گزارش صندوق بین‌المللی پول در مورد شرایط اقتصادی دنیا، بخشی را به وضعیت اقتصادی ایران اختصاص داده است .در مورد جزییات این گزارش دکتر جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیای امریکا در گفت‌وگو با «اقتصادنیوز»، توضیحاتی می‌دهد و می‌گوید: اگر مذاکرات به نتیجه مثبت نرسد یا اینکه قرار به تمدید مذاکرات باشد ما می‌توانیم انتظار رشد دو درصدی اقتصادی را داشته باشیم ولی اگر مذاکرات به نتیجه مثبت برسد در سال ۲۰۱۵ میلادی اقتصاد ایران با سرعت بالغ بر پنج درصد رشد خواهد کرد. به هر حال به نظر من ایران دیگر رشد منفی اقتصادی را تجربه نمی‌کند و این تجربه تلخ اقتصادی دو سال گذشته دیگر تکرار نمی‌شود.
مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
_ صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده ایران در سال 2015 میلادی شاهد رسیدن نرخ رشد اقتصادی به مرز 2.2 درصد خواهد بود ولی تا انتهای سال 2014 میلادی نرخ رشد اقتصادی ایران منفی 0.9 درصد خواهد بود . نظر شما در مورد این پیش‌بینی‌ها چیست؟ از نظر شما تحریمهای اقتصادی به اقتصاد ایران اجازه افزایش نرخ رشد را می‌دهد یا اینکه رشد اقتصادی در ایران در شرایطی محقق می‌شود که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 به نتیجه برسد و تحریمهای اقتصادی برداشته شود ؟
به نظر من این پیش‌بینی کاملا منطقی و با توجه به شرایط اقتصادی ایران تحقق آن امکان‌پذیر است .ولی تمامی این پیش‌بینی‌ها در مورد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2015 میلادی می‌تواند تحت تاثیر فاکتورهایی قرار بگیرد که خارج از کنترل اقتصاد ایران است.این فاکتور‌ها را می‌توان نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب و قیمت نفت در بازار جهانی دانست که هر دو می‌تواند روی اقتصاد ایران تاثیر زیادی داشته باشد. در صورتی که تحولی منفی در هر یک از دو فاکتور ایجاد شود می‌توان انتظار داشت که پیش‌بینی انجام شده در مورد نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی تغیر کند.
به نظر من حتی با وجود تحریمهای اقتصادی کنونی هم می‌توان انتظار رشد اقتصادی در ایران را داشت ولی این در صورتیست که تحریمهای اقتصادی تشدید نشود. اگر تحریم‌ها در همین سطح کنونی باقی بماند اقتصاد ایران می‌تواند رشد را تجربه کند ولی نرخ رشد اقتصاد کمتر از نرخ بالقوه رشد اقتصادی در این کشور خواهد بود. از نظر من تفاوت بین شرایط اقتصادی ایران با نتیجه بخش بودن مذاکرات و نتیجه بخش نبودن مذاکرات بسیار زیاد است. در صورتی که ایران و کشورهای غربی در مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسند و تحریمهای اقتصادی کاهش پیدا کند-حتی اگر کاملا برداشته نشود- می‌توان انتظار داشت نرخ رشد اقتصادی ایران به بالغ بر پنج درصد برسد و این رشد می‌تواند زمینه‌ساز شکوفایی صنعت و اقتصاد کشور شود.
_در گزارش صندوق بین‌المللی پول آمده که تحریمهای اقتصادی غرب علیه ایران باعث فروپاشی اقتصادی این کشور نشده است. اگرچه تاثیر این تحریم‌ها روی اقتصاد زیاد بود و آسیب‌های زیادی رابه اقتصاد وارد کرد. از نظر شما تاثیر این تحریم‌ها روی اقتصاد چه بود؟ به نظر شما اقتصاد ایران تا کجا می‌تواند در برابر این تحریمهای اقتصادی مقاومت کند و این فروپاشی اقتصادی که از آن صحبت می‌شود اتفاق نیفتد؟
بله. از نظر من این تحریمهای اقتصادی باعث فروپاشی اقتصاد ایران نشد، زیرا اصولا مفهومی به نام فروپاشی اقتصادی معنا ندارد. مردم باید زندگی کنند و کشاورزان باید به کشت محصولات کشاورزی ادامه دهند و شرکت‌های صنعتی هم برای ادامه فعالیت خود هرچند با سرعت کمتر و با سودآوری کمتر باید راهی پیدا می‌کنند. بنابراین تحریمهای اقتصادی سبب می‌شود تا اقتصاد شاهد کاهش نرخ رشد خود باشد یا سقوط کند ولی فروپاشی بدون معنا است.
از طرف دیگر اینکه تا کجا اقتصاد می‌تواند در برابر تحریم‌ها مقاومت کند مورد بحث نیست، زیرا اقتصاد به حیات خود ادامه می‌دهد ولی مساله اینجاست که در شرایطی تحریمی یا حتی در صورت تداوم این وضعیت سطح تولید اقتصاد و سطح اشتغال در چه وضعی خواهد بود. سطح اشتغال و تولید در شرایط کنونی بسیار کمتر از توان اقتصادی ایران است و در صورت تداوم تحریمهای اقتصادی شرایط سخت‌تر می‌شود. تنها در صورتی می‌توان انتظار بهبود شرایط در وضعیت تحریمهای را داشت که سیاست‌های اقتصادی دولتی در جهت حمایت از اشتغال و رشد اقتصادی باشد.
- طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول نرخ بیکاری در ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی به 12.2 درصد می‌رسد که نسبت به سال جاری افزایش خواهد داشت. به نظر شما این پیش‌بینی چقدر با واقعیت نزدیک است؟ این پیش‌بینی در شرایطی ارایه شد که ایران در گزارش‌های اخیر خود نرخ بیکاری فصل بهار را برابر با 9.5 درصد بیان کرده بود. آیا با نرخ بیکاری 9.5 درصدی فصلی و روند کاهشی بیکاری فصلی در ایران می‌توان انتظار داشت اقتصاد ایران در سال‌های آینده روند افزایش نرخ بیکاری را شاهد باشد؟
نرخ بیکاری ایران در فصل بهار برابر با 9.5 درصد ارایه شد ولی نرخ بیکاری سالانه هنوز دو رقمی است. نرخ بیکاری ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی برابر با 11.6 درصد بوده و صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد نرخ بیکاری درایران در سال ۲۰۱۵ میلادی به 12.2 درصد برسد. در مورد اینکه چرا صندوق پیش‌بینی کرده است که نرخ بیکاری در ایران افزایش می‌یابد نمی‌توان نظر دقیقی داد، زیرا این پیش‌بینی‌ها بر مبنای دیدگاه‌ها و نظرهای کار‌شناسان اقتصادی صندوق بوده است ولی مساله‌ای که باید مد نظر قرار بگیرد این است که تمامی این گزارش‌ها و پیش‌بینی‌ها بر مبنای داده‌های رسمی دولتی ایران است و صندوق بین‌المللی پول از اطلاعات غیررسمی استفاده نمی‌کند.
- اگر مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ پیشرفت خوبی نداشته باشد و باعث برداشته شدن تحریمهای اقتصادی نشود یا حتی زمینه را برای تشدید تحریم‌ها فراهم آورد، شرایط اقتصادی ایران چگونه خواهد بود؟ به نظر شما در صورت تشدید تحریم‌ها در آینده نزدیک باید چه انتظاری ازشرایط اقتصاد ایران داشته باشیم؟
این بستگی به نوع توافق در انتهای دوره مذاکره دارد، اگر مذاکرات به نتیجه مثبت نرسد یا اینکه قرار به تمدید مذاکرات باشد ما می‌توانیم انتظار رشد دو درصدی اقتصادی را داشته باشیم ولی اگر مذاکرات به نتیجه مثبت برسد در سال ۲۰۱۵ میلادی اقتصاد ایران با سرعت بالغ بر پنج درصد رشد خواهد کرد. به هر حال به نظر من ایران دیگر رشد منفی اقتصادی را تجربه نمی‌کند و این تجربه تلخ اقتصادی دو سال گذشته دیگر تکرار نمی‌شود.
