نوسانات شدید قیمت‌ها در روزهای اخیر، به غالب بودن فضای هیجانی بر معاملات
سهام تاکید دارد. سهامدارانی که بر اساس شرایط بازار در صف‌های خرید و
فروش مرتبا جابه‌جا می‌شوند و در صورت عدم تغییر این فضا، احتمال نوسانات
سنگین در قیمت سهام بالا خواهد بود.
شاخص
کل بورس تهران طی معاملات روز گذشته، پس از یک دوره عقب‌نشینی هشت روزه،
بار دیگر با جهشی 919 واحدی مواجه شد و طی یک کانال‌شکنی، در عدد 78 هزار و
435 واحد ایستاد. این در حالی بود که شاخص کل تا قبل از دیروز در سه روز
معاملاتی پیاپی و از انتهای هفته گذشته، بیش از 2هزار و 500 واحد از ارتفاع
خود را از دست داده بود. شاخص بورس در روز گذشته، پس از هشت نزول پیاپی،
رشد کرد که این میزان از هفتم فروردین ماه سال جاری تا کنون، بزرگ‌ترین
میزان رشد شاخص بوده است. افت و خیزهای اخیر شاخص نشان می‌دهد همچنان
رفتارهای هیجانی در میان سهامداران، مهم‌ترین پیشران روندهای قیمتی است. با
توجه به آنکه ارزش معاملات بورس افزایش یا کاهش چندانی نسبت به یک ماه
اخیر نشان نداده است، به نظر می‌رسد همان افرادی که در قیمت‌های بالاتر از
نمادهای مختلف خارج شده بودند، حال قیمت‌ها را دوباره ارزنده یافته و به
بازار بازگشته‌اند. در ابتدای هفته گفته می‌شد که سخنان رئیس بانک مرکزی در
شورای روابط خارجی آمریکا باعث شده است فعالان بازار از تاثیر برجام
ناامید شده و فرار را بر قرار ترجیح دهند، اما همان‌طور که در گزارش‌های
پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود، این سخنان بیشتر مصرف خارجی داشته و
به منظور امتیاز گرفتن از طرف خارجی مطرح شده‌اند. حال به نظر می‌رسد که
بازار به سرعت متوجه انحراف خود در ارزش‌گذاری شده و بخش بزرگی از افت روز
شنبه را جبران کرده است.
یکی از نکات قابل توجه معاملات روز گذشته، مشارکت مجدد افراد حقیقی در سمت
تقاضا بود. در ابتدای سال جاری، مشارکت حقیقی‌ها در سمت خرید به طرز محسوس
و معناداری نسبت به سه ماه پایانی سال گذشته کاهش یافته بود. همان‌طور که
پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای‌اقتصاد» اشاره شده بود، مدت‌ها است که تصمیم
حقیقی‌ها، سمت و سوی بازار را مشخص می‌کند. نه تنها در دوره‌های افت و خیز
شاخص کل در دوره اوج مذاکرات هسته‌ای، بلکه در زمستان سال گذشته نیز، بیشتر
فشار خریدی که اشخاص حقیقی ایجاد می‌کردند باعث رشد سطح قیمت‌ها در بازار
سهام شد. حال پس از گذشت چند هفته، به نظر می‌رسد حقیقی‌ها به بازار
بازگشته‌اند و برآیند تصمیمات آنها باعث شده است که دوباره سطح قیمت‌ها رو
به صعود بگذارد. در واقع همین موضوع است که سبب می‌شود هیجان در این روزهای
بازار سهام به اوج خود برسد. هر زمان که مشارکت حقیقی‌ها در بازار افزایش
یافته، افت و خیز قیمت‌ها پررنگ‌تر و شدیدتر بوده است.طی معاملات روز گذشته
در بورس، یک میلیارد و 493 میلیون ورقه بهادار به ارزش بیش از 350 میلیارد
تومان و در 92 هزار و 267 نوبت دست به دست شد. آمار معاملات نشان می‌دهد
میزان تغییر مالکیت از اشخاص حقوقی به حقیقی بیش از 60 میلیارد تومان بوده
است. این به آن معنا است که در بازار دیروز حقیقی‌ها تقریبا 60 میلیارد
تومان بیش از آنکه فروشنده باشند، خریدار بودند. هفته گذشته و زمانی که
شاخص کل به شدت در حال ریزش بود، این روند کاملا معکوس بود و حقیقی‌ها
بیشتر در مقام فروشنده ظاهر می‌شدند.
تغییر ماهیت رشد شاخص
تا پیش از معاملات روز گذشته، این سهام شرکت‌های خودرویی بود که سمت و
سوی بازار را تعیین می‌کرد. در واقع نمادهای خودرویی آنقدر بزرگ نبودند که
بتوانند مستقیما باعث رشد شدید شاخص کل شوند، اما با رشد قیمت سهام
شرکت‌های خودرویی، سایر سهم‌های بازار نیز سیر صعودی به خود می‌گرفتند،
بنابراین شاخص بورس با رشد مواجه می‌شد. روز گذشته اما، شاخص کل بخش بزرگی
از رشد خود را مرهون انتشار خبری در فضای مجازی در رابطه با نماد یکی از
غول‌های معدنی بود. خبر منتشر شده حاکی از آن بود که هیات وزیران اجازه
بهره‌برداری از معدن گهر زمین را به شرکت گهرزمین اعطا کرده است. با
انتشار این خبر، برای خرید سهام شرکت گل‌گهر که سهامدار شرکت گهرزمین محسوب
می‌شود صف خرید نسبتا سنگینی تشکیل شد. پس از آن در نمادهای «ومعادن» و
«وامید» نیز صف خرید تشکیل شد و در نتیجه دست کم 200 واحد از رشد شاخص بورس
از طریق رشد قیمت در این نمادها شکل گرفت. نکته دیگری که باعث شد شرکت‌های
معدنی و فلزات اساسی را با رشد قیمت مواجه کند، افزایش قیمت فلزات اساسی
در بورس کالا در هفته‌های گذشته بود. نکته‌ای که در این میان مطرح است،
قرار داشتن این شرکت‌ها در وضعیت نسبتا باثبات بنیادی است. اگرچه این
شرکت‌ها با مشکلات خاص خود روبه‌رو هستند، اما دست کم در صورت‌های مالی
خود، مانند آنچه در شرکت‌های خودرویی مشاهده می‌شود، زیان انباشته ندارند.
اگرچه در روز گذشته صف‌های فروش در نمادهای خودرویی، جای خود را به
خریداران در محدوده مثبت تابلو دادند و این فضای مثبت در گروه خودرویی،
باعث شکل‌گیری نوعی هیجان مثبت در سایر گروه‌ها شد اما می‌توان ادعا کرد که
جنس رشد شاخص کل در روز گذشته با دفعات قبل تفاوت داشت. بر این اساس،
نمادهای «فولاد»، «وامید» و «کگل» بیشترین تاثیر مثبت را برای شاخص کل رقم
زدند و به ترتیب شاخص را 111، 67 و 65 واحد رشد دادند. «خساپا» نیز پس از
افت قیمت 20 درصدی از ابتدای سال جاری، با رشد تقاضا و صف خرید مواجه شد و
به تنهایی شاخص کل را 60 واحد ارتقا داد. در طرف دیگر نمادهای «تاپیکو»،
«شبریز» و «فارس» نیز بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل گذاشته و به ترتیب آن
را 22، 20 و 15 واحد تنزل دادند.
