انتشار لایحه بودجه سال 1403 باعث شد بحث مالیات‌ستانی از خانه‌های لوکس بار دیگر به موضوعی داغ در رسانه‌ها تبدیل شود. رئیس سازمان امور مالیاتی کشور نیز در این مورد اعلام کرده است که خانه‌های لوکس معرفی شده به سازمان مالیاتی در سال 1401 برای کل کشور برابر با 40 هزار و 497 بوده است. اما مالیات‌ستانی از این تعداد واحد لوکس تا چه اندازه می‌تواند برای دولت سودآور باشد؟
بررسی جزئیات لایحه بودجه 1403 نشان می‌دهد سنتی که در سال 1400 برای اخذ مالیات از خانه‌های لوکس پایه‌گذاری شد، همچنان در لایحه بودجه سال آینده نیز وجود دارد. بر این اساس زمین، ویلا، باغ و منازلی که ارزش آنها بالای ۲۵ میلیارد تومان باشد، مشمول مالیات می‌شوند؛ مالیات روی مبلغی که مازاد بر این ۲۵ میلیارد تومان است به میزان دو در هزار محاسبه خواهد شد. اما تا کنون چند خانه لوکس در کشور شناسایی شده شده است؟
هادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در این مورد اعلام کرده است که تعداد خانه‌های لوکس معرفی شده به سازمان مالیاتی در سال 1401 برای کل کشور برابر با 40 هزار و 497 واحد بوده است. او همچنین به تسنیم گفته است که سازمان امور مالیاتی با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، فقط در شهر تهران بیش از 110 هزار واحد خانه لوکس شناسایی کرده است.
با توجه به اینکه این تعداد واحد مسکونی تنها حدود یک درصد از حجم بازار مسکن را به خود اختصاص داده است، باید دید مالیات‌ستانی از این واحد تا چه اندازه می‌تواند برای دولت و بازار موثر و سودآورد باشد؟
منصور غیبی، تحلیلگر حوزه مسکن در این مورد گفته است: «با دریافت این مالیات و به کار بردن کلمه خانه‌های لوکس به نظر می‌رسد دولت سعی دارد مرهمی را به جامعه و اقشار کم‌برخوردار تزریق کند تا از این راه نشان دهد در حال مقابله و برخورد با این جریانات و زیاده‌خواهی‌هاست.»
غیبی همچنین تاکید کرد: «دولت قصد دارد با روان‌درمانی به جامعه بقبولاند حامی افرادی است که به مسکن نیاز دارند و سیاست‌های مربوط به بازار مسکن را به‌گونه‌ای پیش می‌برد که به نفع مردم تمام شود.»
نتیجه مالیات‌ستانی از خانه‌های لوکس
غیبی درباره نتیجه مالیات‌ستانی از خانه‌های لوکس توضیح داد: «اگر هدف دولت التیام جامعه باشد، باید دانست که تاثیر ماندگاری نخواهد گذاشت. اما در مجموع، باید گفت این دست برنامه‌ها و اخذ مالیات از خانه‌هایی که نام لوکس بر آنها گذاشته شده است در نهایت تاثیر محسوسی بر بازار و روند معاملات نمی‌گذارد.»
او ادامه داده است: «دولت به جای اینکه با یک برنامه‌ریزی کارشناسی و مطالعه‌شده بحث مالیات‌ستانی را انجام دهد حرکتی ناگهانی را در این راستا در پیش گرفته است. حتی عدد حاصل از این مالیات نیز در نهایت میزان قابل توجهی نخواهد داشت، به‌گونه‌ای که نه دولت به آن نیاز دارد و نه به غنای بازار مسکن کمکی می‌کند و تنها یک روان‌درمانی با مانور دولت در بازار مسکن خواهد بود.»
مالیات خانه‌های لوکس در سال 1402
دولت در بودجه سال 1402 تکیه 50 درصدی خود را بر درآمدهای مالیاتی قرار داده بود؛ اما آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد حداقل مالیات بر خانه‌های لوکس در این بازه سرنوشت خوبی نداشته است.
بر این اساس طی فروردین‌ماه سال 1402 مالیاتی که از واحدهای مسکونی لوکس دریافت شده حدود دو میلیارد تومان بوده است. این میزان تا پایان اردیبهشت‌ماه به سه میلیارد تومان و تا پایان خردادماه به پنج میلیارد تومان رسیده است.
در سال 1401 نیز حدود 45 هزار خانه لوکس شناسایی و مالیات تعیین شده بیش از دو همت برآورد شده بود، اما تنها 6 میلیارد تومان از آن محقق شد؛ یعنی معادل 0.3 مالیات برآورد شده در بودجه!
بنابراین آن‌گونه که به نظر می‌رسد تعیین مالیات از خانه‌های لوکس با توجه به اینکه سازوکار درستی برای شناسایی آن وجود ندارد، عملا حاصلی برای دولت ندارد و تنها به صورت اسمی بخشی از لایحه بودجه را به خود اختصاص می‌دهد.
بنا بر آنچه از نتایج مالیات‌ستانی از خانه‌های لوکس در سال‌های گذشته وجود دارد مشخص است این اقدامات دولت نیز مانند دیگر اقدامات آن در حوزه مسکن، نتایج مطلوب و تاثیرگذاری را به همراه نخواهد داشت!
