به گفته محققان مغز در هنگام بیهوشی اسرار هیجان انگیزی دارد که شاید از آنها بی اطلاع باشید.
کد خبر: ۱۰۷۵۱۱
خیلی از افراد در طول زندگی خود به دلایلی زیر تیغ جراحی رفته اند، اگر شما تا به حال عمل جراحی انجام داده باشید، این جمله متخصص بیهوشی که از 10 برعکس بشمارید برای شما آشنا است، چند ساعت بعد شما از «کما برگشت پذیری» بیدارمی شوید اما نمی دانید در طول این زمان چه اتفاقی برای مغزتان افتاده است که هیچ حسی ندارید، هیج دردی احساس نمی کنید یا چیزی بخاطر نمی آورید؟
بیهوشی موفقیت آمیز در ایالات متحده، سالانه 40 میلیون جراحی همراه با بیهوشی انجام می شود، بی دردی، شلی عضلات و از دست دادن هوشیاری نشانه های یک بیهوشی موفق است، دوز بیش از حد این دارو باعث می شود بیماردر طول جراحی ناگهان از خواب بیدار شود یا مدتی پس از به هوش آمدن کسی را نشناسد.
تجاوز بیش از حد دارو در یک عمل جراحی میزان توصیه شده داروی بیهوشی عمومی حداقل غلظت آلوئولی یا یک مک (MAC) است (غلظتی از ماده هوشبر استنشاقی که برای 50 درصد بیماران در مقابل یک تحریک دردناک، بی حرکتی ایجاد کند). مطالعات نشان می دهد در غلظت های کمتر از این میزان بیمار بیهوش می شود اما در اثر تحریک ها و دردها، بدن او واکنش نشان می دهد.
میزان داروی مصرفی به دو عامل وضعیت جسمی بیمار ، نوع ماده بیهوشی و داروهای مسکن مورد استفاده در طول جراحی بستگی دارد. متخصصان بیهوشی ترکیبی از داروهایی مانند گاز زنون، سوفلوران، پروفول، میدازولام برای بیهوش کردن بیمار استفاده می کنند. همچنین آنها باید به طور مداوم علائم حیاتی بیماران نظارت کنند.
سوفلوران دارویی که فراموشی به بار می آورد سوفلوران اغلب برای القاء یا حفظ بیهوشی در بیماران تحت عمل جراحی استفاده می شود و دوزهای کمتر از یک مک از این ماده بیهوش کننده استنشاقی، قسمت های مرتبط با حافظه در مغز را تحت تاثیر قرار می دهد، این ناحیه شامل قشر بینایی و محل جمع آوری اطلاعات در مغز است.
طبق نتایج مطالعه ای منتشر شده در مجله بیهوشی و بی دردی در سال 2007 نشان داد که تنها 0.25 مک سووفلوران موجب افزایش سطح جریان خون مغز (CBF) در« لوب اکسیپیتال مغز» وکاهش عملکرد آن می شود.
همچنین در مطالعه ی دیگری نشان داده شد که با دوز 0.5 مک سولفوران، عملکرد ناحیه حسی و حافظه ای مغز کاهش یافته است و افزایش خون اکسیژن دار در مغز باعث کاهش حافظه و فراموشی می شود. همچنین اگر این نوع خون، بیش از حد وارد مغز شود به بافت های عصبی مغز آسیب می رساند.
محققان در مورد تاثیر داروهای بیهوشی دریافتند در شرایط عادی بدن، سیگنال های ارسالی مغز از سیناپس نخست به سیناپس دوم و به همین ترتیب به قسمتی که بدن باید واکنش نشان دهد، زنجیروار منتقل می شود اما زمانی که داروی بیهوشی در بدن وجود داشته باشد سیناپس ها عدم واکنش به درد را منتقل می کنند.
دارویی که امیدها را بارور می کند پروپوفول یک داروی بیهوشی یا به عبارت دیگر یک داروی خواب آور است زیرا فقط بیمار را بیهوش کرده و موجب فراموشی او نمی شود. محققان بر این باورند پروپوفول با اتصال به گیرنده های گابا (GABA) مغز در کنترل خواب و هوشیاری بدن نقش بسزایی ایفا می کند.
در سال 2011 مطالعه ای در مجله اروپایی بیهوشی منتشر شد که نشان می دهد در اثر استفاده ازاین دارو به جای آن که هوشیاری فرد به یکباره از بین برود سطح هوشیاری به تدریج کاهش می یابد، سطح هوشیاری در چند منطقه مغز کنترل می شود در طول این زمان، مغز میانی اولین قسمت از مغز است که تحت تاثیر دارو قرار می گیرد در این بخش تعداد فراوانی گیرنده های کنترل خواب و هوشیاری وجود دارند.
معجزه ترکیب دو دارو بیهوشی همراه با پروپوفول، متخصصان اغلب داروی بیهوشی با اثر ضد درد نیز تزریق می کنند به این منظوراغلب ازداروی کتامین استفاده می شود ، دوزهای پایین این دارو مغز را بسیار فعال و دوزهای بالاتر اثر معکوس دارد. کتامین هوشیاری کامل بیمار را ازبین نمی برد بلکه حواس پنجگانه و قدرت ذهن را تا 24 ساعت ازکار می اندازد.
تئودور هندرسون، بنیانگذار بنیاد لیزر مغز و اعصاب در دنور کلرادو اظهار کرد: کتامین موجب فراموشی نمی شود بلکه با متوقف کردن عملکرد" گیرنده های NMDA " انتقال پیام های عصبی در مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.
گفتنی است، استفاده از ترکیب دو دارو کتامین و پروفول موجب آرامش و تسکین دردهای بیمار می شوند.
بیهوشی کودکان را کند ذهن می کند بیهوشی به دلیل ایجاد مشکلات عصبی و تغییر در ساختار مغز برای کودکان خطر بیشتری دارد. در کودکان زیر 4 سال که تحت عمل جراحی همراه با بیهوشی عمومی قرار گرفته بودند مشکلات گفتاری و ضریب هوشی پایین تر، کاهش تراکم ماده خاکستری در مناطق پشت مغز آنها بیشتر دیده شده است.
محققان دریافتند که ماده خاکستری مغز بیشتر در مناطق «لوب اکسیپیتال» و مخچه کاهش می یابد، این نواحی از مغز نقش هماهنگی و تنظیم عضلات بدن را به عهده دارند. سووفلوران، ایزوفلوران و هالوتان از متداولترین داروهای مورد استفاده برای بیهوشی کودکان هستند.
آلزایمر ارمغان داروهای بیهوشی کسانی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند اغلب برای ازبین بردن آثار جراحی از محصولات زیبایی استفاده می کنند اما با بالا رفتن سن مدت زمان بهبودی طولانی تر می شود این مسئله در مورد اثرات داروهای بیهوشی نیز صادق است و در بیماران مسن حتی ممکن است زمان بازگشت به وضعیت عادی بیش از شش ماه باشد.
محققان معتقدند داروهای بیهوشی باعث کاهش حجم مغز و قدرت ذهنی بیماران مسن می شود همچنین خطر ابتلا به زوال عقل در آنها را 35 درصد افزایش می دهد، علاوه بر این موارد بیهوشی باعث التهاب در بافت های عصبی، اختلال شناختی (POCD) و یا پیش زمینه ابتلا به بیماری آلزایمر مانند ایجاد پلاک بتا آمیلوئید در مغز می شود.
راز های که سر به مهر مانده اند محققان همچنان با استفاده ازتصویربرداری fMRI درمورد اثرات بیهوشی بر مغز مطالعه می کنند، آنها برای مطالعه خود از مغز گروهی بیمار در حال خواب و بیهوشی تصویربرداری کردند، در نتایج این مطالعات نشان داده شد که مغز در حالت بیهوشی دستخوش تغییرات می شود اما هنوز برخی مسائل در مورد عملکرد مغز حل نشده باقی مانده است.
