برچسب ها
مدیر کل آمار و اطلاعات ثبت احوال:
رشد جمعیت ایران با ادامه روند کنونی منفی خواهد شد
محزون در برنامه "گفت و گوی اجتماعی" گفت: پیش بینی ها دال بر این است که در صورتی کمتر از دو فرزند جایگزین والدین شود، به طور حتم رشد جمعیت صفر و بعد از آن منفی خواهد شد.
برنامه "گفت و گوی اجتماعی" با موضوع سالمندی و ترویج خانواده چند نسلی و با حضور هاله اسماعیل نژاد قائم مقام پژوهشکده عفاف و حجاب، دکتر شهلا کاظمی پور جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، لاله افتخاری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و محزون مدیر کل آمار و اطلاعات ثبت احوال روانه آنتن شد.
دکتر شهلا کاظمی پور با بیان اینکه در جامعه شناسی خانواده را به دو گروه تقسیم می کنند، اظهار داشت: خانواده های هسته ای و خانواده های گسترده دو نوع خانواده هستند. وقتی زن و شوهر با چند فرزند باشند، خانواده هسته ای نام گذاری می شوند ولی وقتی به صورت سلسله مراتب باشند، یعنی پدر بزرگ و مادربزرگ و بعد پسر و عروس و داماد باشند، خانواده گسترده نام گذاری می شوند که در جوامع سنتی و در گذشته خانواده ها عموما گسترده بودند و هر چقدر جامعه به سمت شهری شدن پیش می رود، خانواده ها هسته ای می شوند.
وی با اشاره به ایران گفت: در گذشته بر اساس آمارهای سال 1345، فقط 12 درصد از خانواده های ما گسترده و عمدتاً هسته ای بودند اما تفاوتی که وجود دارد، این است که خانواده های هسته ای ما در گذشته، عموما دارای هفت یا هشت فرزند بودند در صورتی که در حال حاضر میانگین فززندان 1.8 است.
وی افزود: خانواده ها در گذر تاریخ به دلیل شهر نشینی و کنترل موالید و با سواد شدن جامعه و افزایش سواد تحصیلی زنان، باروری را کاهش داده اند و این کاهش باروری به کوچک شدن وسعت خانواده های ما منجر شده است.
این جامعه شناس به آمارها در خصوص بعد خانوار اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر بعد خانوار در ایران 3.5 است و بر اساس محاسباتی که بنده انجام داده ام، 4 می شود. نکته ای که باید توجه داشته باشیم این است که خانوار با خانواده تفاوت دارد؛ به عنوان مثال دانشجوی شهرستانی که به تهران می آید و خانه می گیرد، خانوار یک نفره لقب می گیرد و در نتیجه واحد خانوار متفاوت است.
این جامعه شناس ادامه داد: بعد خانوار در ایران در حال کاهش است و وقتی این اتفاق بیافتد، رشد جمعیت کاهش پیدا می کند ولی تعداد جمعیت کم نمی شود. در بعد جمعیت کاهش بعد خانوار ناشی از کاهش موالید است که در ایران و در یک دهه اخیر شاهد کم شدن موالید بوده ایم ولی هنوز جمعیت ما کم نشده است زیرا بر اساس آمار سالانه 1.5 میلیون تولد و حدود 500 هزار فوت رخ می دهد و این یعنی سالانه یک میلیون نفر افزایش جمعیت داریم.
وی با اشاره به سرشماری سال 1385 گفت: بر اساس آمار مربوط به این سرشماری، جمعیت ایران هفتاد میلیون نفر است و در سال 90 جمعیت ایران 75 میلیون نفر اعلام شد که نشان دهنده افزایش جمعیت است ولی رشد جمعیت در حال کاهش است زیرا در گذشته رشد جمعیت 1.96 بود اما در پنج سال اخیر به 1.29 کاهش پیدا کرده است.
شهلا کاظمی پور با هشدار نسبت به ادامه روند موجود اظهار داشت: در صورت استمرار این روند به مرور زمان آن یک میلیون نفر افزایشی که در سال داریم کاهش پیدا می کند.
هاله اسماعیل نژاد قائم مقام پژوهشکده عفاف و حجاب با بیان اینکه یک میلیون رشد جمعیت، رشد مطلوبی برای کشور محسوب نمی شود، اظهار داشت: بر اساس آمارها رشد جمعیت 1.3 است که براى آینده پنجاه سال کشور نامناسب است زیرا در 35 سال آینده حدود 60 درصد جمعیت ایران پیر می شود.
کاظمی پور با رد نظر اسماعیل نژاد بیان داشت: در حال حاضر پیرترین کشور جهان ژاپن است که سهم جمعیت سالمند آن 24 درصد است و جمعیت پیر ایران نیز در بدبینانه ترین حالت به 30 درصد خواهد رسید. این آمار نیز مربوط به سازمان ملل است و برای همه کشورهای جهان با سه سناریو حد بالا، متوسط و پایین این پیش بینی ها را انجام داده و گفته اند اگر حد پایین را در نظر بگیریم، 34 درصد جمعیت ایران پیر خواهد شد.
هاله اسماعیل نژاد در ادامه با بیان اینکه این آماری که اعلام کرده اند و گفته اند 60 درصد جمعیت پیر می شود، بدبینانه است، گفت: بر اساس اعلام مراکز آمارگیری، کسانی که در مقاطع اواسط دهه پنجاه الی هفتاد به دنیا آمده اند، در سی سال آینده به مقطع پیری می رسند و بهترین حالت این است که همین میزان جمعیت باید تکرار می شد ولی چون تکرار نشده است، غالب جمعیت به پیری می رود.
وی به کشور ژاپن اشاره کرد و افزود: بیشتر هزینه های اجتماعی که در حال حاضر در آن کشور در حوزه بهزیستی انجام می شود، هزینه نگهداری سالمندان است.
دکتر لاله افتخاری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امروز شاهد هستیم که ازدواج ها کاهش یافته است، بیان داشت: در کنار این مسئله تلاش افراد برای فراهم کردن زندگی مناسب، سن ازدواج بالا می رود و در نتیجه سخت گیری ها نیز افزایش پیدا می کند و به همین دلیل به شدت با کاهش موالید روبر می شویم.
وی در بیان علل دیگر کاهش رشد جمعیت گفت: مسئله ای که امروزه شاهد آن هستیم ناپایدار بودن ازدواج ها است. یعنی بسیاری از زندگی های مشترکی که آغاز می شود، در سال نخست از هم پاشیده می شود و این موضوع در حال گسترش است. البته ازدواج هایی هم که پایدار است، با تاخیر در فرزند آوری مواجه هستند که این علت های مختلفی از جمله نازایی ها به دلیل سبک زندگی و یا تاخیر انداختن به دلیل فراهم کردن رفاه دارد.
افتخاری با بیان اینکه مسائل فرهنگی در این زمینه حاکم است، اظهار داشت: زندگی که جوانان دارند، خیلی بهتر از پدران و مادران خودشان است اما باز حاضر نیستند که زندگی مشترکی را ایحاد کنند و این مسئله فرهنگی کلام رهبر معظم انقلاب است و ایشان تاکید داشتند که باید در این حوزه کار فرهنگی انجام شود.
اسماعیل با بیان اینکه مسئله جمعیت، یک مسئله چند بعدی است، گفت: یکی از مسائلی که در این خصوص مطرح می شود، موضوع اقتصاد است و اتفاقا در این مسئله سیاست، اقتصاد و اجتماع، فرهنگ این موضوع را ایجاد می کند و بیشتر از اینکه خود فرهنگ، فرهنگ مربوط به جمعیت را تشکیل دهد، مسائل اقتصادی دخیل است.
وی ادامه داد: مسئله فرزند آوری مسئله ای فطری است و اگر چنین نبود، کسی به سمت آن نمی رفت. ولی این فطرت امروز مورد توجه نیست و بخشی مربوط به سبک زندگی متفاوت جوانان است اما بخش عمده ای هم وجود دارد که مروبط به سیاست ها است.
در ادامه محزون مدیر کل آمار و اطلاعات ثبت احوال با بیان اینکه باروری با کاهش روبرو بوده است، اظهار داشت: متاسفانه در حال حاضر با کاهش رشد جمعیت مواجه هستیم و از دهه شصت از رشد 1.9 به رشد 1.3 در بخش جمعیت رسیده ایم که نشان دهنده روند کاهشی است و ممکن است این رشد صفر و هم منفی شود.
وی افزود: پیش بینی ها دال بر این است که در صورتی که این روند ادامه پیدا کند و کمتر از دو فرزند جایگزین والدین شود، به طور حتم رشد جمعیت صفر و بعد از آن منفی خواهد شد.
وی با اشاره به مسئله ازدواج گفت: میزان ازدواج ها هر سال با کاهش روبرو می شود حدودا بین 700 الی 800 هزار ازدواج داریم و این در حالی است که مثلا در سال 90 حدود 900 ازدواج ثبت شده بود و آخرین آمار مربوط به 93 است که حدود 700 هزار ازدواج بوده است.
دکتر شهلا کاظمی پور با بیان اینکه در جامعه شناسی خانواده را به دو گروه تقسیم می کنند، اظهار داشت: خانواده های هسته ای و خانواده های گسترده دو نوع خانواده هستند. وقتی زن و شوهر با چند فرزند باشند، خانواده هسته ای نام گذاری می شوند ولی وقتی به صورت سلسله مراتب باشند، یعنی پدر بزرگ و مادربزرگ و بعد پسر و عروس و داماد باشند، خانواده گسترده نام گذاری می شوند که در جوامع سنتی و در گذشته خانواده ها عموما گسترده بودند و هر چقدر جامعه به سمت شهری شدن پیش می رود، خانواده ها هسته ای می شوند.
وی با اشاره به ایران گفت: در گذشته بر اساس آمارهای سال 1345، فقط 12 درصد از خانواده های ما گسترده و عمدتاً هسته ای بودند اما تفاوتی که وجود دارد، این است که خانواده های هسته ای ما در گذشته، عموما دارای هفت یا هشت فرزند بودند در صورتی که در حال حاضر میانگین فززندان 1.8 است.
وی افزود: خانواده ها در گذر تاریخ به دلیل شهر نشینی و کنترل موالید و با سواد شدن جامعه و افزایش سواد تحصیلی زنان، باروری را کاهش داده اند و این کاهش باروری به کوچک شدن وسعت خانواده های ما منجر شده است.
این جامعه شناس به آمارها در خصوص بعد خانوار اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر بعد خانوار در ایران 3.5 است و بر اساس محاسباتی که بنده انجام داده ام، 4 می شود. نکته ای که باید توجه داشته باشیم این است که خانوار با خانواده تفاوت دارد؛ به عنوان مثال دانشجوی شهرستانی که به تهران می آید و خانه می گیرد، خانوار یک نفره لقب می گیرد و در نتیجه واحد خانوار متفاوت است.
این جامعه شناس ادامه داد: بعد خانوار در ایران در حال کاهش است و وقتی این اتفاق بیافتد، رشد جمعیت کاهش پیدا می کند ولی تعداد جمعیت کم نمی شود. در بعد جمعیت کاهش بعد خانوار ناشی از کاهش موالید است که در ایران و در یک دهه اخیر شاهد کم شدن موالید بوده ایم ولی هنوز جمعیت ما کم نشده است زیرا بر اساس آمار سالانه 1.5 میلیون تولد و حدود 500 هزار فوت رخ می دهد و این یعنی سالانه یک میلیون نفر افزایش جمعیت داریم.
وی با اشاره به سرشماری سال 1385 گفت: بر اساس آمار مربوط به این سرشماری، جمعیت ایران هفتاد میلیون نفر است و در سال 90 جمعیت ایران 75 میلیون نفر اعلام شد که نشان دهنده افزایش جمعیت است ولی رشد جمعیت در حال کاهش است زیرا در گذشته رشد جمعیت 1.96 بود اما در پنج سال اخیر به 1.29 کاهش پیدا کرده است.
شهلا کاظمی پور با هشدار نسبت به ادامه روند موجود اظهار داشت: در صورت استمرار این روند به مرور زمان آن یک میلیون نفر افزایشی که در سال داریم کاهش پیدا می کند.
هاله اسماعیل نژاد قائم مقام پژوهشکده عفاف و حجاب با بیان اینکه یک میلیون رشد جمعیت، رشد مطلوبی برای کشور محسوب نمی شود، اظهار داشت: بر اساس آمارها رشد جمعیت 1.3 است که براى آینده پنجاه سال کشور نامناسب است زیرا در 35 سال آینده حدود 60 درصد جمعیت ایران پیر می شود.
کاظمی پور با رد نظر اسماعیل نژاد بیان داشت: در حال حاضر پیرترین کشور جهان ژاپن است که سهم جمعیت سالمند آن 24 درصد است و جمعیت پیر ایران نیز در بدبینانه ترین حالت به 30 درصد خواهد رسید. این آمار نیز مربوط به سازمان ملل است و برای همه کشورهای جهان با سه سناریو حد بالا، متوسط و پایین این پیش بینی ها را انجام داده و گفته اند اگر حد پایین را در نظر بگیریم، 34 درصد جمعیت ایران پیر خواهد شد.
هاله اسماعیل نژاد در ادامه با بیان اینکه این آماری که اعلام کرده اند و گفته اند 60 درصد جمعیت پیر می شود، بدبینانه است، گفت: بر اساس اعلام مراکز آمارگیری، کسانی که در مقاطع اواسط دهه پنجاه الی هفتاد به دنیا آمده اند، در سی سال آینده به مقطع پیری می رسند و بهترین حالت این است که همین میزان جمعیت باید تکرار می شد ولی چون تکرار نشده است، غالب جمعیت به پیری می رود.
وی به کشور ژاپن اشاره کرد و افزود: بیشتر هزینه های اجتماعی که در حال حاضر در آن کشور در حوزه بهزیستی انجام می شود، هزینه نگهداری سالمندان است.
دکتر لاله افتخاری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امروز شاهد هستیم که ازدواج ها کاهش یافته است، بیان داشت: در کنار این مسئله تلاش افراد برای فراهم کردن زندگی مناسب، سن ازدواج بالا می رود و در نتیجه سخت گیری ها نیز افزایش پیدا می کند و به همین دلیل به شدت با کاهش موالید روبر می شویم.
وی در بیان علل دیگر کاهش رشد جمعیت گفت: مسئله ای که امروزه شاهد آن هستیم ناپایدار بودن ازدواج ها است. یعنی بسیاری از زندگی های مشترکی که آغاز می شود، در سال نخست از هم پاشیده می شود و این موضوع در حال گسترش است. البته ازدواج هایی هم که پایدار است، با تاخیر در فرزند آوری مواجه هستند که این علت های مختلفی از جمله نازایی ها به دلیل سبک زندگی و یا تاخیر انداختن به دلیل فراهم کردن رفاه دارد.
افتخاری با بیان اینکه مسائل فرهنگی در این زمینه حاکم است، اظهار داشت: زندگی که جوانان دارند، خیلی بهتر از پدران و مادران خودشان است اما باز حاضر نیستند که زندگی مشترکی را ایحاد کنند و این مسئله فرهنگی کلام رهبر معظم انقلاب است و ایشان تاکید داشتند که باید در این حوزه کار فرهنگی انجام شود.
اسماعیل با بیان اینکه مسئله جمعیت، یک مسئله چند بعدی است، گفت: یکی از مسائلی که در این خصوص مطرح می شود، موضوع اقتصاد است و اتفاقا در این مسئله سیاست، اقتصاد و اجتماع، فرهنگ این موضوع را ایجاد می کند و بیشتر از اینکه خود فرهنگ، فرهنگ مربوط به جمعیت را تشکیل دهد، مسائل اقتصادی دخیل است.
وی ادامه داد: مسئله فرزند آوری مسئله ای فطری است و اگر چنین نبود، کسی به سمت آن نمی رفت. ولی این فطرت امروز مورد توجه نیست و بخشی مربوط به سبک زندگی متفاوت جوانان است اما بخش عمده ای هم وجود دارد که مروبط به سیاست ها است.
در ادامه محزون مدیر کل آمار و اطلاعات ثبت احوال با بیان اینکه باروری با کاهش روبرو بوده است، اظهار داشت: متاسفانه در حال حاضر با کاهش رشد جمعیت مواجه هستیم و از دهه شصت از رشد 1.9 به رشد 1.3 در بخش جمعیت رسیده ایم که نشان دهنده روند کاهشی است و ممکن است این رشد صفر و هم منفی شود.
وی افزود: پیش بینی ها دال بر این است که در صورتی که این روند ادامه پیدا کند و کمتر از دو فرزند جایگزین والدین شود، به طور حتم رشد جمعیت صفر و بعد از آن منفی خواهد شد.
وی با اشاره به مسئله ازدواج گفت: میزان ازدواج ها هر سال با کاهش روبرو می شود حدودا بین 700 الی 800 هزار ازدواج داریم و این در حالی است که مثلا در سال 90 حدود 900 ازدواج ثبت شده بود و آخرین آمار مربوط به 93 است که حدود 700 هزار ازدواج بوده است.
گزارش خطا
آخرین اخبار