گرچه متخصصان زنان و زايمان براي درمان آندومتريوز بسته به زمان تشخيص بيماري از دارودرماني و درمان‌هاي جراحي بهره مي‌گيرند اما با اعمال تغييراتي در رژيم غذايي و شيوه زندگي بيماران مبتلا به آندومتريوز مي‌توان گام‌هاي اميدبخشي را براي كاهش درد‌شان برداشت.
دكتر صفيه عشوري‌مقدم، متخصص زنان و زايمان در گفت‌وگو با «جام‌جم» در اين‌باره مي‌گويد: اگرچه ابتلا به اين بيماري در بسياري موارد مي‌تواند جنبه ژنتيكي داشته باشد، اما برخي از متخصصان معتقدند كه افزايش شيوع اين بيماري در كشور به عوامل محيطي و از جمله آلودگي هوا، غذا و آب آلوده بازمي‌گردد.
ديدگاه ديگري نيز وجود دارد كه براساس آن به دليل افزايش امكانات تشخيصي چون لاپاروسكوپي، آمار تشخيص اين بيماري بخصوص در افرادي كه دچار ناباروري هستند، افزايش يافته است.
بيماري آزاردهنده
آندومتريوز يك بيماري تهديدكننده حيات و كشنده نيست و تنها به عنوان يك بيماري دردناك و آزاردهنده شناخته مي‌شود.
دكتر عشوري‌مقدم با تاكيد بر اين موضوع مي‌افزايد: معمولا هنگام تخمك‌گذاري، پوشش داخلي رحم يا آندومتر ضخيم شده تا آماده كاشته شدن تخم لقاح يافته شود. حال اگر اين لقاح صورت نگيرد، بافت پوشش داخلي رحم كنده شده و در خونريزي عادت ماهانه از بدن خارج مي‌شود، اما در بعضي از موارد اين بافت تخريب‌‌شده تجمع يافته و از راه لوله‌هاي رحمي به درون حفره لگن مي‌رود.
وي ادامه مي‌دهد: بافت آندومتر به اين ترتيب آزادانه غوطه‌ور مي‌شود و خود را به ساير بافت‌ها مي‌چسباند و در هر ماه رشد كرده و به ساير نقاط هم گسترش پيدا مي‌كند. رشد بافت آندومتر بر روي احشاي لگني ممكن است باعث چسبيدن احشاء به يكديگر شود و به اين ترتيب درد و ساير علائم ظاهر خواهد شد.
از اختلالات قاعدگي تا ناباروري
به گفته دكتر عشوري‌مقدم، آندومتريوز بيماري‌اي است كه دردهاي شكمي و لگني ناشي از آن لزوما به معناي وسعت بيماري نيست. درد در ناحيه لگن هنگام عادت ماهانه و حتي چند روز پس از پايان آن در بيمار مبتلا به آندومتريوز ادامه پيدا مي‌كند. همچنين عوارض ديگري چون نازايي، اختلال عملكرد گوارشي، احساس درد و ناراحتي هنگام اجابت مزاج و دفع ادرار محتمل خواهد بود.
وي تاكيد مي‌كند: از آنجا كه در گذشته زن‌ها در سنين پايين ازدواج مي‌كردند و بچه‌دار مي‌شدند، احتمال اين كه شخص با علائم نازايي مراجعه كند و براي او تشخيص آندومتريوز داده شود، بسيار كمتر از امروز بود، اما با انجام آزمايش‌ها، سونوگرافي و ... امروزه امكان تشخيص اين بيماري وجود دارد.
يائسگي، پايان آندومتريوز
متخصصان زنان و نازايي تاكيد مي‌كنند كه عوارض آندومتريوز به صورت تدريجي شدت پيدا مي‌كند تا زماني كه بيمار مبتلا به يائسگي برسد يا از طريق دارو يا جراحي، عادت ماهانه و تخمك‌گذاري وي متوقف شود و به اين ترتيب علائم بيماري تسكين پيدا مي‌كند.
به همين دليل يكي از كارهاي مهمي كه مي‌شود براي مقابله با اين بيماري كرد،به تعويق نينداختن بارداري است. همچنين حاملگي باعث مي‌شود كه بيماري آندومتريوز در شخص مبتلا به طور موقت تسكين پيدا كند.
كنترل بيماري با اصلاح الگوي تغذيه‌اي
دكتر عشوري با تاكيد بر اين‌كه راه رفتن سبك و روزانه مي‌تواند بر كند شدن پيشرفت آندومتريوز موثر باشد، مي‌افزايد: برخي از ويتامين‌هاي گروهB ، مواد غذايي حاوي آنتي‌اكسيدان‌ها همچون اسفناج، كلم بروكلي، خيار و بادام نيز در بحث پيشگيري و كند كردن سير پيشرفت بيماري موثر است، اما مصرف بعضي از غذاها چون چربي‌ها، كافئين و گوشت قرمز از عوامل تشديد بيماري محسوب مي‌شوند.
درمان قطعي وجود ندارد
تشخيص آندومتريوز به كمك نشانه‌هايي كه در بيمار به وجود مي‌آيد و بهره‌گيري از آزمايش‌هاي خون صورت مي‌گيرد، اما دكتر عشوري با تاكيد بر استفاده از شيوه تشخيصي نويني چون لاپاروسكوپي براي تاييد و حتي درمان نسبي اين بيماري ـ بخصوص در خانم‌هايي كه دچار ناباروري هستند ـ مي‌افزايد: درمان قطعي براي اين بيماري وجود ندارد، بلكه با بهره‌گيري از داروهايي براي قطع تخمك‌گذاري و دوره عادت ماهانه مي‌توان روند بيماري و عوارض آن را متوقف كرد.
وي تاكيد مي‌كند: البته استفاده از اين روش براي خانم‌هايي توصيه مي‌شود كه يا بچه دارند يا ديگر بارداري در آنها ضرورت ندارد و تجويز اين داروها كه جنبه هورموني دارد، حتما بايد با تجويز پزشك باشد.
به گفته متخصصان زنان و نازايي، تشخيص زودهنگام آندومتريوز به معناي پيشگيري از عوارض آزاردهنده بيماري است. حتي اگر اين توصيه براي بسياري از زنان عملي نباشد، اما بارداري و به تعويق نينداختن آن موثرترين راهكار در پيشگيري از اين بيماري است، گرچه از اصلاح شيوه زندگي و داشتن برنامه تحركي و تغذيه‌اي درست و حساب شده نيز نبايد غافل شد.
پونه شيرازي - گروه سلامت
