روزهای آغازین سال بود که حسن روحانی امسال را سال رونق و شکوفایی اقتصادی نامگذاری و اعلام کرد که دولت برنامه‌های جدی برای خروج از رکود واحدهای تولیدی دارد. او گفت که دولت بنا دارد سال ۹۴ بعد از رشدهای اقتصادی که در سال ۹۳ و البته بعد از بحرانی شدن فضای اقتصاد ایران در سایه تحریم رخ داده است؛ رونق را بر بازارهای مختلف حاکم کند و بخش تولید کشور به سمت رونق بیشتر پیش رود.
البته همان روزهایی که حسن روحانی، چنین وعده ای را برای سال رونق و شکوفایی اقتصادی داد، بسیاری از فعالان اقتصادی بر این باور بودند که امسال وضعیت رشد اقتصادی بسیار بدتر از سال قبل است و آنگونه که پیش بینی می شود، رشد اقتصادی سال جاری به حدود ۰.۳ تا ۰.۷ درصد خواهد رسید. البته همین پیش بینی را بانک جهانی و صندوق بین المللی پول با اندکی اختلاف، برای رشد اقتصادی ایران پیش بینی کردند.
نبض بازار کالاها در دست مردم
اما شاید بیش از این پیش بینی‌ها و اعلام نظرها برای اقتصاد ایران در سال ۹۴، مردم باشند که نبض بازار را به دست گرفته اند و اگر بخواهند، بازاری را رونق می دهند و اگر هم نخواهند، دست از خرید می کشند و رکود بازار را بیشتر می‌کنند. در این میان البته برخی استراتژی‌ها از سوی برخی تولیدکنندگان هم طراحی می‌شود تا با چنین بحران‌هایی که از سوی مردم به بازار وارد می‌شود، مقابله کنند. هم اکنون هم دقت در فرآیند کاری بازار، این را به خوبی نشان می‌دهد.
گشت و گذاری در بازارهای مختلف و البته فروشگاه‌هایی که کالاهای اساسی و مورد نیاز روزمره مردم را تامین می‌کنند، این به خوبی مشهود است. مدت‌ها است که تولیدکنندگان دست به فروش های ویژه‌ای زده‌اند که مشتری جلب کنند و به نوعی خود، راهکاری برای خروج از رکود با تحریک تقاضا بیابند اما حتی این راهکارها که در دوران هیجانی بازار ممکن است بهترین بهره را برای بخش تولید کشور داشته باشد، هم جواب نمی دهد و همین امر باعث شده است تا کالاهای ثابتی، مدت‌ها در سبد حراجی در وسط سالن فروشگاه‌ها باقی بماند و نتواند مشتریان زیادی به خود جذب کند.
بررسی میدانی خبرنگار مهر نشانگر این است که تولیدکنندگان مدت‌هاست که سبدهایی مملو از انواع مختلف کالاهای خود را در وسط فروشگاه‌ها چیده اند و منتظرند که مردم با دیدن تخفیف‌ها، به خرید تحریک شوند و بلکه چرخ تولید مجدد شروع به چرخش کند اما گویا این استراتژی این روزها کمتر در بازار جواب می‌دهد و مردم تغییر جهتی را در خرید کالاهای مورد نیاز خود در بازار داده اند. آنگونه که شواهد نشان می دهد، مردم با دقت قیمت‌ها را سنجیده، با سایر تولیدکنندگان مقایسه می کنند و در نهایت، به میزانی که واقعا مصرف روز آنها است، خریداری می کنند.
خانه‌ها دیگر انبارهای کوچک کالا نیست
این در شرایطی است که حتی در مقاطعی از زمان، خانه های مردم، انبار کالاهای اساسی و مواد مصرفی مورد نیاز خانوارها شده بود و همین امر، خود چرخ تولید را می‌چرخاند و رونق را به تولید می داد در حالی که شاید عامل اصلی استقبال مردم از خریدها، نوسانات قیمتی و برخی عدم تعادل هایی در عرضه و تقاضا بود که نااطمینانی مردم از وفور کالا و شرایط قیمتی را رقم می زد و خانه ها را به انبارهایی برای ذخیره سازی کالاها تبدیل کرده بود.
اما مدتی است که دیگر خبری از این رفتار مصرف کنندگان در بازار نیست. مردم دست به عصا شده اند و در خریدهای خود آنقدر دقت می‌کنند که گاه ساعت‌ها را برای خرید چند قلم کالا، در راهروی فروشگاه‌ها پرسه می زنند و با دقت کالای مورد نیاز خود را انتخاب کرده و به لحاظ قیمتی و کیفیت، می سنجند؛ رفتاری که شاید سبقه طولانی در میان مشتریان و مصرف کنندگان ایرانی نداشته است و آنها بیشتر مصرف گرا بوده‌اند.
اما اکنون به دلیل کمبود نقدینگی میان مردم از یک سو و شرایط رکودی بازار که چرخش پول را تقریبا کند کرده است. از سوی دیگر، این موضوع سبب شده است مردم خریدهای خود را به دقت انجام داده و برای هر خرید خود هم چرتکه بیندازند و حساب و کتاب کنند که اگر از فلان تولیدکننده بخرند، این میزان پول برای خود ذخیره خواهند کرد و اگر از فلان تولیدکننده بخرند، فلان کیفیت را به همراه قیمت پایین به همراه خواهند برد؛ بنابراین خریدها به میزان نیاز روزمره مردم شده است و آنها سبدهای کالایی جمع و جوری را در هر بار خرید، به خانه می‌برند.
رونق چند باره کم فروشی‌ها در بازار
در این میان، تولیدکنندگان هم دست روی دست نگذاشته‌اند و برای اینکه اجناس و کالاهای تولیدی خود را آب کنند، شرایط مختلفی را برای مصرف کنندگان در نظر می گیرند، تخفیف‌های آنچنانی می دهند و تلاش می‌کنند تا مردم را به خرید تشویق کنند.
از روش های دیگری که آنها به کار می بندند، این است که به جای اینکه یک کالا را به مشتریان بفروشند، چند نمونه از کالای خود را در یک پکیج، بسته بندی کرده و به همراه یک هدیه برای تحریک مشتریان، ارایه می دهند.
به عبارت دیگر، تولیدکنندگان تلاش کرده اند تا با بسته بندی تعداد زیادی از کالاهای خود در قالب پکیجی که البته ظاهرا رنگ و لعاب زیادی دارد و بسیار خوب، بسته بندی شده است، فروش بیشتری داشته باشند و مشتری به جای خرید یک کالا از آنها، به یکباره با یک تخفیف نسبتا مناسب، چند عدد از کالای تولیدی آنها را به خانه ببرد.
بیشترین تلاشی که میان تولیدکنندگان در این راستا به چشم می خورد، از سوی تولیدکنندگان کالاهای اساسی از جمله قند و شکر، برنج، روغن نباتی است و در بخش دیگر کالاهای مورد نیاز مصرف کنندگان، این تولیدکنندگان شوینده هستند که بیشتری تخفیف‌ها را به مردم می دهند اما باز هم مردم بسیار محتاطانه خرید می کنند و دیگر مثل سابق، به صورت هیجانی، سبدهای خرید خود را پر نمی‌کنند.
البته در میان های و هوی تخفیف‌های عرضه شده از سوی برخی تولیدکنندگان، باز هم کم فروشی، ابزار رایج بسیاری از تولیدکنندگان است و آنها در روش‌های مختلف تلاش دارند تا از حجم مفید کالاهای خود بکاهند و درون بسته بندی کالایی خود، وزن کمتری از کالاها را ارایه کنند.
در این میان تولیدکنندگان محصولات لبنی، شوینده‌ها، سس، آبمیوه و نوشابه و ادویه جات، بیشترین کم فروشی را دارند و کافی است اندکی به ظرف محتوی مواد عرضه شده از سوی این تولیدکنندگان تمرکز شود تا بتوان فهمید که کم فروشی چقدر رایج شده است.
قیمت کالاهای اساسی در بازار
گوشت قرمز
هم اکنون قیمت هر کیلوگرم ران ممتاز گوساله یک کیلویی ۳۸هزار و ۱۰۰ تومان، چرخکرده ممتاز گوساله و گوسفند ۳۰ هزار و ۵۰ تومان، خورشتی گوساله ۸۰۰ گرمی ۳۴ هزار و ۲۸۰ تومان، ران ممتاز دو کیلویی گوسفند ۷۷ هزار و ۲۰۰ تومان، ران گوسفند ۸۰۰ گرمی ممتاز ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان است.
همچنین آبگوشتی یک کیلوگرمی گوسفند ۲۶ هزار و ۹۰۰ تومان، ماهیچه پلویی گوسفندی ۸۰۰ گرمی ۳۶ هزار تومان، فیله گوسفندی ممتاز ۸۰۰ گرمی ۶۲ هزار تومان، خورشتی ممتاز گوساله ۸۰۰ گرمی ۳۸ هزار تومان است.
گوشت مرغ
ران و سینه مرغ ۱۸۰۰ گرمی ۱۹ هزار و ۴۰۰ تومان، سینه مرغ ۱۸۰۰ گرمی ۲۰ هزار و ۲۰۰ تومان، مغز ران ۱۸۰۰ گرمی ۲۱ هزار و ۷۰۰ تومان، فیله ساده مرغ ۷۰۰ گرمی ۹ هزار و ۹۰۰ تومان است.
تخم مرغ:
هر بسته ۹ عددی تخم مرغ ۴۱۷۰ تومان، تخم مرغ ۶ عددی ۲۸۰۰ تومان، تخم مرغ ۱۵ عددی ۶۹۵۰ تومان، تخم مرغ ۲۴ عددی ۹ هزار تومان، تخم مرغ ۳۰ عددی نیز ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان است.
لبنیات
کره ۱۰۰ گرمی ۲۳۰۰ تومان، شیر استریل ۱.۵ لیتری ۴۲۰۰ تومان، شیر نایلونی ۸۰۰ گرمی ۱۵۰۰ تومان، ماست سون ۱.۵ کیلویی ۶۲۰۰ تومان، ماست سون دبه ای ۲۹۰۰ تومان، شیر ۹۰۰ سی‌سی ۳درصد ۲۳۰۰ تومان، شیر بطری ۱.۵ درصد ۲۵۲۰ تومان، شیر کم چرب بطری ۱.۵ درصدی ۲۲۰۰ تومان، شیر بطری پرچرب ۲۵۰۰ تومان،
برنج
برنج ده کیلویی پرمحصول ۷۲ هزار تومان، برنج طارم دمسیاه ۵ کیلویی ۴۷ هزار تومان، طارم ده کیلویی معطر ۸۰هزار و ۷۵۰ تومان، هاشمی درجه یک ۵ کیلویی ۴۸ هزار و ۵۰۰ تومان، شیرودی ۵ کیلویی ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان، طارم فریدونکنار ده کیلویی ۹۷هزار و ۵۰۰ تومان، برنج علی کاظمی ۱۰ کیلویی ۷۹ هزار تومان، هندی ۹ کیلویی سوپرباسماتی ۴۹ هزار و ۳۰۰ تومان است.
حبوبات
هر بسته ۹۰۰ گرمی عدس ۹۵۰۰ تومان، هر بسته ۹۰۰ گرمی لوبیا قرمز ۹۹۰۰ تومان، هر بسته ۹۰۰ گرمی لوبیا چیتی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان، هر بسته ۹۰۰ گرمی لپه ۷۷۰۰ تومان، هر بسته ۹۰۰ گرمی نخود ۶۵۰۰ تومان است.
قند و شکر
هر بسته شکر ۱۷۰۰ گرمی ۵۶۳۰ تومان، قند شکسته ۷۰۰ گرمی ۳۲۵۰ تومان، شکر ۹۰۰ گرمی نیز ۲۴۰۰ تومان است.
روغن نباتی
هر بطری روغن مایع ۱۳۵۰ گرمی ۷۴۱۰ تومان، روغن جامد ۳۸۰۰ گرمی ۱۹هزار و ۲۰۰ تومان، روغن سبوس برنج ۲ لیتری ۴۵هزار و ۵۰۰ تومان، روغن مایع ۸۱۰ گرمی سه بار تصفیه شده ۴۲۶۵ تومان، روغن ذرت ۱۶۵۰ گرمی ۱۸هزار و ۴۵۰ تومان است.
