معاملات بازار سرمایه در روز دوشنبه با سرخ‌پوشی هر سه نماگر اصلی بازار به اتمام رسید. بعد از عقب‌نشینی دلار از سقف ۵۳ هزار تومانی که اخیرا به ثبت رساند، از عطش خریداران در بازار سهام کاسته شد. کم‌شدن نیروی خریداران فقط به بازار سهام محدود نشد و دامنه این موضوع به معاملات بازار طلا و سکه نیز کشیده شد. در روز گذشته هر ۱۳ صندوق طلای حاضر در بورس با کاهش ارتفاع قیمت پایانی همراه شدند. سکه رفاه نیز در بورس کالا با کاهش ۳.۶۷ درصدی همراه شد تا به قیمت ۳۱ میلیون و ۳۹۳ هزار تومان برسد و از سقف ۳۳ میلیون تومانی که اخیرا به ثبت رساند، فاصله گرفته باشد.
معاملات روز گذشته بورس تهران با کاهش ارتفاع نماگرهای سهامی همراه شد. شاخص کل بورس تهران بعد از تجربه ۴ روز متوالی مثبت، در معاملات روز دوشنبه در مدار نزولی قرار گرفت. در روز گذشته، نماگر اصلی تالار شیشه‌ای ۰.۱ درصد از ارتفاع خود را از دست داد و نهایتا در سطح ۲ میلیون و ۱۹۴ هزار واحدی کار خود را به اتمام رساند. گفتنی است که بازدهی این شاخص از ابتدای سال، ۱۲ درصد است که به هیچ‌وجه، عملکرد قابل قبولی برای شاخص کل بورس تهران محسوب نمی‌شود. همچنین در روز گذشته، نماگر هموزن که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، با افت ۰.۲ درصدی همراه شد. در فرابورس نیز شاخص کل این بازار ۰.۳ درصد افت را در جریان معاملات روز میانی هفته تجربه کرد. ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق تقدم می‌شود، در جریان دادوستدهای دیروز رقم ۵ هزار ۲۹ میلیارد تومان را به ثبت رساند. افزون بر این، در روز گذشته ۲۱۹ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی نیز از گردونه معاملات بازار سهام خارج شد تا خروج مستمر حقیقی‌ها از گردونه معاملات سهام ادامه‌دار باشد.
ادامه یک سیاست منسوخ‌شده
بعد از افزایش قیمتی که اخیرا در دلار تجربه شد، مجددا تقاضا به سمت بازارهای دارایی و به‌خصوص بازار طلا و سکه متمایل شد. در همین راستا بانک مرکزی مجددا وارد میدان شده و برای تعدیل انتظارات و مانع شدن از افزایش قیمت‌ها اقدام به دستکاری در سمت عرضه این ابزارها کرده است. در صورتی که منشأ مشکل در جای دیگری است و باید سلسله عواملی که سمت تقاضا را تحریک می‌کنند شناسایی کرد و برای درمان آنها نسخه تجویز کرد. به کرات در گزارش‌های قبلی «دنیای اقتصاد» به اثرات نامطلوب سیاست سرکوب ارزی که بانک مرکزی در برهه کنونی مانند سنت همیشگی در پیش گرفته، اشاره شده است. سرکوب ارزی با استفاده از سیاست ارزپاشی و حفظ دلار در یک کریدور مشخص موجب می‌شود تا فنر قیمت دلار فشرده شود و با کوچک‌ترین شوک سیاسی یا اقتصادی داخلی یا خارجی، جهش ارزی در اقتصاد به وقوع بپیوندد.
از آنجا که سیاستگذار در ایران، اجازه تعدیل واقعی نرخ ارز با مقتضیات اقتصادی کشور را نمی‌دهد، معمولا بحران‌های ارزی تا زمان رسیدن نرخ دلار به محدوده تعادلی جدید ادامه پیدا می‌کنند. وقوع جهش‌های ارزی ابتدای دهه ۹۰، سال ۹۷، سال ۹۹ و سال گذشته نمونه‌هایی از جهش‌های ارزی حادث‌شده در یک دهه اخیر در اقتصاد ایران هستند که هرکدام از آنها با شوک‌های داخلی یا خارجی به وقوع پیوسته است و پس از چندی قطار کلیه قیمت‌ها را با خود به سمت محدوده‌های تعادلی جدید هدایت کرده‌اند. مردم نیز از جهش‌های ارزی فوق‌الذکر درس گرفته‌اند و به دقت روندهای بازارهای دارایی و تغییرات دلار و مناسبات اقتصاد کلان را زیرنظر گرفته‌اند و با کوچک‌ترین احتمالی مبنی بر آغاز روند جدید در بازارها اقدام به خرید در بازارهای دارایی می‌کنند.
وضعیت بورس
در سایه کلیه ابهاماتی که بر بورس تهران حکمفرما است، جدیدا بازار طلا نقش پناهگاه حمایتی را برای مردم عادی و سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. اما هر چقدر هم بورس دچار فقدان محرک و اعتماد باشد، بالاخره پس از چندی سهام نیز با اقبال عمومی مواجه خواهد شد. همان‌طور که در گزارش روز گذشته «دنیای اقتصاد» تحت عنوان رتبه بورس در رالی ۲۲ ماهه مشاهده شد، بازار سهام از ابتدای سال ۱۴۰۱ در جدال با سایر بازارهای دارایی، با وجود ریسک بیشتری که متحمل شده، نتوانسته به بازدهی امیدوارکننده‌ای دست پیدا کند و طبیعتا این جاماندگی در ادامه مسیر معاملاتی در بازارهای دارایی جبران خواهد شد.
چون قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز توان رشد محدودی دارند و از یک جایی به بعد، سرمایه‌گذاران به دنبال تملک دارایی‌هایی خواهند بود که در ماه‌های گذشته رشد کمتری داشته‌اند یا زیر ارزش ذاتی مورد معامله قرار می‌گیرند و به نظر می‌رسد که با توجه به اوضاع نابسامانی که بازار در ماه‌های اخیر داشته، بتواند به عنوان یکی از مهم‌ترین پناهگاه‌های جاذب سرمایه عمل کند. به هر روی باید منتظر ماند و دید که روند معاملات در بازارهای دارایی در ادامه سال چگونه پیش خواهد رفت. نکته بسیار مهم در این میان این است که سرمایه‌گذاران در همه بازارها برای تعیین مسیر معاملاتی، نیم نگاهی به روند معاملات دلار در بازار آزاد خواهند داشت.
