شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد 353 واحدی (معادل 5/ 0 درصد) مواجه شد. علاوه بر این، رشد شاخص کل هم وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) رشد 9/ 0 درصدی را تجربه کرد. با توجه به اینکه تراکم حجم و ارزش معاملات بازار در هفته‌های اخیر در گروه خودرویی بوده، به نظر می‌رسد حرکت کلی بازار با روند معاملات این گروه همبستگی بالایی پیدا کرده است.
با انتشار اخباری جدید و برآورد معامله‌گران بازار از مثبت بودن این موضوع تقاضا در این سهام شدت گرفته و بقیه بازار را با خود همراه می‌کند. در این خصوص، شرکت‌های خودرویی در این هفته گزارش‌های اولین پیش‌بینی 95 خود را با تعدیلات مثبت سودآوری به بازار منعکس کردند.
گرچه کارشناسان به روند رو به بهبود صنعت خودرو تاکید دارند، اما از طرفی احتمال رسیدن به چنین سودهایی نیز به نظر مشکل است. از سوی دیگر، با در نظر گرفتن همین سودها برای شرکت‌های خودرویی، رشدهای اخیر صنعت خودرو باعث شده نسبت قیمت به درآمد این صنعت به طرز چشمگیری رشد داشته باشد و به نوعی سودآوری آینده آنها در قیمت‌ها پیشخور شده است. بر این اساس، باید توجه شود که سودهای انتظاری در این صنعت در سال‌های آینده تا چه حد نسبت به اکنون افزایش خواهد داشت.
در حالی‌که به نظر می‌رسد هم اکنون قیمت سهام برخی از نمادهای گروه خودرو به حالت اشباع نزدیک شده است، اما خرید سهام بر اساس اخباری که خود نیاز به تحلیل و بررسی کارشناسی دارد، می‌تواند با ایجاد فضایی فوق اشباع در ادامه زیان‌های زیادی را هم برای معامله‌گران و هم بازار سهام داشته باشد، زیرا بازار سهام وابستگی بالایی در این مدت با هیجان گروه خودرویی پیدا کرده است.
افسار هیجان بازار در دست خودرویی‌ها
در دو روز ابتدایی هفته، در حالی که تقریبا تمامی نمادهای خودرویی با صف فروش مواجه بودند، در معاملات دیروز تغییر جهت کامل تمایل سهامداران نسبت به فروش سهام در یک روز و تشکیل صف، این بار در سمت خرید را شاهد هستیم. در این میان، برخی به این موضوع اشاره دارند که گزارش‌های مثبت خودرویی عاملی برای تداوم خو‌ش‌بینی به سهام این گروه با وجود رشد نزدیک به 120 درصد شاخص این صنعت از ابتدای زمستان است. در حالی که کارشناسان به این موضوع تاکید دارند که برخی از سودهای شناسایی شده توسط این شرکت‌ها کاملا جای بحث دارد و تا حدودی شبهه برانگیز است.
علاوه بر این، نسبت قیمت به درآمد این گروه 27 مرتبه است که در سطوح بسیار بالاتری از بازار قرار دارد. گرچه با انعقاد قراردادهای خارجی امیدواری بسیاری نسبت به بهبود روند سودآوری این شرکت‌ها، احتمالا از سال 96 وجود دارد، در شرایط کنونی نسبت قیمت به درآمد برخی از این شرکت‌ها که با تعدیلات سنگین نیز گزارش‌های خود را منعکس کرده‌اند، در سطوح بسیار بالایی قرار دارد. در این شرایط، تحقق سود با کیفیت در مدت زمانی که بتواند چنین رشدهایی را توجیه کند تا حد زیادی دشوار است. شاخص کل هم‌وزن نیز همان طور که اشاره شد با رشد دو برابری نسبت به شاخص کل مواجه شد.
رشد دسته جمعی نمادها عاملی برای حمایت از رشد این شاخص بوده است. علاوه بر این، برخی نمادهای بزرگ مانند «دعبید»، «خچرش»، «خشرق» و «خکمک» با رشدهای بیش از 5 درصد مواجه بوده‌اند. به جز «دعبید» سه نماد دیگر از نمادهای خودرویی هستند. در معاملات دیروز، این نمادها به ترتیب با رشد 8/ 9، 8/ 8 و 8/ 6 درصدی مواجه شدند. گرچه سه نماد مزبور با رشدهای چشمگیر مواجه شده‌اند، اما با وجود تعدیلات مثبت صورت گرفته، نسبت قیمت به درآمد این شرکت‌ها، به ترتیب برابر با 6/ 28، 4/ 26 و 247 است. این نمادها توسط ناظر بازار با توجه به تعدیل پیش‌بینی سود هر سهم در پایان هفته گذشته متوقف شده بودند.
نکته جالب در این میان این موضوع است که روز یکشنبه برخی از این نمادها در روند کشف قیمتی حتی در قیمت‌های پایین‌تر از دیروز خریدار نداشتند. برای مثال یکشنبه، در نماد «خکمک» فروشندگان سهام، قیمت‌هایی در سطح 110 تومان و پایین‌تر را ثبت کرده بودند اما روز گذشته شاهد کشف قیمتی 122 تومانی این سهم و در ادامه رشد قیمتی تا سطح 128 تومان بودیم. بر این اساس، به نظر می‌رسد تنها موضوعی که روند قیمتی سهام را مشخص می‌کند، فضای روانی بازار و البته بیشتر گروه خودرو است. خریداران و از سوی دیگر سهامداران اعتنای چندانی به تحلیل ندارند و بیشتر بر اساس حرکت جمعی گروهی که به نظر می‌رسد بخش زیادی از آن زاده هیجان است، معاملات را در دستور کار قرار می‌دهند. در این میان، برخی سهامداران با نگاهی بلندمدت اقدام به خرید این سهام در هفته‌های گذشته کرده‌اند و به نظر می‌رسد با انتظار برای بهبود سودآوری، قصد نگهداری این سهام را دارند. اما همین نگاه‌های بلندمدت نیز همان طور که در روزهای اخیر شاهد بوده‌ایم، با رشدهای پیاپی و افسار گسیخته و شناسایی حداکثر سودی که انتظار داشتند در دو سال آینده کسب کنند، اقدام به فروش سهام می‌کنند.
کیفیت سود سایپا زیر ذره‌بین
همان طور که اشاره شد، دیروز تغییر جهت عجیبی را در معاملات گروه خودرو شاهد بودیم. به نظر می‌رسد اصلاحیه شرکت خودروسازی سایپا بر روند سودآوری سال 94 بر اساس عملکرد 9 ماهه از عوامل اصلی تغییر نگرش سهامداران بوده است. البته اخبار قراردادهای خارجی همچنان داغ است و هر از گاهی سیگنال‌هایی را به بازار سهام ارسال می‌کند. در اصلاحیه «خساپا» پیش‌بینی برای هر سهم این شرکت از 175 ریال زیان به 462 ریال سود رسیده است.
بررسی اجمالی این صورت‌های مالی حاکی از عدم تغییر فروش و بهای تمام شده کالا است. بر این اساس، حاشیه سود ناویژه این سهم بدون تغییر و 16 درصد است. در این میان، تنها عامل تفاوت در صورت مالی جدید، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری این شرکت است. در این خصوص، این درآمد از مقدار 89 میلیارد تومان در برآورد قبلی شرکت به 1200 میلیارد تومان رسیده است. این درآمد نیز بر اساس گفته‌های امیرحمزه مالمیر، معاون سابق شرکت بورس، ناشی از معامله درون‌گروهی بوده است. مالمیر در گفت‌وگو با بورس پرس با اشاره به این موضوع گفت: این شرکت طی هفته‌های اخیر به محض اینکه قیمت سهام آن در بازار در روند نزولی قرار می‌گیرد، اطلاعات جدید و به اصطلاح برگی جدید رو می‌کند.
وی در ادامه گفته است: مطابق با معاملات یکشنبه که در ابتدا روند قیمتی این سهم مثبت و در ادامه با قیمت‌های منفی مواجه شد، سایپا از غول چراغ جادو کمک گرفته و برگی جدید از پروژه برنامه‌ریزی شده را رونمایی کرد. مالمیر با اشاره به جهش درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری این شرکت می‌افزاید: به نظر می‌رسد سایپا قصد واگذاری سهام شرکت‌های قالب‌های بزرگ صنعتی سایپا، مالیبل سایپا، سایپا پرس، تولید رینگ سایپا، سایپا کاشان، صنایع رنگ و رزین طیف کاشان را در دستور کار خود قرار داده است. خریداران این شرکت‌ها نیز از مجموعه‌های سایپا هستند که درصد بالایی از سهام آنها به سایپا اختصاص دارد. وی در پایان درخصوص واگذاری‌های سایپا گفت: باید به سود و زیان ناویژه و عملیاتی شرکت‌های مورد واگذاری توجه شود، لذا فروش سهام اعلامی سایپا بین‌گروهی است و اجازه شناسایی سود از این بابت وجود ندارد.
قیمت سهام خودرویی و به خصوص خودروسازان در این مدت رشدهای چشمگیری داشته و این موضوع نیز بر‌اساس خو‌ش‌بینی‌های موجود بوده است. اما به نظر می‌رسد تغییرات قیمتی یک سهم با هر روندی ادامه یابد، سرانجام به ارزش ذاتی خود میل خواهد کرد. بر این اساس، با رشدهای قیمتی احتمال سبقت قیمت سهم از سودآوری دور از انتظار نخواهد بود. در این شرایط، همیشه آخرین خریداران این گونه سهم‌ها جزو پرریسک‌ترین افراد بازار هستند که در این شرایط ممکن است بیشترین زیان را نیز داشته باشند.
در بازار چه گذشت؟
دیروزشاخص کل بورس تهران با رشد 353 واحدی به سطح 77 هزار و 588 واحد رسید. در میان صنایع صعودی وسایل ارتباطی در صدر جدول قرار داشت. فرآورده‌های نفتی و تامین آب و برق و گاز از دیگر صنایع صدرنشین در معاملات روز گذشته بودند. در این میان، از 37 صنعت بورسی تنها 8 صنعت روند نزولی را تجربه کردند.
گروه خودرو نیز با رشد 4/ 2 درصدی مواجه شد. در حالی که یکشنبه شاخص این گروه با افت دسته‌جمعی قیمت سهام روند منفی را داشت و بیشتر نمادهای این گروه با صف‌فروش مواجه بودند، روز گذشته رفتاری کاملا متفاوت در این گروه از سوی معامله‌گران تشکیل صف‌های فروش را به دنبال داشت. در شرایط کنونی همچنان صف‌نشینی مهم‌ترین استراتژی معامله سهام است که این موضوع به خصوص در گروهی مانند خودرویی کاملا مشخص است. کارشناسان در هفته‌های گذشته به لزوم حذف هیجانات با تغییر قوانین اشاره داشتند، از جمله این موارد حذف دامنه نوسان قیمتی بود. به نظر می‌رسد افزایش قابل توجه دامنه نوسان در نمادهایی که با هیجان زیادی روبه‌رو هستند در شرایط کنونی بتواند تخلیه هیجانات را به دنبال داشته باشد.
