شرط رشد بازار سهام در سال ۱۴۰۲ چیست؟

«محمدرضا دهقانی احمدآباد» در گفت‌وگو با خبرنگار ایران اکونومیست به ارایه راهکار برای بهبود وضعیت معاملات بورس در سال ۱۴۰۲ پرداخت و افزود: اگر بتوان به سهامداران چنین اطمینانی داد که هیچ‌گونه دخالتی در ساز و کار بازار صورت نمی‌گیرد، می‌توان به بهبود وضعیت بازار امیدوار بود.

وی به احتمال تغییرات در نوع قیمت‌گذاری کالاها و نیز حذف قیمت‌گذاری دستوری از اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: به هر طریقی که بتوان نرخ تعیین شده از طریق بازار را به رسمیت شناخت شکی وجود ندارد که پول‌های سرگردان جمع‌آوری و جذب بازار سرمایه خواهند شد؛ این موضوع ضمن کمک به اقتصاد کشور، می‌تواند مانع رشد مخرب بازارهای موازی شود که هیچ نتیجه‌ای جز آسیب به اقتصاد را ندارد.

به گفته دهقانی احمدآباد، این راهکارها در حیطه اختیارات سطح حاکمیت است که می‌توانند با تصمیمات خود تضمین‌هایی را به سهامداران بدهند.

دبیرکل کانون کارگزاران بورس تاکید کرد: اگر این اعتماد به سهامداران داده شود که هیچ دخالتی در معاملات بازار صورت نمی‌گیرد، می‌توان به تغییر روند معاملات بورس امیدوار بود؛ در این شرایط، بازار سرمایه نه‌تنها در سال ۱۴۰۲ بلکه در سال‌های آینده هم عملکرد بهتری را از دیگر بازارهای موازی خواهد داشت.

وی در ادامه روند معاملات بورس در سال ۱۴۰۱ و علت افت و خیزهای ایجاد شده در این بازار را در سالی که گذشت ارزیابی کرد و افزود: زمانی که صحبت از بررسی عملکرد بازار می‌شود باید فاکتورهای بنیادی بازار مانند نرخ ارز، قیمت فلزات اساسی، تورم و درصد تقسیم سود شرکت‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرند تا بتوان از این طریق سودآوری شرکت‌ها را برآورد کنیم.

دهقانی احمدآباد خاطرنشان کرد: در ادامه چنین بررسی‌هایی به این جمع‌بندی می‌رسیم که با فرض ثبات متغیرهای اعلام شده در وضعیت فعلی، سودآوری شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند و انتظار روند بهتر از معاملات بورس وجود خواهد داشت.

دبیرکل کانون کارگزاران بورس ادامه داد: این یک نوع پیش‌بینی کلاسیک است که عموماً اکثر تحلیلگران برای ارزیابی بازار اقدام به انجام این نوع پیش‌بینی‌ها می‌کنند، اما همواره فاکتورهای دیگری در بازار سرمایه ایران وجود دارد که برآورد آنها به راحتی امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان اعلام کرد که با چه احتمالی محقق خواهند شد.

وی خاطرنشان کرد: بیشتر اقدامات انجام شده از سوی سازمان بورس بر بستر پایبندی نهادهای اجرایی و حاکمیتی به قواعد بازار سرمایه پایبند بود و در این زمینه اعلام شد که باید عرضه و تقاضا را به رسمیت بشناسیم؛ همچنین در ادامه این اتفاق نباید قیمت‌گذاری محصولات مورد دستکاری قرار بگیرند.

ارزیابی اقدامات سازمان بورس بر معاملات بازار سهام

دبیرکل کانون کارگزاران بورس پیشنهادات ارایه شده سازمان بورس برای تغییر در لایحه بودجه را مثبت اعلام کرد و افزود: سازمان بورس در این زمینه به خوبی عمل کرد و برای اعمال تغییرات به نفع بورس توانست با موفقیت مقابله کند که این امر باعث شد تا شاهد فصل جدیدی از حمایت سازمان بورس نسبت به منافع سهامداران خرد باشیم.

وی اظهار داشت: با توجه به اقدامات مثبتی که اخیراً در حوزه بازار سرمایه انجام شد، اما ترس سهامداران این است که این اقدامات برای بازه زمانی کوتاه‌مدت باشد و سال جدید دوباره تغییراتی در تصمیمات مثبت اعمال شود.

دهقانی خاطرنشان کرد: اکنون ریسک‌هایی بر بازار سرمایه تحمیل می‌شود و تا زمانی که این ریسک‌ها به صورت بنیادی از بازار برداشته حذف نشود، نمی‌توان بازار سهام را به صورت بلندمدت مستعد رشد دید و جایگزین بازارهای موازی کرد.

دبیرکل کانون کارگزاران بورس با تاکید بر اینکه سال ۱۴۰۱ دولت و سازمان بورس برای اعمال تغییرات به خوبی عمل کردند، گفت: این اقدامات می‌تواند در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۲ بازده خوبی به همراه داشته باشد، زیرا ریسک‌های نگران‌کننده از سر بازار برداشته شد، اما باید اقداماتی انجام شود تا نگرانی‌ها به صورت بلندمدت از سر بازار حذف شوند.

وی خاطرنشان کرد: ممکن است در بازار شاهد باشیم که تورم و نرخ دلار بر مدار صعود قرار گرفتند، اما شاخص بورس وارد فاز نزولی شده است که این موضوع تحت تاثیر ترس سهامداران رخ می‌دهد و سهامداران اقدام به ورود سرمایه‌هایشان در بازار نمی‌کنند.

دهقانی تاکید کرد: اگر این مشکل بازار به صورت بنیادی برطرف شود شکی وجود ندارد که عملکرد بازار سهام از شاخص تورم و نرخ دلار پیشی خواهد گرفت.

وجود صف خرید و فروش، نوعی دیگر قیمت‌گذاری دستوری در بازار سهام

دبیر کل کانون کارگزاران بورس به اعمال تغییرات در دامنه نوسان اشاره کرد و افزود: اگر بخواهیم بازار سهام را از چند لایه مورد بررسی قرار دهیم لایه عمیق آن مربوط به قیمت‌گذاری دستوری و پایبندی به ساز و کار بازار است.

وی گفت: لایه دوم آن مربوط به بحث کارایی عملیاتی و اطلاعاتی بازار است که اگر این پایه‌ها درست باشند، بازار بیشتر به سمت کارایی پیش خواهد رفت؛ بدین معنا که بازار می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن قیمت دارایی‌ها را کشف کند.

دهقانی با بیان اینکه هر چیزی که مانع کشف سریع و صحیح قیمت‌ها شود عملاً مانع از حفظ کارایی بازار می‌شود، ادامه داد: وجود صف‌های خرید و صف فروش یکی از این مهم‌ترین مسایلی بود که طی سالیان گذشته گریبان بازار را گرفت و مانع از کشف صحیح و سریع قیمت‌ها شد.

دبیر کل کانون کارگزاران بورس گفت: ما اعلام نمی‌کنیم که دامنه نوسان وجود نداشته باشد؛ بلکه باید اقدامی صورت گیرد که از ایجاد صف خرید و صف فروش در بازار جلوگیری شود.

دهقانی با بیان اینکه همان گونه که گفته می‌شود قیمت‌گذاری دستوری برای بازار سهام سم است، اظهار داشت: وجود صف خرید و فروش نوعی قیمت‌گذاری دستوری در بازار محسوب می‌شود، برای مثال یک سهم نمی‌تواند بیشتر از هفت درصد رشد کند این موضوع نوعی قیمت‌گذاری دستوری است، اگر مخالف قیمت گذاری دستوری هستیم، باید تغییراتی را در دامنه نوسان اعمال کنیم.

دبیر کل کانون کارگزاران بورس با بیان اینکه ساز و کارهای معاملاتی و هسته معاملات اجازه نمی‌دهند که در کوتاه‌مدت شاهد دامنه نوسان پویا باشیم، گفت: چاره‌ای نداریم جز اینکه دامنه نوسان را باز کنیم یا به این سمت پیش برویم که آپشنی برای رفع مشکل صف خرید و صف فروش در نظر گرفته شود تا قیمت به سرعت کشف شود.

فروش خودرو از طریق قرعه‌کشی به نفع هیچ‌کس نیست

دهقانی به عدم عرضه خودرو در بورس کالا و تاثیر آن بر سهام شرکت‌های خودروسازی اشاره کرد و کفت: مساله ناکارآمدی سیستم قرعه‌کشی و وجود لاتاری در این بازار به یک نماد تبدیل شده است، با این اقدام تولیدکننده زیان می‌بیند و مصرف‌کننده با قیمتی بالاتر در بازار اقدام به خرید خودرو می‌کند؛ رانتی در بازار ایجاد شده که برخی از دلالان در حال استفاده از آن هستند.

دبیر کل کانون کارگزاران بورس ادامه داد: فروش خودرو از این طریق به نفع هیچ‌کس نیست جز اینکه رانتی در اقتصاد کشور ایجاد شده و مصرف‌کننده هم از این موضوع ناراضی است. در شرایط فعلی بهترین کار عرضه خودرو در بورس کالا است و این بازار بهترین گزینه برای عرضه شفاف و قیمت‌گذاری کالاها محسوب می‌شود.

دهقانی با تاکید بر اینکه تداوم عرضه خودروها در بورس کالا به عنوان یک اقدام مثبت از سوی دولت در راستای کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دستوری تلقی می‌شود، گفت: از این طریق دولت می‌تواند به ساز و کار بازار و اقتصاد پایبند باشد که نفع این اقدام به خودروسازان و سهامداران که سهامداران عدالت و صندوق‌های بازنشستگی هستند، خواهد رسید؛ همچنین در این میان بازار سرمایه می‌تواند به عنوان جاذب نقدینگی عمل کند و دیگر بازارهای موازی تخریب کننده اقتصاد کشور نباشند و در نهایت نیز خودرو با قیمت منصفانه‌تری به مصرف‌کننده برسد.