نگرانی از کم شدن رغبت دانش آموزان برای تحصیل در رشته ریاضی

دکتر محمود سلماسی‌زاده دبیر و قائم‌مقام انجمن رمز ایران در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، علاقه‌مند سازی دانش آموزان به حوزه افتا را از طریق ایجاد قطب «رمزشناسی و افتا» در پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی، برگزاری مسابقات دانش‌آموزی رایانشی و سایبری مانند «دهکده امنیت و رمز» که دو دوره آن قبلاً توسط انجمن رمز ایران با موفقیت برگزار شده است و اجرای دوره‌های آموزش ضمن خدمت معلمان ریاضی آموزش‌و پرورش برای توسعه و تعمیق آموزش‌های پایه رمزشناسی و امنیت اطلاعات و ارتباطات در مقاطع تحصیلی پیش از دانشگاه دانست.

دبیر انجمن رمز ایران ادامه داد: این انجمن با ایجاد محیط علمی‌آموزشی و همکاری با عموم فعالان حوزه افتای کشور توانسته است نقش مؤثری در بیان مسائل و مشکلات کلان حوزه افتا (امنیت سایبری) ایفا کند و راهکارهای مورد نیاز این حوزه را نیز ارائه دهد.

وی افزود: با تأکید بر اهمیت این نقش‌آفرینی، انتظار از مراجع ذی‌ربط این است که در تصمیم‌گیری‌های خود برای حوزه افتا به یافته‌ها، راهکارها و پیشنهادهای ارائه شده از سوی این انجمن توجه بایسته داشته باشند.

دبیر انجمن رمز ایران با بیان اینکه در شرایط کنونی، زندگی تمام افراد جامعه تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفته و امنیت دنیای واقعی با امنیت دنیای مجازی آنها پیوند خورده است، گفت: ساده‌ترین تأثیر این پیوند، مخاطراتی است که از ناحیه سودجویان به صورت فزاینده‌ای متوجه کاربران ناآشنا با این فضای جدید می‌شود؛ از این رو انجمن رمز ایران در کنار مسئولیت علمی و دانشگاهی که برعهده دارد، وظیفه اجتماعی خود می‌داند در راستای آگاهی‌بخشی عمومی و همگام با نهادهای تصمیم‌ساز، اقدامات موثر علمی، آموزشی و ترویجی را انجام دهد.

وی ادامه داد: در این مسیر توجه به تدوین استانداردهای ملی بر اساس تجربیات جهانی برای آموزش امنیت سایبری در کشور و همچنین اشاعه دانش اولیه و فرهنگ استفاده امن از فضای مجازی در سطوح مختلف، به ویژه برای معلمان و دانش‌آموزان، از جمله ضروری‌ترین اقداماتی هستند که باید مورد توجه دقیق و حمایت همه‌جانبه دستگاه‌های حاکمیتی ذی‌ربط قرار گیرند.

سلماسی‌زاده با تاکید بر اینکه مفهوم امنیت با پیشرفت در فناوری‌های ارتباطی نوین و گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها دستخوش تغییرات بارزی شده است، اظهار کرد: امروزه با مفهوم جدیدی از امنیت به نام «امنیت نرم» مواجه هستیم که نه صرفاً بر مبنای قدرت بازدارندگی یا کنترل سلبی، بلکه بر اساس «اعتماد» افراد به یکدیگر شکل گرفته است. این نوع امنیت بر مبنای کنترل‌های ایجابی عمل می‌کند و در کنار امنیت سخت، یک مکمل اجتناب‌ناپذیر برای امنیت سامانه‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی محسوب می‌شود.

دبیر انجمن رمز ایران با تاکید بر ضرورت پرداختن به مفاهیم نظری امنیت نرم توسط جامعه علمی و پژوهشگران حوزه افتای کشور، تاکید کرد: در این راستا ضروری است نهادهای مسئول، ایجاد و توسعه سامانه‌های رصد و مقابله با تهدیدات نرم سایبری را نیز که تاکنون به نحو بایسته به آنها پرداخته نشده است، در دستور کار خود قرار دهند.

قائم‌مقام انجمن رمز ایران اضافه کرد: امروزه جنگ نرم و به ویژه نوع رسانه‌ای آن در ترکیب با جنگ اقتصادی و سیاسی، به جنگ ترکیبی پیچیده‌ای تبدیل و به جوامع تحمیل می‌شود لذا مقابله و دفاع در مقابل آن با دیدگاه «امنیت نرم» بسیار حیاتی و ضروری است. رویکرد اصلی دشمنان در جنگ نرم، فریبکارانه (مانند انتشار شایعه در فضای مجازی) و مبتنی بر اغوای مخاطبین است.

وی راهکار اصلی و پایدار برای مقابله با جنگ نرم را رویکرد ایجابی و مبتنی بر امنیت نرم دانست و یادآور شد: به عبارت دیگر، در مقابله با ناامنی‌های ناشی از جنگ نرم سایبری، "دفاع ایجابی" یعنی بصیرت افزایی، روشنگری، تلاش برای بالا بردن سطح آگاهی و سواد رسانه‌ای جامعه، بسیار تأثیرگذار است و باید در قالب یک حرکت تبیینی بر روی آن تمرکز شود که در گذشته نیز با مفهوم «جهاد تبیین» مورد تأ‌کید مقام معظم رهبری قرار گرفته است.

توسعه شبکه ملی اطلاعات

سلماسی‌زاده با تأکید بر اهمیت توسعه شبکه ملی اطلاعات کشور به همراه الزامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن برای بهره‌گیری از ثبات زیرساختی لازم در ارتباطات بین‌المللی، افزود: لازم است در این زمینه به گونه‌ای عمل شود که تمامی کسب و کارهای بومی از امنیت حضور و فعالیت در این شبکه اطمینان خاطر ایجاد شود. در این راستا، یکی از اولین قدم‌ها، آگاهی‌رسانی و اغنای عمومی کاربران در مورد امنیت، پایداری و مزیت این شبکه برای حفاظت از حریم خصوصی و دارایی‌های اطلاعاتی آنها است که باید در بخش تنظیم و اجرای ضوابط حاکمیت داده و حفظ داده‌های خصوصی شهروندان مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: اهمیت پایداری و تداوم خدمات مبتنی بر تبادل داده در شرایط کنونی، ضرورت امن‌سازی زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت شناسه‌ها و حفظ حریم خصوصی را بیش از پیش ایجاب کرده است، به گونه‌ای که عدم توجه به این موضوع می‌تواند زمینه را برای انجام حملات سایبری به زیرساخت‌های حیاتی، نشت اطلاعات حساس و سو استفاده گسترده از نقض حریم خصوصی آحاد جامعه را به دنبال داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: افزایش آگاهی آحاد جامعه نسبت به مخاطرات و الزامات امنیتی برای کاهش آسیب‌پذیری‌ها و استفاده صحیح و امن از خدمات ارائه شده در فضای مجازی ضروری است. از این رو لازم است نهادهای ذی‌ربط ضمن توجه کافی به تأمین و ارتقاء امنیت زیرساخت‌ها، از اقدامات نهادهای علمی و آموزشی کشور و همچنین مراکز فعال آموزشی در بخش غیردولتی برای کسب و گسترش دانش‌های مرتبط و آگاهی بخشی عمومی و تخصصی در حوزه افتا حمایت کنند.