کشف معماری و ظروف در شهر قدیم آمل

به گزارش ایران اکونومیست به نقل  از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ابراهیم امیرکلایی اظهار کرد: با توجه به اینکه وضعیت مطالعات شهر قدیم آمل در قبل و بعد از اسلام به ویژه قرون میانی و متاخر اسلامی بیشتر مبتنی بر منابع مکتوب بوده است، با رایزنی های صورت گرفته با شهرداری آمل مبنی بر کاوش های اصولی سیستماتیک و روشمند در این بخش از شهر که در تملک شهرداری است و با همکاری شورای اسلامی شهر و سازمان بهسازی و نوسازی کار کاوش شهر قدیم (پارک مشاهیر ) انجام شد.
وی اظهار کرد: این کاوش می تواند شروع مطالعات مدون و منسجم در بافت قدیم شهر آمل باشد و در ادامه، دیگر بخش ها و مناطقی که قابلیت گمانه زنی دارد بررسی و حفظ شود.
به گفته این باستان شناس، کاوش پارک مشاهیر با ایجاد دو گمانه در قسمت شمالی و شمال غربی و یک گمانه در بخش مرکزی این محوطه شروع شد.
امیر کلایی اضافه کرد: یک گمانه در قسمت شمال غربی روی دهنه یکی از چاه های آجری که هنگام تسطیح زمین مشخص شده بود، ایجاد شد تا بتوانیم خوانش بهتری از فضاهای معماری بدست آمده داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه این گمانه دارای 16 کانتکست که عمدتا شامل فضاهای معماری است،گفت: یافته های متعددی از جمله سفال لعابدار و بدون لعاب و شیشه نیز بدست آمد.
این باستان شناس افزود: به طور کلی فضاهای معماری این گمانه به دوره های جدا از هم تعلق دارد، چاه آجری گویا متعلق به دوران متاخر و قاجار است و در قسمت جنوب شرقی آن فضای معماری مربع شکل با یک طاق بدست آمد که فضای جدا از این چاه با توجه به داده های سفالی بدست آمده و همچنین تیپ بندی آجرهای آن احتمالا به قرون 9 و 10 تعلق دارد.
وی به یافته های مهم دیگر این گمانه ازجمله سفالینه ها اشاره کرد و گفت: شاخص ترین سفالینه بدست آمده به ویژه از نوع نقش کنده و لعاب پاشیده سده های چهارم و پنجم هجری قمری، سفال سبک آمل و سفال با لعاب یکرنگ متعلق به سده های پنجم و هفتم هجری قمری و دوره سلجوقی است.
امیر کلایی افزود: سفال هایی از دوره ایلخانی با تکنیک قلم مشکی زیر لعاب لاجوردی و حتی سفالهای شبیه سلادن و پی سوزهای مربوط به دوره صفویه نیز کشف شد.
به گفته وی، آثار شیشه ای مکشوفه از این کاوش محدود و از نظر نوع ساخت دمیده در قالب و هوای آزاد بوده است.
امیرکلایی ادامه داد: هدف از ایجاد گمانه آزمایشی در قسمت شمالی محوطه همچون گمانه قبلی مشخص شدن فضای چاه آجری و علت ایجاد این چاهها در فاصله کم نسبت به یکدیگر و کاربرد آنها است.
وی گفت: در مجموع 16 کانتکست از کاوش در این گمانه شناسایی شده که همچون گمانه قبل بیشتر متعلق به فضاهای معماری بوده اما بیشتر فضاهای معماری به دست آمده از این گمانه مضطرب است و همچنین با کاوش روی چاه آجری در قسمت مرکزی گمانه مشخص شد که تیم کاوشی که به منظور گمانه زنی اضطرای به مطالعه و بررسی روی این قسمت از محوطه پرداخته موجب تخریب دیواره چاه و همچنین مضطرب کردن لایه های اطراف آن شده و در واقع کار کاوش این فصل را دچار مشکل کرده است.
امیرکلایی تصریح کرد: در این گمانه علاوه بر سفال های متعدد دوره اسلامی، حجم زیاد یافته های شیشه بود که بعضا به صورت مذاب و دفرمه بدست آمده و فرضیه کارگاهی و صنعتی بودن این بخش از بافت قدیم را تقویت می کند، اگرچه این مهم نیاز به مدارک و استدلال های قوی تری دارد.
این باستان شناس گفت: در ادامه کار کاوش گمانه دیگری در قسمت مرکزی محوطه به ابعاد 10 در 10 متر ایجاد شدکه در مجموع با کاوش در این گمانه 15 کانتکست شناسایی شد که بیشتر متعلق به فضاهای معماری شامل: دیوار، کف آجری و چاه بود.
وی افزود: این گمانه از انسجام لازم و هم خوانی بهتری برخوردار بود و خوانش فضاهای معماری به درستی صورت گرفت که در لایه های فوقانی دیواری از دوره قاجار شناسایی شد.
امیرکلایی افزود: در ادامه کاوش به یک کف منظم آجری و دهانه چاه که از نظری شکلی و فرمی مطابق با چاه های گمانه قبلی بود برخورد کردیم با این تفاوت که به طور سالم در یک کف آجری در بستر خود واقع شده بود.
به گفته این باستان شناس، در ضلع شرقی آن نیز کف آجری منظم دیگری بدست آمد و تیپ بندی آجرها نشان از صفوی بودن آن دارد.
وی با اشاره به حجم زیاد میخ از دیگری یافته های این گمانه گفت: این میخ ها نشان از تخریب فضاهای سقفی و از بین رفتن دیواره و فرو ریختن آن روی کف فضاها دارد.
امیرکلایی یادآور شد: در این گمانه چند سکه برنزی نیز بدست آمد که مطالعه روی آنها می تواند به تاریخ گذاری مطلق لایه ای این گمانه کمک کند.