به گزارش ایران اکونومیست، رشته کوه‌ها و قله هزار در استان کرمان، مناظری بدیع، آب و هوایی دلچسب، تنوع بالای گیاهان دارویی و البته اقلیمی چهارفصل هم برای گردشگری و هم تولید انواع میوه‌ها را به دیار کریمان هدیه کرده است؛ نعمتی خدادادی، بکر و زیبا که درکنار آبشارهای متعدد و جنگل های زیبا به واقع ارزش دیدن دارد.
استان کرمان بیشترین سطح زیرکشت محصولات باغی کشور را از آن خود کرده است و در چهارفصل خاستگاه انواع میوه ها به شمار می رود به گونه ای که هنوز که در مناطق مرتفع کرمان، باغداران درحال برداشت سیب، گلابی، گیلاس و دیگر محصولات مناطق سردسیری هستند، در جنوب و شرق استان، نوبرانه های رطب و خرما به دست آمده و کیفیتش مثال‌زدنی است.
خیلی ها شاید در کشور هنوز اطلاع نداشته باشند که گردو و بادام باکیفیت کرمان به ویژه در شهرستان های بردسیر، بافت و رابُر شهره است؛ میوه های تابستانه آن از گیلاس و زردآلو گرفته تا گلابی، شلیل و هلو در داخل این استان آوازه دارد؛ خیلی ها در کشور کرمان را تنها به پسته منحصربه فرد، خرما و محصولات جالیزی‌اش می‌شناسند و اطلاع ندارند در فاصله نزدیک به کویر، چه اقلیم سردسیر با میوه های فصل وجود دارد؛ حال آنکه شاید از جمله دلایل این شناخت اندک نیز، نارسایی در اطلاع رسانی، نبود صنایع تکمیلی و فرآوری و دیگر مولفه ها باشد.
از چشمه‌سارها تا جشنواره گیلاس
محصولات مناطق سردسیری از نزدیکی و چسبیده به کویر ثبت جهانی لوت با فاصله کمتر از ۱۰ کیلومتر در سیرچ، کوهپایه و دیگر مناطق این محدوده شهرستان کرمان شروع می شود و تا شهرستان های مختلف در محدوده رشته کوه های هزار به‌ویژه در مناطق مرتفع استان در شهرستان های موسوم به ابر شامل بافت، رابر و اُرزوئیه، همچنین مناطق مرتفع شهرستان گردمسیری جیرفت ادامه می یابد.
چشمه سارهای این مناطق به ویژه در مناطقی مثل هَنزا، بُندر و دیگر مناطق رابر یا بافت و جیرفت در دَلفارد ارزش دیدن دارند؛ هوای این مناطق در تابستان، شرجی نیست و زیبایی های آن به زیبایی های شمال کشور طعنه می زند.
واقعیت اینکه برخی مناطق استان کرمان مانند روستای سِکُنج در نزدیکی شهر ماهان در شهرستان کرمان جشنواره گیلاس برگزار می کنند؛ مناطقی در اطراف رشته کوه های هزار از نزدیکی شهر کرمان تا ارتفاعات شهرستان جیرفت در ساردوییه، دلفارد و جبالبارز، و از این سو در شهرستان هایی مانند بافت و رابر، بخش راین شهرستان کرمان و حتی دِهبَکری و دیگر مناطق شهرستان بم در تابستان دارای آب و هوایی خنک و انواع میوه های این فصل است.
جزییات تولید محصولات سرباغی
استان کرمان در حالی بیشترین سطح زیر کشت محصولات باغی کشور را از آن خود کرده که در تولید محصولاتی مانند گیلاس، زردآلود هلو یا دیگر میوه های این فصل که داخل استان به نام محصولات سرباغی شناخته می شوند نیز نامدار است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان با اشاره به اینکه این استان از نظر سطح زیرکشت محصولات باغی رتبه نخست کشور را دارد به تشریح وضعیت محصولات تابستانه مثل گیلاس و زرآلو پرداخت و گفت: سالانه چهار هزارو ۴۶۹ تن گیلاس و ۳۰ هزار و ۳۰۰ تن زردآلو و قیسی در این استان تولید می‌شود.
علی باقری در گفت‌وگو با خبرنگار ایران اکونومیست افزود: در استان سطح زیر کشت میوه گیلاس ۹۷۷ هکتار و سطح زیر کشت زردآلو و قیسی نیز پنج هزارو ۱۶۷ هکتار است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان با اشاره به اینکه در استان رقم‌های گیلاس تکدانه محلی مشهد، زودرس اصفهان و سیاه مشهدی تولید می‌شود، اظهارداشت: ارقام زردآلو نیز در استان شامل زردآلو شاهرودی، زردآلو قیسی، زردآلوی تخم‌مرغی و زردآلو نوری است.
وی با اشاره به اینکه عمده این تولیدات که به سرباغی در استان شهرت دارد داخل استان مصرف می شود و مصرف داخلی دارد، گفت: در کرمان بیشترین سطح زیر کشت گیلاس مربوط به شهرستان بردسیر و کمترین سطح تولید نیز مربوط به رفسنجان و بم است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان ادامه داد: بیشترین سطح زیر کشت زردآلو نیز مربوط به شهرستان بافت و کمترین سطح تولید این محصول مربوط به شهرستان اُرزوییه است.
وی با بیان اینکه باوجود رتبه نخست سطح زیر کشت این محصولات در استان اما از نظر میزان تولید محصول رتبه هجدهم کشور هستیم به برنامه‌های مدیریت امور باغبانی استان برای ارتقایء بهره‌وری و بهبود عملکرد کمی و کیفی باغات گیلاس و زردآلو در استان پرداخت و تصریح کرد: حذف ارقام نامناسب و کم‌محصول و تغییر رقم با ارقام پُرمحصول و سازگار به منطقه از جمله این برنامه هاست.
باقری با اشاره به اینکه در تولید محصولات زردآلو و گیلاس عملکرد باغات شاخص استان کرمان ۶.۵ تن در هکتار است، گفت: عمده مصرف گیلاس و زردآلو در استان به صورت تازه‌خوری است و واحد فرآوری برای آن وجود ندارد.
باقری گفت: با توجه به مدیریت مصرف کودهای شیمیایی پایه مانند کود ازته و فسفر کیفیت این محصولات نیز در استان وضعیتی مطلوب دارد و عمدتا جرو تولیدات سالم در این استان محسوب می‌شود.
محصولاتی که بیشتر در خود استان مصرف می‌شود
وی با اشاره به اینکه عمده تولیدات محصولات سرباغی در استان مصرف می شود و مصرف داخلی دارد گفت: در کرمان بیشترین سطح زیر کشت گیلاس مربوط به شهرستان بردسیر و کمترین سطح تولید این محصول در استان نیز مربوط به رفسنجان و بم است.
وی ادامه داد: بیشترین سطح زیر کشت زردآلو نیز مربوط به شهرستان بافت و کمترین سطح تولید این محصول نیز مربوط به شهرستان ارزوییه است.
مهمترین چالش‌های تولید محصولات سرباغی
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: مهمترین چالش تولید این محصولات سرباغی، سرمای بهاره، سرمازدگی ادواری، کاهش کمیت آب سفره های زیر زمینی، مشکلات قنات ها و سایر منابع که ناشی از خشکسالی‌های پیاپی در استان است به شمار می رود.
جای خالی فرآوری
باقری در پاسخ به سئوال خبرنگار ایران اکونومیست مبنی بر اینکه در استان کرمان مصرف محصولات سرباغی عمدتا به چه صورت است، گفت: عمده مصرف گیلاس در استان به صورت تازه‌خوری است و واحد فرآوری برای آن وجود ندارد.
وی با اشاره به برنامه‌های مدیریت امور باغبانی استان کرمان برای ارتقای بهره‌وری و بهبود عملکرد کمی و کیفی باغات گیلاس و زردآلو در استان تصریح کرد: حذف ارقام نامناسب، کم‌محصول و تغییر رقم با ارقام پُر حصول و سازگار به منطقه از جمله این برنامه هاست.
اشتغال بیش‌از ۱۲هزار نفر در تولید محصولات سرباغی
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان با تاکید بر اینکه برداشت محصولات سرباغی در استان از اوایل تابستان شروع و حداکثر تا اواسط یا انتهای مرداد ادامه دارد، گفت: تولید محصولات سرباغی در کرمان توانسته برای ۱۲ هزارو ۲۲۸ نفر به صورت مستقیم ایجاد اشتغال کند.
وی ادامه داد: در بین زیربخش های کشاورزی استان، حوزه باغی از لحاظ درآمد و اشتغال یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین زیربخش هاست.
به گزارش ایران اکونومیست، ضرورت افزایش بهره وری در تولید محصولات سرباغی باتوجه به سطح زیرکشت آنها، ایجاد تسهیلات و زمینه لازم برای راه اندازی واحدهای فرآوری و اطلاع رسانی از این ظرفیت های استان از جمله ضروریات به شمار می رود.
کرمان در زمستان، گرچه در جنوب و شرق استان آب و هوای معتدل و محصولات خارج از فصل را تولید می کند، در ارتفاعاتش میزبان ورزش های زمستانه است؛ همچنان که کویر ثبت جهانی‌اش علاقه مندانی از داخل و خارج از کشور دارد، مناطق جنگلی و آبشارهایش نیز شهره هستند و با ارزش از نظر سیاحت و امید می رود با تقویت زیرساخت های حیاتی استان و افزایش اطلاع رسانی، بیش از اکنون به مقصد مهم گردشگری داخلی و خارجی تبدیل شود و به دوران چنددهه قبل خود بازگردد.
قله هزار با چهار هزار و ۵۰۱ متر بلندترین قله جنوب ایران و استان کرمان به شمار می رود که در بخش راین شهرستان کرمان قرار دارد. شهر لاله زار واقع در شهرستان بردسیر مرتفع ترین شهر ایران به شمار می رود و کیفیت گل های محمدی آن در کنار دیگر مناطقی مثل جبالبارز جیرفت در سطح جهانی شهره هستند.
گردوی باکیفیت استان کرمان با ۱۷ هزار هکتار باغ زبانزد است و عنوان دومین تولید کننده این محصول را در ایران به نام خود زده است و این ظرفیت ها از جمله ویژگی های منحصر به فرد گردشگری دیار کریمان نیز به شمار می رود.
استان کرمان با ۱۰ اثر ثبت جهانی دارای بیشترین اثر ثبت جهانی در بین استان های کشور است و انتظار می رود با ثبت این دو کاروانسرا یا یکی از آنها بر تعداد آثار ثبت جهانی این استان افزوده شود. ارگ بم (بزرگترین سازه خشتی جهان)، روستای دست‌کند میمند با چندهزارسال قدمت، باغ زیبای شازده با ویژگی های منحصر به فرد باغ و معماری عمارت آن، دشت کویر لوت در منطقه شهداد کرمان که قدیمی ترین درفش جهان از آنجا به دست آمده و سه قنات «گوهرریز» جوپار در شهرستان کرمان، «اکبرآباد» و «قاسم آباد» در شهرستان بم و کاروانسارهای گنجعلیخان کرمان و چاه کوران راور به ثبت جهانی رسیده است. همچنین روستای دارستان سیرجان و این شهرستان به عنوان خاستگاه بافت گلیم شیرکی پیچ و دهکده جهانی گلیم به ثبت جهانی رسیده است.
