بیماری های تیرویید؛ شایع اما درمان پذیر

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از ساینس، اختلالات تیرویید در سراسر جهان بسیار شایع هستند و شامل تمام سنین می شوند. پرکاری تیرویید، کم کاری تیرویید، التهاب تیرویید و سرطان تیرویید، شایع ترین اختلالات تیرویید هستند و اغلب این بیماری ها به دلیل کمبود ید در بدن بوجود می آیند.
تیرویید غده ای کوچک در ناحیه گردن و مسئول ترشح دو هومون مهم T3 و T4 است. هورمون های ترشح شده توسط تیرویید توسط جریان خون در سراسر بدن حرکت کرده و وظایف مهمی چون سوخت و ساز بدن را کنترل می کنند. این هورمون بر عملکرد تمام اعضای بدن از جمله قلب، مغز، عضلات و پوست تاثیر می گذارد. متابولیسم نقش موثری در دمای بدن، ضربان قلب و نحوه سوزاندن کالری دارد. اگر میزان هورمون تیرویید کافی نباشد، بدن انرژی کمتری تولید می کند و به اصطلاح سوخت و ساز بدن تنبل می شود.
***پرکاری تیرویید
در این اختلال میزان ترشح هورمون تیروکسین توسط غده تیرویید بیش از حد نرمال است. پرکاری تیرویید سوخت و ساز بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و سبب از دست دادن ناگهانی وزن، ضربان سریع و نامنظم قلب، عرق کردن و عصبانیت و تحریک پذیری می شود. معمولا برای درمان این عارضه از داروهای ضد تیرویید و ید رادیواکتیو برای کاهش ترشح هورمون استفاده می شود. مهمترین علایم پرکاری تیرویید عبارتند از :
-کاهش ناگهانی وزن، معمولا این حالت زمانی می تواند نشانه بیماری باشد که اشتها و میزان غذا تغییر نکند؛ ولی وزن کاهش یابد.
-افزایش ضربان قلب، بیش از 100 ضربان در دقیقه
-افزایش اشتها
-عصبانیت و اضطراب دایمی
-لرزش دست
-تعریق
-تغییر در الگوی قاعدگی
-تغییر در دفع مزاج
-تورم غده تیرویید
-خستگی
-ضعف عضلانی
-نازک شدن پوست
-شکننده شدن مو
گاهی اوقات در این حالت شرایط غیر معمولی به نام 'افتالموپاتی گریوز' دیده می شود که علایم آن در صورت استعمال سیگار شدیدتر است. در این حالت چشمان بیش از اندازه قرمز و متورم می شود و اصطلاحا از حدقه بیرون می زند.
***کم کاری تیرویید
در این حالت، غده تیرویید به میزان کافی هورمون تیرویید ترشح نمی کند. مهمترین علت کم کاری تیرویید، التهاب این غده است که تیروئیدیت هاشیموتو نام دارد. در این حالت، بدن پادتن هایی تولید می کند که به غده تیرویید حمله می کنند و آن را مختل می کنند. این عارضه می تواند ناشی از یک عفونت ویروسی باشد. برخی دیگر از علل کم کاری تیرویید عبارتند از :
-رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن که برای درمان سرطان استفاده می شود.
-استفاده از برخی دارو های درمان بیماری های قلبی، بیماری های روحی و سرطان سبب کم کاری تیرویید می شود. شایع ترین داروی های موثر در هورمون تیرویید، آمیودارون، لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین 2 هستند.
-جراحی تیرویید و برداشتن غده تیرویید
-درمان ید رادیو اکتیو که معمولا برای درمان پرکاری تیرویید استفاده می شود.
-کمبود ید در رژیم غذایی یکی از مهمترین دلایل کم کاری تیرویید است. صدف، ماهی های آب شور، تخم مرغ، محصولات لبنی و جلبک دریایی مهمترین منابع ید هستند.
-بارداری، برخی زنان هنگام بارداری دچار کم کاری تیرویید می شوند و پس از تولد فرزند به حالت عادی باز می گردند.
-مشکلات تیرویید در هنگام تولد
-آسیب یا اختلال غده هیپوفیز
-اختلال در هیپوتالاموس
*** چه کسانی در معرض خطر هستند
احتمال کم کاری تیرویید در زنان شایع تر از مردان است؛ به خصوص اگر در خانواده سابقه این بیماری وجود داشته باشد. ابتلا به بیماری های خود ایمنی از جمله ام اس، دیابت نوع 1، آتریت روماتویید، بیماری سلیاک و کم خونی حاد، افراد را بیشتر در معرض این اختلال قرار می دهد. سندرم داون، اختلال دو قطبی، سن و نژاد نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار هستند.
*** مهمترین نشانه های کم کاری تیرویید کدامند
-یبوست
-افسردگی
-تغییر در چرخه قاعدگی
-ریزش مو
-خشکی پوست و مو
-حساسیت زیاد در مقابل سرما
-بزرگ شدن غده تیرویید (گواتر)
-ضربان قلب آهسته
-افزایش یا کاهش بی دلیل وزن
-استرس بیش از اندازه
-اختلالات اشتها
-پرخاشگری و عصبانیت در اکثر مواقع
این اختلال در کودکان می تواند کاملا بدون علامت باشد ولی مهمترین علایم آن در کودکان عبارت است از:
-سردی مداوم دست و پا
-یبوست
-خواب آلودگی
-گریه های گوش آزار
-رشد کم
-زردی پوست
-عادت های غذایی بد
-صورت پف آلود
-نفخ معده
-تورم زبان
این بیماری در صورت درمان نشدن می تواند منجر به بیماری های حاد قلبی، درد مفاصل، ناباروری و چاقی شود. همچنین این اختلال در دوران بارداری از توسعه مغز جنین جلوگیری می کند. سطوح پایین هورمون تیرویید بسیار خطرناک است و می تواند منجر به مرگ شود.
معمولا اختلالات مربوط به غده تیرویید با یک آزمایش ساده خون قابل تشخیص است و با داروهای هورمونی درمان می شود.