درخشش آنتی‌بیوتیک‌های مبتنی بر طلا در درمان بیماری‌های باکتریایی

به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از فیز، یک پژوهش جدید چندین ترکیب مبتنی بر طلا را با پتانسیل درمان ابرمیکروب‌های مقاوم به چند دارو شناسایی کرده است. با توجه به ۱۹ ترکیب آزمایش‌شده که حداقل روی یک باکتری سخت‌درمان و برخی از آنها روی چندین باکتری موثر بودند، پژوهشگران اسپانیایی نتیجه گرفتند که داروهای مبتنی بر طلا، پتانسیل بالایی به عنوان آنتی‌بیوتیک‌های جدید دارند.

عفونت‌های مقاوم به دارو سالانه جان ۷۰۰ هزار نفر را در سراسر جهان می‌گیرند و پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۱۰ میلیون نفر افزایش یابد. «سازمان جهانی بهداشت»(WHO)، مقاومت آنتی‌بیوتیکی را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی طبقه‌بندی می‌کند که بشریت با آن روبه‌رو است. با وجود این، توسعه آنتی‌بیوتیک‌های جدید متوقف شده است و معدود آنتی‌بیوتیک‌های جدیدی که تولید می‌شوند، عمدتا مشتقاتی از درمان‌های موجود هستند.

طلا به داشتن ویژگی‌های ضدباکتریایی معروف است و «متالوآنتی‌بیوتیک‌های»(Metalloantibiotics) طلا که ترکیباتی با یون طلا در هسته‌ خود هستند، یک گزینه جدید و هیجان‌انگیز به شمار می‌روند.

دکتر «سارا سوتو گونزالس»(Sara Soto González)، پژوهشگر «موسسه سلامت جهانی بارسلونا»(ISGlobal) و همکارانش برای کسب اطلاعات بیشتر، فعالیت ۱۹ ترکیب طلا را در برابر طیف گسترده‌ای از باکتری‌های مقاوم به چند دارو بررسی کردند. همه این ترکیبات متعلق به یک خانواده هستند اما ساختار آنها کمی متفاوت است.

شش باکتری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند، به شرح زیر هستند.

1. «استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین»(MRSA) که باعث عفونت‌های پوستی و سایر عفونت‌ها می‌شود.
2. «استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس»(Staphylococcus epidermidis) که می‌تواند باعث عفونت‌های مرتبط با کاتتر شود.
3. «سودوموناس آئروژینوزا»(Pseudomonas aeruginosa) که باعث عفونت‌هایی از جمله ذات‌الریه می‌شود.
4. «استنوتروفوموناس مالتوفیلیا»(Stenotrophomonas maltophilia) که بروز ذات‌الریه و سایر عفونت‌ها را در پی دارد.
5. «اسینتوباکتر بومانی»(Acinetobacter baumannii) که باعث عفونت‌های خونی و مجاری ادراری و ذات‌الریه می‌شود.
6. «اشریشیا کلی»(Escherichia coli) یا «E. coli» که عامل ایجاد عفونت‌های خونی و مجاری ادراری و ذات‌الریه است.

همه سویه‌های مورد بررسی، نسبت به چند دارو مقاوم بودند. چهار مورد از این باکتری‌ها شامل استافیلوکوکوس اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، اسینتوباکتر بومانی و اشریشیا کلی، به عنوان «پاتوژن‌های در اولویت‌ «مقاوم به آنتی‌بیوتیک، در فهرست سازمان جهانی بهداشت قرار دارند. این بدان معناست که آنها از جمله باکتری‌هایی هستند که به نظر می‌رسد بیشترین خطر را برای سلامت انسان دارند. باکتری استنوتروفوموناس مالتوفیلیا که نسبت به چند دارو مقاوم است، به طور فزاینده‌ای در ریه افراد مبتلا به «فیبروز سیستیک»(Cystic fibrosis) یافت می‌شود.

در آزمایش‌ها، ۸۴ درصد از ترکیبات طلا در برابر استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، بسیار موثر بودند. سایر ترکیبات طلا، در برابر باکتری‌های دیگر موثر بودند که همگی گرم منفی هستند. باکتری‌های گرم منفی، مقاومت داخلی بیشتری را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها دارند و نیاز به درمان‌های جدید برای مقابله با آنها ضروری است.

ترکیبات طلا از روش‌های گوناگونی برای از بین بردن باکتری‌ها استفاده می‌کنند. آنها جلوی کار آنزیم‌ها را می‌گیرند، عملکرد غشای باکتریایی را مختل می‌کنند و به DNA آسیب می‌رسانند. نکته مهم این است که این مکانیسم چندوجهی احتمالا از ایجاد مقاومت ضد میکروبی جلوگیری می‌کند.

گونزالس نتیجه گرفت که همه ترکیبات طلا در برابر حداقل یکی از گونه‌های باکتری مورد بررسی موثر بودند و برخی از آنها فعالیت قوی را در برابر چندین باکتری مقاوم به چند دارو نشان دادند.

گونزالس گفت: مشاهده این که برخی از ترکیبات طلا در برابر استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین و اسینتوباکتر بومانی مقاوم به چند دارو مؤثر عمل می‌کنند، بسیار هیجان‌انگیز است زیرا این دو باکتری، دو عامل بزرگ برای ایجاد عفونت‌های بیمارستانی هستند.

وی افزود: ترکیبات طلایی که ما مورد بررسی قرار دادیم، نسبتا ساده و ارزان هستند. آنها را می‌توان به راحتی اصلاح کرد. بنابراین این ترکیبات، دامنه گسترده‌ای را برای توسعه دارو فراهم می‌کنند. با ادامه تحقیقات روی انواع دیگری از متالوآنتی‌بیوتیک‌های طلا، نتایج امیدوارکننده‌ای ارائه خواهد شد. آینده برای آنتی‌بیوتیک‌های مبتنی بر طلا روشن است.

این پژوهش، در «کنگره میکروبیولوژی بالینی و بیماری‌های عفونی اروپا»(ECCMID) در کپنهاگ، دانمارک ارائه شد.