بخش مراقبت‌های دارویی به بیمارستان‌ها می‌آید

در هر دو حالت، این بیمار است که از تجویز بی رویه دارو ضرر می کند؛ حالا می خواهد این تجویز بی رویه دارو در بیمارستانی بزرگ انجام شود و یا حتی خود بیمار به صورت خودسرانه، دارو را مصرف کند.سال های سال است که کشور ما در زمینه مصرف دارو در جهان، در زمره کشورهای صدرنشین مانده و حتی گفته می شود که ایران پس از چین، دومین کشور مصرف کننده دارو در جهان است.بیمارستان های ما نیز از این وضعیت غیرعادی مستثنی نیستند و تا دلتان بخواهد تجویز بی رویه دارو در بیمارستان های کشور اتفاق می افتد.

یعنی بیماری که به امید مداوا، به کادر درمانی یک بیمارستان اعتماد می کند، قاعدتا انتظار دارد که سلامتش - حداقل برای کادر همان بیمارستان - در اولویت و اهمیت باشد، اما بسیار پیش آمده که در همین بیمارستان ها، داروهایی برای بیمار تجویز شده که نه نوع دارو و نه میزان مصرف آن با بیماری فرد بستری، مطابقت نداشته اشت.

حالا خبرهای تازه حاکی از آن است که وزارت بهداشت در نظر دارد برای کنترل تجویز دارو در بیمارستان های کشور، بخش مراقبت های دارویی را راه اندازی کند.

روز گذشته، رئیس سازمان غذا و دارو به فارس توضیح داد: اگر این بخش فعال شود، تجویز دارو طبق پروتکل صورت می گیرد، مصرف بی رویه دارو در بیمارستان ها کاهش می یابد و مسئولیت آن متوجه این بخش خواهد بود.

البته قرار نیست به ازای این خدمت جدید، هزینه ای از بیمار گرفته شود. به گفته رسول دیناروند، برای خدماتی که بیماران از بخش مراقبت های دارویی خواهند گرفت، هزینه ای جداگانه پرداخت نمی شود، بلکه هزینه آن جزو هزینه های کلی بیمارستان است و هزینه بیشتر به بیمارستان ها تحمیل می شود نه به بیمار.

این بخش بیمارستانی، قرار است همه تجویزهای دارویی در بیمارستان ها را کنترل کند و در صورت بروز هرگونه خطای دارویی و یا تجویز غیرمنطقی دارو در بیمارستان، این بخش باید پاسخگوی این خطاها باشد.

دیناروند معتقد است که با راه اندازی بخش مراقبت های دارویی، مصرف بی رویه دارو در بیمارستان ها نیز کاهش خواهد یافت و در نتیجه در هزینه های بیمارستان هم صرفه جویی خواهد شد. اگر فقط همین نتیجه مدنظر این مقام مسئول محقق شود، در آن صورت این اقدام را می توان یکی از اتفاق های مهم بیمارستان ها در سال 93 به حساب آورد.

وظایف گسترده این بخش بیمارستانی

هم اکنون بخش مراقبت های دارویی - البته به صورت نصفه و نیمه - در چند بیمارستان دولتی وجود دارد. مثلا به گفته دیناروند، هم اکنون در برخی بیمارستان های بزرگ تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و تهران، بخش مراقبت دارویی راه اندازی شده و هیات علمی داروسازی بالینی در این بخش مستقر شده اند.

اما خدمات محدودی که این بخش ها ارائه می دهند، بیشتر در حد جلوگیری از تداخلات دارویی در بیمارستان است و نمی توان این بخش را چندان در جلوگیری از تجویزهای بی رویه دارو در بیمارستان ها موثر دانست.

احمد تارا، مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت در گفت و گو با جام جم توضیح می دهد که خدمات بخش مراقبت های دارویی که قرار است در بیمارستان ها تاسیس شود، تعریف آن بسیار فراتر از وظایفی مثل جلوگیری از تداخل های دارویی در بیمارستان هاست.

به گفته تارا، این بخش های بیمارستانی وظیفه دارند که از مرحله فراهم آوری دارو تا برنامه ریزی مصرف دارو را تحت کنترل داشته باشند. درواقع، هر اتفاقی در بخش تولید، توزیع و تجویز دارو در بیمارستان ها می افتد، زیرمجموعه فعالیت این بخش محسوب می شود.

تارا خاطرنشان می کند که در چند هفته آینده، جلسه ای را با مسئولان سازمان غذا و دارو خواهند داشت تا نحوه اجرای این طرح را بررسی کنند.

این مقام مسئول تاکید دارد که هم اکنون داروسازان در کشور ما نقشی در تجویز دارو ندارند، ولی با راه اندازی این بخش بیمارستانی، داروسازان برای اولین بار در نظام تجویز دارو در بیمارستان، نقش مهمی ایفا خواهند کرد.

شروع طرح در بیمارستان های دولتی

در راستای تاسیس بخش مراقبت های دارویی در بیمارستان ها، وزارت بهداشت از همه بیمارستان ها خواسته است که زیرساخت فیزیکی برای چنین بخشی در نظر بگیرند و خود را برای تاسیس این بخش، آماده کنند.

محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز در گفت و گو با جام جم توضیح می دهد: زیرساخت های تاسیس این بخش بیمارستانی، در حال انجام است و در نظر داریم که این بخش را در همه بیمارستان های کشور راه اندازی کنیم، به همین منظور در گام اول، این طرح ابتدا در بیمارستان های دولتی و سپس در همه بیمارستان های کشور اجرا می شود.

البته مشکل عمده ای که بر سر راه تاسیس این بخش های بیمارستانی وجود دارد این است که هم اکنون بسیاری از بیمارستان های دولتی با کمبود بودجه عمده ای روبه رو هستند که در صورت محقق نشدن اعتبارات این طرح، اجرای آن در بیمارستان های سراسر کشور، یا به سرانجام مطلوب نمی رسد و یا این که این بخش ها با تاخیر چندین ساله در بیمارستان های کشور، تاسیس خواهد شد.

غذای ویژه بیماران، رایگان می شود

می گویند غذا برای یک بیمار، حکم زهر یا دارو را دارد. یعنی غذای بیمار می تواند هم حال او را بهبود بخشد و یا این که اوضاع جسمی اش را بدتر از قبل کند.اما برای برخی بیماران - مثل بیماران مبتلا به سرطان - اهمیت غذا صد چندان می شود؛ تا جایی که می شود گفت تجویز غذای یک بیمار مبتلا به سرطان، همان حکم تجویز دارو را دارد.

خبر خوش برای این گروه از بیماران این است که به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، در مورد غذاهایی که برای بیماران موردنیاز است و جزو غذاهای معمولی نبوده و ویژه بیماران است؛ یعنی غذاهایی که نیاز به فرمولاسیون دارد و گاهی باید از طریق تیوپ «ب» به بیمار داده شود، از این پس این غذاها با تجویز بخش مراقبت های دارویی به صورت رایگان در بین این گروه از بیماران، تجویز خواهد شد.