ایران اکونومیست-روزنامه لسآنجلس تایمز، در گزارشی پیرامون مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، هفت سوالی که درباره این مذاکرات مطرح است را بررسی کرده است.
نخستین سوالی که لسآنجلس تایمز مطرح کرده است؛ تعداد سانتریفیوژهایی خواهد بود که ایران مجاز به داشتن آنهاست.
ایران هم اکنون دارای 19 هزار سانتریفیوژ نسل اول است که حدود 10 هزار عدد آن فعال هستند؛ سانتریفیوژها دستگاههای پیچیدهای هستند که با چرخاندن اورانیوم با سرعت بسیار بالا امکان جداشدن اورانیوم شکافت پذیر را از دیگر مواد فراهم میکنند و اورانیوم غنی شدهای که این دستگاهها تولید میکنند میتواند برای سوخت راکتورهای هستهای برای تولید انرژی برق یا بمب هستهای مورد استفاده قرار گیرد.
سوال دیگری که مطرح شده آن است که قرار است چه محدودیتهای جدیدی در مورد ذخائر هستهای ایران اعمال شود؟ به گفته مذاکره کنندگان به نظر میرسد ذخیره اورانیوم غنی شده ایران که میان 6 هزار تا 8 هزار تن است به حدود 1000 کیلوگرم کاهش یابد و به روسیه منتقل شود.
سوال سوم این است که ایران از انجام چه نوع تحقیقات هستهای منع خواهد شد؟ کشورهای 1+5 خواستار آن هستند که توانایی ایران برای طراحی و ساخت سانتریفیوژهای جدیدتر را محدود کنند چرا که سانتریفیوژهای نسل جدیدتر درصد غنی سازی اورانیوم را در زمان کوتاهتری افزایش میدهند و در این صورت زمان گریز هستهای نیز کوتاهتر خواهد شد. این مساله یکی از موضوعات اصلی مورداختلاف دو طرف است چرا که ایران تحقیقات هستهای خود را افتخار ملی میداند.
سوال چهارم چگونگی بازرسیها و نظارتها از تأسیسات هستهای ایران است؟ مقامات غربی خواستار آن هستند تا نظارتهای سرسختانهتری را انجام دهند و به صورت کامل به تمام تأسیسات و ذخائر هستهای ایران دسترسی داشته باشند.
سوال پنج این است که مدت زمان توافق چه مدت خواهد بود؟ شنیدهها حاکی از آن است که مقامات غربی خواستار آن هستند که توافق 10 ساله باشد و امکان تمدید 5 ساله آن نیز وجود داشته باشد. این درحالی است که سال گذشته ایران تاکید کرده بود که هرگونه توافق نباید بیش از هفت سال برنامه هستهای ایران را محدود کند.
سوال ششم؛ زمان و روند برداشته شدن تحریمها چگونه خواهد بود؟ برخی از تحریمها احتمالاً سریعتر برداشته خواهد شد مثل تحریمهایی که اتحادیه اروپا و رییسجمهور آمریکا، اوباما وضع کردهاند، اما قدرتهای جهانی خواستار باقی ماندن برخی از تحریمها به عنوان ابزاری هستند که از تعهد ایران به اجرای توافق هستهای مطمئن شوند.
سوال هفتم؛ معیار تشخیص توافق خوب از بد چیست؟ دولت اوباما معتقد است توافقی خوب است که بتواند همه راههای احتمالی دستیابی ایران به تسلیحات هستهای در طول 10 سال آینده را بگیرد و برای آمریکا و جهان امنیت بیشتری از راه حل نظامی فراهم کند.
مقامات دولت اوباما معتقدند که استفاده از گزینه نظامی برای رفع خطر برنامه هستهای ایران تنها باعث توقف آن تا 3 سال خواهد شد که قطعا ایران در تلافی همه بازرسیهای آژانس را متوقف کرده و با تمام توان به سمت ساخت سلاح هستهای پیش خواهد رفت.