شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی در تازه‌ترین گزارش خود در راستای روند ماهانه انتشار داده‌های شبکه شاپرک، آمار و ارقام مربوط به آبان ماه سال جاری را در وبسایت خود به‌روزرسانی کرد. با استناد به اطلاعات این گزارش، تعداد تراکنش‌های تحت شبکه شاپرک در آبان 1402 برای دومین ماه متوالی نزولی شده است. با وجود این کاهش در تعداد تراکنش‌ها، مبلغ تراکنش‌های شبکه شاپرک باز هم صعودی شده و به بیشترین حد خود از ابتدای سال جاری رسیده است.
نکته مهم‌تر این گزارش اما کاهش ارزش حقیقی تراکنش‌هاست که از کوچکتر شدن سبدهای خرید مردم در پی رشد تورم حکایت دارد.
پیگیری تغییرات آمار تراکنش‌های شبکه شاپرک از آن جهت اهمیت دارند که امروزه، بخش عمده خرید و فروش‌‌ها با استفاده از تراکنش‌های بانکی و بدون جابه‌جایی فیزیکی اسکناس انجام می‌شوند. به علاوه تقریبا همه بانک‌ها و موسسات اعتباری فعال در شبکه بانکی ایران به شاپرک متصل هستند و از همین روی، بررسی گزارش‌های ماهانه این شبکه میتواند تصویر خوبی از وضعیت کل تراکنش‌ها در کشور ارائه کند.
بر اساس داده‌های ارائه شده در گزارش شرکت شاپرک، مجموع تعداد تراکنش‌ها تحت این شبکه در آبان ماه 1402 با افتی 0.71 درصدی مواجه شده و به چهار میلیارد و 103 میلیون تراکنش کاهش یافته است. البته این رقم با وجود کاهش نسبت به ماه قبل، در مقایسه با مهر سال گذشته، صعودی 9.93 درصدی را تجربه کرده است.
واکاوی گزارش شرکت شاپرک از منظر مبلغ تراکنش‌ها نیز حاکی از آن است که آبان مهر ماه سال جاری بیش از یک میلیون و 29 هزار میلیارد تومان تراکنش تحت این شبکه انجام شده است. رقمی که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، صعودی 33.5 درصدی را تجربه کرده و نسبت به شهریور امسال نیز 0.68 درصد افزایش یافته است.
آمار و ارقامی که پیشتر ذکر شد، داده‌های اسمی مربوط به تراکنش‌های شاپرک بودند که نمی‌توانند دید چندان مناسبی از شرایط اقتصادی مهیا کنند. به همین دلیل، شرکت شاپرک در گزارش خود با حذف اثر تورم برای مبلغ تراکنش‌ها، ارزش حقیقی آنها را محاسبه کرده است.
این محاسبات نشان می‌دهند که با وجود رشد 0.68 درصدی ارزش اسمی تراکنش‌ها در آبان 1402 نسبت به مهر ماه امسال، ارزش حقیقی آنها 1.42 درصد کاهش یافته است. به عبارت دیگر، با حذف اثر تورم، ارزش تراکنش‌های انجام شده در آبان ماه 1.42 درصد کمتر از ماه قبل بوده است. همچنین این رقم در مقایسه با آبان سال گذشته نیز 4.11 درصد افت کرده است.
به این ترتیب، اگر فرض کنیم که همه خریدهای خرد با استفاده از شبکه شاپرک و برای مثال، دستگاه‌های پوز انجام شده‌اند، قدرت خرید مردم در آبان ماه نسبت به آبان سال گذشته و مهر ماه امسال کاهشی شده است.
یکی دیگر از ارقام با اهمیتی که می‌توان آن را از گزارش شاپرک استخراج کرد و در بررسی وضعیت تراکنش‌های بانکی، از اهمیت بالایی برخوردار است، روند تغییرات میانگین مبلغ هر تراکنش است. زیرا میانگین مبلغ هر تراکنش نیز میتواند تا حدودی منعکس‌کننده اثر تورم بر تراکنش‌ها باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که رشد مبلغ تراکنش‌ها و کاهش تعداد آنها در آبان ماه سبب شده است که میانگین مبلغ هر تراکنش نیز صعودی شود. به طوری که میانگین مبلغ هر تراکنش از 247 هزار تومان در مهر ماه به 251 هزار تومان در آبان ماه افزایش یافته است. این در حالیست که میانگین مبلغ هر تراکنش در مهر سال 1401 معادل 207 هزار تومان بود.
در واقع می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در آبان ماه سال گذشته هر فرد برای هر بار خرید کردن به طور میانگین 207 هزار تومان پرداخت می‌کرده که این رقم در مهر ماه امسال به 251 هزار تومان رسیده است که می‌توان حداقل بخشی از این افزایش 21.2 درصدی را ناشی از رشد قیمت‌ها و تورم در اقتصاد ایران دانست.
