به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از نیچر، راه رسیدن به جایزه نوبل به عنوان معتبرترین جایزه علمی در جهان، در حال طولانی شدن است و تقریبا نیمی از برندگان اکنون بیش از ۲۰ سال از کشف ارزشمندشان تا دریافت جایزه نوبل منتظر میمانند.
یک بررسی نشان میدهد که میانگین زمان بین انتشار اثر تا دریافت یکی از جوایز علمی در ۶۰ سال اخیر تقریبا دو برابر شده است. در بین سه جایزه علمی، شیمی اکنون طولانیترین «تأخیر نوبل» را دارد و به طور متوسط ۳۰ سال در دهه اخیر از زمان کشف ارزشمند شیمیدانان طول میکشد تا این جایزه را دریافت کنند این آمار در پزشکی با ۲۶ سال تاخیر کوتاهترین زمان به حساب میآید.
در وصیت نامه آلفرد نوبل آمده است که این جوایز باید به کسانی اعطا شود که در سال گذشته بیشترین سود را به بشریت رساندهاند. در واقعیت این موضوع فقط چند بار محقق شده است.
سانتو فورتوناتو(Santo Fortunato)، دانشمند علوم اجتماعی محاسباتی در دانشگاه ایندیانا در بلومینگتون، که در سال ۲۰۱۴ تحلیلی را در مورد برندگان جوایز نوبل منتشر کرد، میگوید: در نیمه اول قرن بیستم، اینکه دریافتکنندگان جایزه نوبل در دهه ۳۰ زندگیشان باشند یک چیز عادی بود. نتایج او نشان داد که زمان بین تحقیقات برنده جایزه و دریافت نوبل توسط آنها به آرامی در طول سالها با شیب تندتر پس از دهه ۱۹۶۰ نسبت به سالهای اولیه افزایش یافته است.
یان یین(Yian Yin)، دانشمند علوم اجتماعی محاسباتی در دانشگاه کرنل در ایتاکا، نیویورک، میگوید دلایل احتمالی زیادی برای این روند وجود دارد. او میگوید، ممکن است تعداد کلی پیشرفتها هر سال در حال افزایش باشد، بنابراین جوایز نمیتوانند با تعداد افرادی که شایسته تقدیر هستند مطابقت داشته باشد. همچنین اهمیت برخی از آثار، که یین آنها را به عنوان «زیبای خفته» توصیف میکند، تنها سالها یا دههها بعد درک میشود.
از طرف دیگر، افزایش این شکاف میتواند نشانهای از کاهش در علم «مختلکننده» که مطالعات یا اکتشافات مهمی هستند که پارادایم حوزه خود را تغییر میدهند، باشد. این میتواند باعث شود که کمیتههای نوبل بیشتر بر گذشته تمرکز کنند.
فورتوناتو میگوید که تعداد اکتشافات «خارقالعاده» در حال کاهش است، اما زمانی که اتفاق میافتند، به سرعت شناسایی میشوند.
به عنوان مثال، جنیفر دودنا(Jennifer Doudna) از دانشگاه کالیفرنیا و امانوئل شارپنتیه(Emmanuelle Charpentier) در واحد ماکس پلانک علوم عوامل بیماریزا در برلین، زیستشیمیدانهایی بودند که تنها هشت سال پس از توسعه روش ویرایش ژن CRISPR-Cas۹ برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ شدند. برخی از محققان گمان میکنند که مخترعان واکسنهای آرانای پیامرسان، که در طول همهگیری کووید-۱۹ برای میلیونها نفر در سراسر جهان عرضه شد، ممکن است به طور مشابهی مورد توجه قرار بگیرند.
فورتوناتو خاطرنشان میکند که اگر این شکاف رو به افزایش باشد، دانشمندان برجسته ممکن است به دلیل قانون کمیته نوبل مبنی بر ممنوعیت اهدا جوایز پس از مرگ جایزه را از دست بدهند. البته یک استثنا در اهدا جایزه نوبل پزشکی در ۲۰۱۱ وجود داشته است که بخشی از آن به پزشک رالف استاینمن(Ralph Steinman) که سه روز قبل از اعلام خبر جایزه، بدون اطلاع کمیته درگذشته بود. او میگوید: «این باید در مقطعی متوقف شود.
فورتوناتو میگوید که بازنگری باید در مورد ممنوعیت اهدای جایزه پس از مرگ انجام شود. این کار به تحقیقات افراد بیشتری این امکان را میدهد که توجهی که لایقش هستند را دریافت کنند.