به گزارش ایران اکونومیست، بررسی پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران (با بررسی ۳۱۶ شرکت بورسی) در مرداد ۱۴۰۲ نشان دهنده افت ۸.۵ و ۱۱ درصدی شاخص تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی در مرداد ماه نسبت به ماه قبل است.
جزئیات تولید و فروش شرکت‌ها
بر همین مبنا، در مرداد سال ۱۴۰۲ شاخص تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۶.۱ و ۰.۷ درصدی را تجربه کرده است، اما نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش به ترتیب کاهش ۸.۵ و ۱۱ درصدی داشته‌اند که تحت تأثیر محدودیت‌های تأمین برق صنایع و تعطیلات تابستانی کارخانه‌ها در مرداد ماه بوده است.
همچنین در مرداد سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات افزایش ۲.۸ درصدی و شاخص فروش کاهش ۳۰.۵ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۲۲.۷ و ۴۱.۸ درصدی داشته است.
در عین حال، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۳.۲ و ۱۵ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۱۴.۶ و ۴.۸ درصدی داشته است.
در مرداد سال ۱۴۰۲ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد مثبت ۱.۹ درصدی را ثبت کرده است، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش ۳.۸ واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۲۰.۸ درصد رسیده است.
تغییرات شاخص تولید شرکت‌ها
بررسی گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به صورت جزئی‌تر نشان می‌دهد که در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی ۸ رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و ۷ رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند.
رشته فعالیت‌های سیمان، دارو و تجهیزات برقی بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های لاستیک و پلاستیک، چوب و کاغذ و محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.
همچنین طی مردادماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیت‌های محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات، سیمان و دارو افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت‌های خودرو و قطعات، لاستیک و پلاستیک و تجهیزات برقی کاهش در شاخص تولید داشته‌اند.
شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۲۳.۳ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۴.۹ درصدی مواجه شده است.
همچنین در مرداد سال ۱۴۰۲ شاخص تولید شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۶.۱ درصدی را تجربه کرده است، اما نسبت به ماه قبل شاخص تولید کاهش ۸.۵ درصدی داشته است.
تغییرات شاخص فروش شرکت‌ها
به صورت جزئی‌تر، طی مرداد سال ۱۴۰۲ شاخص فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۰.۷ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۱۱ درصدی مواجه شده است.
در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۹ رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۶ رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.
رشته فعالیت‌های تجهیزات برقی، دارو و کاشی و سرامیک بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت‌های خودرو و قطعات، لاستیک و پلاستیک و چوب و کاغذ بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.
همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، تنها رشته فعالیت‌های شیمیایی (به جز دارو) و» دارو افزایش در شاخص فروش داشته‌اند و رشته فعالیت‌های خودرو و قطعات، لاستیک و پلاستیک و تجهیزات برقی بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.
شاخص فروش شرکتهای معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۲۴.۶ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۹ درصدی مواجه شده است.
جزئیات رشد قیمت شرکتهای صنعتی
در مرداد سال ۱۴۰۲ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد مثبت ۱.۹ درصدی را ثبت کرده است.
همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش ۳.۸ واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۲۰.۸ درصدی رسیده است.
بررسی شاخص قیمت رشته فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد که در مرداد سال جاری رشته فعالیت‌های شیمیایی به جز دارو و محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت‌های فلزات پایه و خودرو و قطعات بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند.
گفتنی است، میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در مردادماه سال ۱۴۰۲ روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با ۲/۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان ۲۹.۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
تأثیر حذف ارز ترجیحی بر قیمت‌ها
به صورت جزئی‌تر، رشته فعالیت دارو در مردادماه نرخ رشد ماهیانه ۲.۱ درصدی داشته است. شایان ذکر است رشد نقطه به نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به ۲۶.۱ درصد رسیده است و میانگین سالانه قیمت نیز ۷۱.۶ درصد افزایش یافته است.
یکی از رشته فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است؛ به شکلی که با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه این رشته فعالیت، رشد ماهانه شاخص قیمت در اردیبهشت و مرداد سال ۱۴۰۱ به حدود ۴۵ و ۵۰ درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به شدت کاهش یافت.
اما در ماه‌های اخیر اندکی افزایش یافته و در مردادماه رشد ماهانه مثبت ۱.۶ درصدی داشته است. به طور مشابه رشد نقطه به نقطه شاخص قیمت در این رشته فعالیت هم از تیرماه مجدداً افزایشی شده است و در مردادماه به ۱۲.۵ درصد رسیده است؛ گفتنی است میانگین سالانه قیمت در این رشته فعالیت از مرداد ماه نزولی بوده و به ۷۱.۶ درصد رسیده است.
افت شامخ
همچنین بررسی نتایج طرح شامخ اتاق بازرگانی ایران نیز نشان می‌دهد که شاخص مدیران خرید صنعت در مرداد سال جاری ۴۷.۷۲ برای چهارمین ماه پیاپی و با شدت بیشتری در مقایسه با ماه گذشته کاهش یافته و کمترین میزان هفت ماهه اخیر را از (دی ماه) به غیر از (فروردین ماه) به ثبت رسانده است.
شاخص مقدار تولید ۴۳.۸۷ برای چهارمین ماه پیاپی کاهش داشته است و در مرداد ماه کمترین مقدار خود را طی هفت ماهه اخیر (به جز فروردین) ثبت کرده است.
علاوه بر کاهش شدید تقاضای مشتریان که بر افت تولید اثرگذار بوده است، قطعی مکرر برق، تعطیلات تابستانی کارخانه‌ها و کمبود مواد اولیه، کاهش تولید مرداد ماه را تشدید کرده‌اند.
در عین حال بسیاری از شرکت‌ها با تأخیر در دریافت مطالبات از سوی مشتریان رو به رو هستند که با توجه به مشکلات عدم تأمین مالی از سوی بانک‌ها، نقدینگی و سرمایه در گردش به شدت کاهش یافته است.
بر این اساس، شاخص میزان فروش محصولات ۳۹.۱۶ با شتاب بیشتری نسبت به ماه گذشته و برا ی چهارمین ماه پیاپی کاهشی است و کمترین مقدار هفت ماهه اخیر را به ثبت رسانده است. این میزان کاهش در فروش به دلیل کاهش شدید تقاضای داخل و کاهش در صادرات است.
به طور کلی در این ماه، مؤلفه‌های اصلی به جز میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی و سرعت انجام و تحویل سفارش، کمتر از ۵۰ گزارش شده‌اند.
بنابراین می‌توان گفت که کاهش در شاخص صنعت و ایجاد شرایط رکودی عمدتاً به دلیل کاهش رشد میزان سفارشات است. همچنین افزایش قیمت خرید مواد اولیه طی ماه‌های گذشته و کمبود نقدینگی در بازار، کاهش شدید در تقاضای مشتریان و در پی آن رکود را به همراه داشته است.
گفتنی است، طی سه ماهه منتهی به مرداد سال ۱۴۰۲ رشد میانگین متحرک سه ماهه شاخص تولید افزایش ۳.۴ درصدی و شاخص فروش آن افزایش ۱.۲ درصدی را نشان می‌دهند.
کاهش ۴۱.۸ درصدی فروش خودرو
با توجه به اهمیت حوزه خودرو، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مرداد سال جاری شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات بر مبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲.۸ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۲۲.۷ درصدی داشته است.
همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳۰.۵ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۴۱.۸ درصدی داشته است.
بر این اساس نسبت به ماه قبل تمام زیربخشهای رشته فعالیت خودرو و قطعات رشد منفی داشته‌اند.
همچنین نسبت به ماه مشابه سال قبل زیربخشهای خودرو سواری و خودروی سنگین نیز کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.
