آغاز فصل تازه رقابت اتمی؛ سه سناریو تا شکسته شدن سکوت هسته‌ای جهان

به گزارش ایان اکونومیست به نقل از خبرگزاری فرانسه؛ در حالی‌که جهان با نگرانی به آینده می‌نگرد، سه سناریوی هراس‌آور درباره ازسرگیری آزمایش‌های هسته‌ای قدرت‌های بزرگ، دوباره کلید گشودن «دروازه‌های جهنم هسته‌ای» را در برابر بشریت قرار داده است؛ دروازه‌ای که پس از ۳۵ سال گشوده شدنش، پایه‌های صلح جهانی را می‌لرزاند.

در سناریوی نخست موسوم به «سیاه»، احتمال یک انفجار آزمایشی کوچک با قدرت ۲۰ کیلوتن تا پیش از پایان سال مطرح است؛ اقدامی که می‌تواند با پاسخ متقابل آمریکا در صحرای نوادا و چین در منطقه «لوب نور» همراه شود و عملا به فروپاشی کامل پیمان منع آزمایش‌های هسته‌ای بینجامد.

در سناریوی دوم یا «خاکستری»، تنها شبیه‌سازی یک انفجار رادیواکتیو محدود برای نمایش آمادگی نظامی پیش‌بینی شده است.

اما سناریوی سوم، «صورتی»، بر فشارهای بین‌المللی تکیه دارد که ممکن است اجرای این اقدام پرریسک را تا سال ۲۰۲۷ به تعویق بیندازد.

قطب شمال؛ آینه‌ای در آستانه خشم

کارشناسان می‌گویند روسیه هنوز اعلام جنگ نکرده، اما دری را گشوده که از سال ۱۹۹۶ بسته مانده بود؛ دری که اگر باز شود، دیگر بسته نخواهد شد. به باور آنان، قطب شمال تنها توده‌ای از یخ نیست، بلکه آینه‌ای از آینده بشر است؛ یا آرام ذوب می‌شود یا در خشم و انفجار فرو می‌پاشد.

لغو تعهد حقوقی کرملین به معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای، آزادی کامل را به مسکو داده تا بار دیگر انفجارهای زیرزمینی را از سر گیرد؛ همان‌گونه که در دوران جنگ سرد انجام می‌داد.

امضای فرمان لغو تصویب پیمان «منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای» از سوی ولادیمیر پوتین، به‌گفته ناظران، تنها یک اقدام اداری نبود، بلکه فشردن ماشه «بمبی خاموش» بود.

با تصویب این تصمیم در دوما و شورای فدراسیون، روسیه اکنون از نظر قانونی مجاز است پس از ۳۵ سال، آزمایش‌های هسته‌ای زیرزمینی را از سر بگیرد.

شکاف افکار عمومی و واکنش جهانی

طبق نظرسنجی مؤسسه مستقل «لوادا»، ۳۸ درصد از مردم روسیه خواستار نمایش قدرت هستند، ۴۲ درصد نگران تبعات زیست‌محیطی و اقتصادی‌اند، و ۲۰ درصد نیز نظری ندارند.

این پیام به‌سرعت به واشنگتن رسید، جایی که پکن و دهلی‌نو واکنش نشان دادند و هشدار دادند: «اگر شما در خفا سلاح می‌سازید، ما آشکارا آزمایش خواهیم کرد.»

گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا چه می‌گویند؟

آمریکا از سال ۲۰۰۲ امضای خود را از پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای پس گرفته و هرگز آن را تصویب نکرده است؛ چین نیز اساسا این پیمان را امضا نکرد. از همین رو، پاسخ دیرهنگام اما قاطع روسیه پیامی روشن داشت: «پایان دورویی».

همزمان، گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا حاکی است که چین قصد دارد تا پایان دهه شمار کلاهک‌های هسته‌ای خود را سه برابر کند. واشنگتن نیز با صرف ۶۵۰ میلیارد دلار در حال نوسازی زرادخانه خود است و مسکو نمی‌خواهد نظاره‌گر رقابت سه‌جانبه‌ای باشد که می‌تواند جهان را به آتش بکشد.

اکنون نگاه کرملین به مجمع‌الجزایر «نوایا زملیا» در شمال روسیه دوخته شده؛ بزرگ‌ترین سایت آزمایش‌های هسته‌ای جهان که تاکنون شاهد ۸۸ انفجار هوایی و ۱۳۰ انفجار زیرزمینی بوده و آخرین آن به اکتبر ۱۹۹۰ بازمی‌گردد.

تصاویر ماهواره‌ای و نشانه‌های آماده‌سازی

به گزارش پایگاه «یورآیشین تایمز»، تصاویر ماهواره‌ای اخیر از جزیره «نووایا زملیا» نشان می‌دهد تونل‌ها و سکوهای پرتاب بازسازی و پادگان‌های نظامی فعال شده‌اند؛ نشانه‌هایی که از آمادگی مسکو برای «میهمان سنگین» حکایت دارد.

اما پیامد این آزمایش‌ها فقط سیاسی نخواهد بود. طبق همان گزارش، خاک منطقه هنوز تا ۳۰۰ برابر بیش از حد مجاز به ایزوتوپ‌های سزیم-۱۳۷ و استرانسیوم-۹۰ آلوده است.

انفجار عظیم سال ۱۹۶۱ موسوم به «بمب تزار» با قدرت ۵۰ مگاتن، زلزله‌ای به بزرگی ۵.۸ ریشتر ایجاد کرده بود.

بر اساس مطالعه‌ای در مجله «نیچر»، هر آزمایش جدید می‌تواند واکنش‌های حرارتی خطرناکی ایجاد کند و روند ذوب یخ‌های قطب شمال را سالانه دو تا سه سانتی‌متر تسریع کند.

خطر فاجعه زیست‌محیطی

مراکز مطالعاتی هشدار داده‌اند که هر آزمایش جدید می‌تواند باعث آلودگی دائمی با مواد رادیواکتیو، وقوع زلزله‌های مصنوعی مشابه انفجار بمب تزار در ۱۹۶۱، و همچنین تشدید روند ذوب یخ‌های قطبی تا چند سانتی‌متر در سال شود.

به این ترتیب، جهان بار دیگر در آستانه ورود به فصل تازه‌ای از رقابت هسته‌ای قرار گرفته است؛ فصلی که اگر «ماشه» ‌اش چکانده شود، بازگرداندن آن دیگر ممکن نخواهد بود.

منبع: ایلنا