هر سال در روزهای ابتدایی اسفند ماه و با نزدیک شدن به تعطیلات نوروز، بانک مرکزی سقف برداشت از خودپردازها را افزایش می‌داد. این در حالیست که با گذشت نیمی از اسفند ماه امسال و تنها دو هفته مانده به نوروز 1403 همچنان خبری از افزایش این سقف توسط بانک مرکزی نیست.
با وجود اینکه بانک مرکزی همچنان تصمیم خود مبنی بر افزایش یافتن یا نیافتن سقف برداشت از خودپردازها در روزهای پیش‌رو را اعلام نکرده اما آنچه واضح است، مشکلات بسیار مردم در سال‌های اخیر برای برداشت پول نقد از خودپردازهاست. زیرا نه تنها بسیاری از خودپردازها، خالی از اسکناس هستند، بلکه سقف برداشت اسکناس از خودپردازها هم آن قدر کوتاه است که عملا دردی از مردمی که به پول نقد نیاز دارند را دوا نمی‌کند.
200 هزار تومان سال 87 معادل 6 میلیون تومان امسال
شهریور ماه سال 1387 بود که سقف برداشت از خودپردازها معادل 200 هزار تومان تعیین شد و این رقم در 15 سال گذشته تغییری نکرده است. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان و حتی عامه مردم، بارها از ناکافی بودن این سقف گله کرده و خواهان افزایش آن شده‌اند. استدلال این گروه نیز آن است که سقف برداشت از خودپردازهای در این سال‌ها، با نرخ بالای تورم در اقتصاد ایران تعدیل نشده است.
طبق داده‌های بانک مرکزی، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در شهریور ماه سال 1387 معادل 27 واحد بوده که این رقم در پایان سال 1401 به 794 واحد رسیده است. به این ترتیب، رقم 200 هزار تومانی برداشت از خودپردازها در آن زمان، معادل حدود 6 میلیون تومان در سال جاری است.
خودپردازهایی که پول نمی‌دهند
مشکل دیگری که همواره در موضوع برداشت پول از خودپردازها وجود داشته، فقدان پول نقد در بسیاری از آنهاست. با وجود اینکه در بیشتر مواقع، واکنش مسئولان بانک مرکزی به این مشکل تنها اعلام موقتی بودن این مسئله بوده اما با سر زدن به چند خودپرداز در سطح شهر، می‌توان دید که این مشکل همچنان ادامه دارد.
در این شرایط، سیاست‌های مالیاتی دولت سیزدهم، مثل مالیات بر کارتخوان‌ها و تراکنش‌های بانکی نیز بر این مشکلات دامن زده است. چراکه بسیاری از کسبه و به‌ویژه دست فروشان، پس از اجرای این قوانین اصرار به دریافت پول نقد دارند و کمبود پول نقد در خودپردازها، برای مردم مشکل‌زا شده است.
چرا سقف برداشت از خودپردازها افزایش نمی‌یابد؟
اعتراضات فراوان نسبت به کوتاه بودن سقف برداشت از خودپردازها، استدلال‌های متعددی از سوی مسئولان در مقابل این اعتراضات را نیز در پی داشته است.
یکی از این استدلال‌ها، اثر افزایش سقف برداشت از خودپردازها بر افزایش سرعت گردش پول نقد و استهلاک اسکناس‌هاست. زیرا این اسکناس‌های کهنه دیگر نمی‌توانند در دستگاه‌های خودپرداز قرار بگیرند و به همین دلیل باید با اسکناس‌های جدید جایگزین شوند؛ موضوعی که برای بانک مرکزی هزینه‌زاست.
همچنین محدود بودن ظرفیت دستگاه‌های خودپرداز نیز استدلال دیگری است که گاهی اوقات از سوی مدیران بانکی مطرح شده است. زیرا تعداد اسکناس محدودی در این دستگاه‌ها جا می‌گیرد و با افزایش سقف برداشت از خودپردازها، موجودی اسکناس آنها زودتر از قبل به اتمام می‌رسد. این موضوع نه تنها مشکلات مردم برای برداشت از خودپرداز را تشدید می‌کند، بلکه هزینه‌های بیشتری برای شارژ کردن این دستگاه‌ها را بر بانک‌ها تحمیل می‌کند.
افزون بر آن، گروهی دیگر معتقدند که دولت این سقف را افزایش نمی‌دهد تا با افزایش تراکنش‌های دیگر از جمله کارتخوان‌ها، درآمدهای مالیاتی خود را افزایش دهد.
تصمیم بانک مرکزی در سال جدید چیست؟
سالهاست که افزایش سقف برداشت از خودپردازها، مسئله‌ای حل نشدنی بین موافقان این موضوع و مسئولان بوده است. این سقف معمولا در بازه زمانی سفرهای اربعین و همچنین نوروز افزایش پیدا می‌کرده اما در همچنان خبری از افزایش این سقف در نوروز سال 1403 نیست. حال باید دید که نظر بانک مرکزی به افزایش موقت و یا حتی دائمی این سقف در سال جدید چه خواهد بود.
