این گفتوگوها و مذاکرات در سایه تهدید دولتهای اروپایی به اجرای مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل صورت گرفت و به حساسیت این گفتوگوها افزود؛ از این جهت که عمر قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل در مهرماه سال جاری به پایان میرسد و اگر اروپاییها به مکانیسم ماشه متوسل نشوند، پرونده هستهای ایران به شکل عادی درخواهد آمد.
اما با توجه به تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران و سیاستهای خصمانهای که دولتهای اروپایی در کنار آمریکا و اسرائیل نسبت به ایران اتخاذ کردند و تنش و اختلاف جدی که میان ایران و اروپا پس از حمله روسیه به اوکراین و تحولات غزه عملا در وضعیت مخاطرهآمیزی قرار داده شده بود، این مذاکرات از این جهت بسیار مهم است، با این تفاوت که اروپاییها قبل از این بیشتر نقش میانجی و واسطه را بین ایران و آمریکا برای رسیدن به یک توافق هستهای ایفا میکردند اما در مذاکرات اخیر، اروپاییها همان خواستهها و مطالباتی را مطرح میکنند که آمریکا و اسرائیل مطرح میکنند.
اروپا و آمریکا و اسرائیل عملا در یک صف علیه ایران ایستادهاند. جمهوری اسلامی ایران تلاش میکند تمام فرصتهای مذاکره در جهت حصول یک توافق هستهای و جلوگیری از فعال کردن مکانیسم ماشه استفاده کند و در همین چارچوب از مذاکرات با اروپا استقبال کرده و اولین دور مذاکرات در استانبول برگزار شد. البته انتظار هم نمیرفت این دور مذاکرات خروجی جدی داشته باشد و دو طرف تا پایان ماه اوت یک ضربالاجل تعیین کردهاند.
نکته مهم اینکه هنوز دولتهای اروپایی مواضعی در خصوص این مذاکرات اعلام نکردهاند و فقط آقای غریبآبادی و تخت روانچی اعلام کردهاند که در این دور از مذاکرات مواضع خودشان را درخصوص سیاستهای اروپاییها در خصوص جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران مطرح کرده و نسبت به این مواضع انتقاداتی مطرح نمودهاند.
به نظر میرسد اروپاییها فرصت تعویق شش ماهه را در کنار آغاز گفتوگوهای ایران و آمریکا و همکاریهای ایران با آژانس بهعنوان پیش فرض مطرح کردهاند. ایران اعلام کرده مذاکره با آمریکاییها را رد نمیکنند به شرطی که آنها تضمین دهند این مذاکرات برای رسیدن به یک توافق است و نه مذاکره برای فریب و گمراه کردن طرف مقابل؛ کاری که در دور قبلی مذاکرات انجام دادند.
وقتی ایران و آمریکا در آستانه دور ششم مذاکرات بودند، اسرائیل به ایران حمله کرد و نشان داد که عملا پنج دور مذاکره ایران و آمریکا بیشتر خرید زمان و به دست آوردن فرصتهایی برای حمله به ایران بوده تا اینکه در جهت رسیدن به یک توافق بوده باشد.
به هر حال اگر به توافقی با اروپاییها دست پیدا کنیم به نظر میرسد برای توافق با آمریکا نیز شرایط مناسبتر باشد. ولی روزها و هفتههای آتی، هفتههای بسیار حساس و غیرقابل پیشبینی و پیچیدهای خواهد بود و باید تا حدودی دست دیپلماتها را باز بگذاریم تا از فرصتها درجهت جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه استفاده کنند. چرا که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، شرایط برای ایران خیلی سخت خواهد شد و بازگشت تحریمهای سازمان ملل به تحریمهای چندسال گذشته یکجانبه آمریکا مشروعیت سیاسی و حقوقی میدهد و ایران بار دیگر ذیل بند هفت شورای امنیت سازمان ملل قرار میگیرد. باید در تمام سطوح سیاسی اقتصادی تلاش کرد تا دیپلماتهایمان بتوانند در چارچوب همین محدودیتها، ابتکار عمل داشته باشند.
منبع: روزنامه آرمان ملی، شنبه ۴ مرداد ۱۴۰۴