تولید شود یا وارد شود. راه دیگری نداریم. وزارت جهاد کشاورزی به علت ابتلاي پنبه‏ بعضی از کشورها به کرم سرخ، واردات پنبه را از سایر کشورها ممنوع کرده است. میلیاردها دلار خرج مزارع استرالیا و آمریکا می‏ شود، آیا پنبه آنها آلوده است؟ نه، به خاطر این است که ما فقط 40 هزار تن پنبه تولید داریم. در حال حاضر پنبه ایرانی را به قیمت حدود بالای 8 هزار تومان به صنعت نساجی می‌فروشند، در حالی که اگر از جاي ديگر بخريم، قیمت آن بسیار نازل‌تر خواهد بود.
 
آیا برنامه‏ ای برای قرارداد با کشورهای خارجی مطرح در پنبه دارید؟
کشورهای خارجی برای صادرات پنبه خود آماده قرار داد با ما هستند، اما بحث واردات پنبه در كشور کار را مشکل كرده است.
 
مختصري از شرکت کویر سمنان و فعاليت هايش بگوييد.
کویر سمنان با20 سال سابقه،كارخانه ریسندگی نخ و یکی از واحدهایی است که به کیفیت نخ توجه دارد. با این توجه و دقت به کار کیفی، تمام محصولاتمان را بلافاصله می‏ فروشیم. یعنی دنبال مشتری نمی‏ گردیم. همیشه محصول‌مان قابل فروش است و مشتری‏ها، حتا ما را به خارجی‌ها ترجیح می‏ دهند. با اینکه در تامین مواد اولیه مشکل داریم،‏ نساجی کویر سمنان به کیفیت بسيار اهميت مي‌دهد و وصله «بی‌کیفیتی» که به نساجی ايران می‏ چسبانند، به کویر سمنان نمی‏ چسبد.به اعتقاد من دولت باید از صنعت نساجی که یک صنعت بومی ‏در مملکت ماست، حمایت کند. حمایت این نیست که پول به ما بدهد و بهره اش را نگیرد. پول نمی‏خواهیم. مي‌خواهيم اداره‌هاي دارایی و بیمه رعایت تولید کننده را بکنند. مثلا می‏ گویند برای سال‏های گذشته باید دوباره مالیات بدهیم، اما سال‏های گذشته كه دیگر گذشته. مشتری‏هایی که از ما نخ یا پارچه می‏ خرند، عادت به خرید با فاکتور ندارند و وزارت دارایی در واقع مالیات آنها را هم از ما می‏گیرد و مي‌گويد باید به اینها با فاکتور جنس بفروشید. اين در حالي است كه بازار و بُنِکدارها و تجار هنوز خود را با سیستم وزارت دارایی وفق نداده‌اند. مالیات بر ارزش افزوده باید از قسمت آخر مصرف و عرضه شروع می‏ شد، اما دولت تولیدی‏ها را در فشار گذاشته است. در اين شرايط ممکن است واحدهای تولیدی از پا درآیند و نتوانند به کارشان ادامه دهند.
مطمئنم صنایع دیگر هم با این مشکل مواجه شده‌اند. مالیات بر ارزش افزوده، مالیات خوبی است و باید گرفته شود. بودجه دولت هم از طریق مالیات تامین شود، بهتر است. اما آيا اين ماليات تنها از تولیدی‏ ها بايد گرفته شود؟ تمام فشارهای دولت روي تولیدي هاست، اما آنهایی که قسمت آخر هستند، فقط مالیات صنف می‏ دهند. دولت بايد آنها را وادار کند با فاکتور جنس بخرند، ما نمی‏ توانیم. آنها هم جنس نمی‏ خرند. رونق قاچاق هم سبب شده که بیشتر پارچه قاچاق بخرندکه هیچ فاکتوری بهشان نمی‏ دهند. به همین دلیل است که کار قاچاق رونق پیدا کرده، چون اینها ترجیح می‏ دهند جنس قاچاق بخرند تا مالیات ندهند.