شاخص کل بورس در پایان معاملات روز یکشنبه ۱۸ تیرماه ۱۴۰۲ در حالی با ریزش بیش از ۱۸ هزار واحدی در ارتفاع دو میلیون و ۱۷۶ هزار واحدی قرار گرفت که از میان نماد‌های بورسی، ۱۱۱ نماد مثبت، ۸۰ نماد صف خرید، ۳۹۶ نماد منفی و ۵۸ نماد صف فروش بودند.
در مجموع ۴۵۴ نماد روز یکشنبه در وضعیت منفی قرار داشتند و موجب قرمز شدن نقشه بازار سهام شدند.
اما سوال اصلی این است که بحران کاهش ارزش معاملات خرد بورس تا چه زمانی ادامه دارد؟ و آیا ریزش شاخص کل بورس تهران متوقف می‌شود؟
ماه فرار سهامداران از بورس
دانیال آستانه، کارشناس بازار سرمایه در این رابطه گفت: تنها عاملی که مانع سقوط شاخص کل بورس تهران شده بحث فصل مجامع شرکت‌های بورسی است.
وی با بیان اینکه با توجه به برگزار شدن مجامع و شناسایی سود، خیلی از سهامداران ترجیح می‌دهند تا زمانی که تصمیم گیری‌ها به یک ثباتی نرسیده در بازار نباشند، ادامه داد: به اعتقاد من هیچ المان مثبت دیگری به جز مجامع برای مثبت شدن بازار وجود ندارد، زیرا هیچ درایوری در بازار فعال نیست و تنها درایور اصلی بازار، فصل مجامع است که آن هم مانند تیغ دو لبه عمل می‌کند، زیرا سهامدار منتظر برگزاری مجمع سهم خود می‌ماند و سپس آن را می‌فروشد تا از فضای التهاب تصمیم گیری دور باشد.
ریسک‌های سیستماتیک تحمیلی به بورس
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است: وقتی در شرایط اقتصادی‌ای هستیم که موضوع توافق هنوز در هاله‌ای از ابهام است و دولت در موقعیتی قرار دارد که مجبور است قید یکسری از سوبسید‌های تاریخی اقتصادی - صنعتی در ایران را بزند، هرازگاهی یک تصمیم بزرگ ممکن است تکلیف و به اقتصاد کشور وارد شود؛ بنابراین نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که در شرایطِ ازدیاد ریسک‌های سیستماتیک در فضای بازار سرمایه، مردم رغبت داشته باشند که جریان پول قابل توجه خود را وارد بازار کنند.
آستانه نمونه این موضوع را نرخ خوراک پتروشیمی‌ها دانست و ادامه داد: نرخ ارزانی که برای گاز مطرح بود نمونه‌ای از این سوبسیدهاست که در حال حاضر انجمن‌های صنفی صنایع مختلف نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند و مسلما مهم‌ترین آن صنعت پتروشیمی است. اخیرا نیز انجمن تولیدکنندگان فولاد با تمرکز بر تولیدکنندگان اسفنجی اعلام کرده اند که نرخ خوراک گازی که به واحد‌های احیای آهن اسفنجی تخصیص می‌دهید اصلا توجیه اقتصادی را از بین خواهد برد و ضربه سنگینی به این صنعت است.
فصل فرار سهامداران از بورس تهران
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نقش مهم ورود پول حقیقی به بورس گفت: آثار پول حقیقی در بازار سرمایه غیر قابل انکار است و حقیقی‌ها هستند که سمت و سوی جدید به بورس می‌دهند. نقدینگی قابل توجه در نیمه دوم اردیبهشت از بازار خارج شد، زیرا سهامداران نمی‌توانند هیچ انتظار مشخصی از آینده یک شرکت داشته باشند.
آستانه ادامه داد: سهامداران خرد زمانی که می‌بینند در ارزش گذاری و ارزش ذاتی یک سهم ابهامات بزرگی از تصمیمات بالاسری کلان کشور وجود دارد (تصمیماتی که عمدتا در دولت گرفته می‌شود) و نوسان زیادی را در سهم ایجاد می‌کند و آن‌ها نمی‌دانند با چقدر نوسان روبرو هستند عطای بازار سرمایه را به لقای آن می‌بخشند، زیرا ریسک سرمایه گذاری به واسطه این مسائل در بورس بالا می‌رود، لذا از بازار اجتناب می‌کنند.
برگ برنده بورس تهران
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه آیا ریزش شاخص کل بورس تهران همچنان ادامه دارد؟ گفت: تنها برگ برنده‌ای که بازار در چنین شرایطی دارد که مانع ریزش چشمگیر شاخص کل بورس شده این است که بازارهای موازی در حال حاضر بازارهای جذابی نیستند. بازارهای طلا و سکه، دلار، خودرو و مسکن در رکود است؛ لذا اگر ما فصل مجامع را در بورس نداشتیم و بازارهای موازی وضعیت بهتری داشتند مسلما خروج پول از بورس دوچندان می‌شد.
آستانه با اشاره به اینکه بورس در حال حاضر تشنه یک ثبات است، ادامه داد: مثلا لازم است تصمیم گیری و نظر قطعی از نرخ گاز اعلام شود که با یک علامت سوال بعد از ۵۰ روز از آن رونمایی شد و مشهود بود که عده‌ای به صورت نهانی از این مساله خبر داشتند و بازار را خالی کردند؛ هنوز هیچ تصمیم مشخصی در ارکان قانونگذار ندیدیم که صراحتا اعلام کنند با این مصوبه موافق یا مخالف هستند.
جراحی بورس تهران با نرخ خوراک
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم به خاطر بازار سرمایه یکسری صحبت‌ها را مطرح نکنند. ما در وضعیت اقتصادی نابسامانی هستیم و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم به خاطر اینکه اهالی بازار سرمایه متضرر نشوند نرخ گاز را تغییر ندهیم. این جمله درستی نیست، ولی حداقل می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مسئولان سازمان بورس شفاف باشند.
آستانه خاطرنشان کرد: اگر تصمیمی قرار است گرفته شود اولا می‌بایست شفافیت و کارایی اطلاعاتی در مورد آن رعایت شود یعنی همه به طور یکسان در یک سخنرانی و در یک جلسه زنده هیات وزیران با این موضوع مواجه شوند نه اینکه در سکوت خبری اتفاق بیفتد. بازگشت اعتماد سهامداران خرد به بورس مستلزم این است که تایید ضمنی از طرف نهاد‌های قانونگذار کشور صورت بگیرد مبنی بر اینکه اگر ما می‌خواهیم تصمیمی بگیریم، سعی می‌کنیم ثبات در تصمیم گیری داشته باشیم و مرتبا با اعمال قوانین و مقررات جدید یک جراحی جدیدی در اقتصاد کشور ایجاد نکنیم. تغییر نرخ گاز برای دو صنعت بزرگ کشور تغییر نسبتا بزرگی است که می‌توان نام آن را «جراحی اقتصادی» بگذاریم. لازمه رشد بازار سرمایه تاییدی از سمت مسئولان سازمان بورس مبنی بر ثبات تصمیم گیری است.
منبع: اقتصاد 24
