تاوانِ سنگین کیستی کُشی سیاسی در قلب اروپا

حوادث تروریستی بلژیک در حالی به وقوع پیوست که در این کشور و نیز فرانسه جست وجوها برای یافتن عاملان کشتار پاریس هنوز جریان داشت و نیروهای امنیتی هوشیارتر از ماه های گذشته به دنبال کشف و خنثی سازی هر برنامه تروریستی بودند؛ واقعیتی که نشان از نافذ و هولناک بودن سایه شوم دهشت افکنی تروریست های بین المللی به خصوص شبکه کشتار «داعش» بر سر غربی ها دارد.
با تبدیل شدن تحولات بروکسل به کانون توجه جهانیان، موجی تازه از تاختن بر مسلمانان به راه افتاده و باز هم انگشت های اتهام پراکنی به سمت آنان نشانه رفته است. طی روزهای اخیر از گروه های افراطی اروپایی تا نامزدهای جمهوریخواه ریاست جمهوری آمریکا روی موج حوادث بروکسل سوار شده و برای جلب نظر هواداران تندروشان انواع اتهام ها و تهدیدها را متوجه مسلمانان جوامع غربی ساخته اند؛ رویکردی که به باور برخی ناظران خود زمینه ساز وقوع رخدادهای تروریستی در شهرهایی چون پاریس و بروکسل و پیش از آن لندن، نیویورک و ... بوده است.
در علت جویی بروز حوادث اخیر، اشاره به نقش پررنگ و انکارناپذیر دولت های غربی در شکل گیری شبکه های تروریستی نظیر «القاعده» و اکنون داعش دیباچه ای عینی و غیرقابل انکار است. برخی دولت های غربی به واسطه پیگیری اهداف ویژه خاورمیانه ای، خود سبب ساز رشد و گسترش گروهی چون داعش در عراق و سوریه شدند و حتی با چشم پوشی بر یارگیری تروریست ها از شهروندان خود، مسیر پیوند آنان با کانون ترور و خشونت در خاورمیانه را بازگذاشتند.
به رغم احاطه سرویس های امنیتی غربی بر بسیاری از فعالیت های تروریست ها در شبکه های مجازی و آگاهی از پویش شبکه های تامین منابع مالی و انسانی برای گروه های دهشت افکن، سیلی از داوطلبانِ کشتار از مقصد اروپا راهی عراق و سوریه شد. به گفته برخی آگاهان، از کشوری چون بلژیک نزدیک به 600 تن راهی قلمرو داعش شده اند که یک چهارم آنان به وطنشان بازگشته اند و از این شمار، برخی آزادانه زندگی عادی خود را می گذرانند. اما دلیل ریشه ای تر رخدادهای بروکسل و پاریس را باید در ستیزش هویتی جست وجو کرد که سال ها در کشورهای اروپایی به دست برخی چهره ها، گروه ها و حتی مقام های سیاسی علیه مسلمانان کارگردانی شده است.
در کشورهایی نظیر فرانسه، بلژیک و هلند طی سال های گذشته، ایجاد ممنوعیت های قانونی در زمینه حجاب این، ستیزش هویتی و به رسمیت نشناختن کیستیِ مسلمانان را برجسته تر ساخته است. ضمن اینکه برخی گروه های افراطی با هدف جلب نظر هواداران خود از حمله به مسلمانان فروگذار نکرده اند و آنان را مسوول نابسامانی های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی جوامع خود قلمداد کرده اند.
قرار دادن مسلمانان در جایگاه مظنون طی سال های اخیر سبب شده تا نوعی پیوند طبیعی بین سرخوردگان جوامع اروپایی با پیروان گروه های مذهبی افراطی پدید آید تا جایی که شمار زیادی از سرخوردگان، طردشدگان و نیز تبهکاران اروپایی به دلیل انگیزه های هنجارشکنانه شخصی به سمت آموزه ها و تبلیغات گروه های افراطی ِبه اصطلاح اسلامی گرایش یافته اند. این واقعیت در بررسی کارنامه و سابقه عاملان جنایت های پاریس و بروکسل آشکارا به چشم می آید.
در این میان، افزایش تهاجم سیاسی- هویتی به مسلمانان و مقصر جلوه دادن آنان در حوادث تروریستی به تقویت جایگاه گروه های افراطی می انجامد زیرا تا حدی بر ضریب انزوا و رفتار واکنشی مسلمانان در جوامع غربی می افزاید و نوعی حس مشترک را بین شهروندان مسلمان و افراطی های مذهبی به وجود می آورد. البته این رخدادها به صورت کلی سبب تبری جستن اغلب مسلمانان از اندیشه ها و کنشگران افراطی است با این حال این امکان وجود دارد که زمینه های گرایش معدودی به سمت رفتارهای واکنشی و در نتیجه نزدیکی به اندیشه های افراطی پدید آید. این در حالی است که گروه های افراطی هیچ سنخیتی با آموزه ها و دستورهای اسلامی ندارند و برای نوگروندگان به گروه های یاد شده در جوامع غربی، نه تعالیم اسلامی بلکه اغراض سیاسی و انتقام جویی اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد.
آگاهی از چنین واقعیتی موجب شد تا چهره ای چون «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا نیز زبان به انتقاد از رویکردهای ضداسلامی بگشاید و اذعان دارد که این رویکردها کمکی به شکست گروه های تروریستی نمی کند و حتی در جامعه ای چون آمریکا پیامدهایی وارونه به بار می آورد.
از این رو انتظار می رود رهبران کشورهای اروپایی نیز با متوقف سازی تقابل های هویتی و فرایندهای ضداسلامی موجود در جوامع این کشورها، اقدامی موثر را برای خشکاندن ریشه گروه های افراطی در سرزمین خود صورت دهند و از چالش ها و پیامدهای این کیستی کشی که گاه خود را با چهره کریه تروریسم می نمایاند خلاصی یابند.