حمید کارگر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بهبود صادرات فرش دستباف در ماههای ابتدایی سال جاری گفت: متاسفانه در چند سال اخیر و به طور خاص دو سال گذشته، روند نزولی بر صادرات فرش دستباف حاکم شده که البته کاهش صادرات، متاثر از چند عامل از جمله تحریم مستتقیم واردات فرش‌های صادراتی که مبدا صدورشان ایران ثبت شده باشد، به امریکا است که از 4 سال قبل که رئیس جمهور امریکا تحریم این کالا را امضا کرد، ورود فرش دستباف به این کشور ممنوع اعلام شد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: بر اساس تحریم هایی که از سوی امریکا اعمال شد، در عمل یک چهارم بازارهای صادراتی فرش دستباف ایران از دست رفت، اما در کنار این محدودیت که تاثیر مستقیم در کاهش صادرات این هنر-صنعت ایرانی داشته، عوامل غیرمستقیمی نیز در کاهش میزان صادرات فرش دستباف کشورمان به دنیا تاثیرگذار بوده است که از جمله آن، آثار تحریم های اقتصادی بر صادرات این کالا است.
وی تصریح کرد: پیامدهای ناشی از تحریم عمومی کشور، باعث افزایش هزینه صادرات از جمله بیمه و حمل و نقل و نیز بروز دشواری در انجام فعل صادارت شده است، ضمن اینکه حذف مشوق‌ها از جمله جایزه صادارتی از جمله دیگر عواملی است که افزایش قیمت تمام شده را رقم زده و به صورت غیرمستقیم در صادرات اثر گذاشته است.
به گفته کارگر، اجرای قانون هدفمندی یارانه ها و پرداخت نقدی یارانه به مردم از جمله قالیبافان، باعث افزایش قیمت تمام شده فرش شد، ضمن اینکه برخی عوامل پنهان دیگر از جمله عدم تطبیق تولیدات ایران با خواست بازارهای جهانی نیز از جمله دیگر عوامل کاهش صادرات فرش دستباف ایران بوده است؛ البته بخشی از بازارهای سنتی و جدید نیز اشباع شده است که نمونه آن آلمان است که به طور سنتی، از جمله بزرگترین واردکنندگان فرش ایرانی به شمار می آید.
آمار دقیق صادرات فرش دستباف
وی با بیان اینکه بحران های مالی اروپا و نیز بحران های سیاسی کشورهای منطقه، بخشی از بازار ایران را متاثر کرده به نحوی که در پایان سال 92، صادرات فرش دستباف ایران به کمترین عدد صادراتی خود در دهه اخیر رسیده و 114 میلیون دلار ثبت شده است، اما این روند تا حدی در حال بهبود است؛ به این معنا که بخشی از عواملی که بر روی آمار صادراتی ما تاثیرگذار بوده و متاثر از مسائل سیاسی است، دچار فضای تغییر شده و بحران‌های کشورهای عربی نیز که مشتریان فرش دستباف ایرانی به شمار می روند، در حال پایان و رسیدن این کشورها به ثبات است.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه مناسبات سیاسی ایران با سایر کشورها در حال بهبود است و حذف اتفاقات ناشی از تحریم می تواند در کنار برگزاری نمایشگاههای قدرتمند در خارج کشور، به بهبود وضعیت صادراتی فرش دستباف ایران کمک کرده و تسهیل کننده فرهنگ صادراتی باشد.
به گفته کارگر، در ماههای ابتدایی سال جاری، شاهد رشد صادرات فرش دستباف هستیم به نحوی که به لحاظ وزنی، 914 تن فرش به ارزش 46.46 ملیون دلار صادر شده که نسبت به سه ماهه ابتدایی سال 92 معادل 23.7 درصد رشد ارزشی داشتهاست، البته در این ماه‌ها، کاهش وزنی صادرات فرش نیز کمتر از قبل شده، این در حالی است که در دو سال قبل، همزمان با افت صادارت به لحاظ ارزشی، افت شدید وزنی نیز بر صادرات حاکم شده بود، اما حال به رقم خوبی رسیده است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: باید به این نکته نیز توجه کرد که لزوما کاهش وزن بد نیست بلکه می تواند به معنای صادرات فرش‌های نفیس و ارزشمند باشد که قیمت آنها بالاتر است.
ری اکسپورت فرش ایرانی از پاکستان به آمریکا
کارگر با بیان اینکه براساس آمار سه ماهه، شاهد تغییری در چینش کشورهای اصلی واردکننده فرش دستباف ایرانی هستیم، گفت: با حذف کشور آمریکا در سالهای اخیر به عنوان کشور واردکننده فرش دستباف از ایران، کشورهای دیگری جایگزین آن شده اند که البته ورود برخی کشورها به واردات فرش ایرانی پیام‌هایی دارد که از جمله آن، پاکستان است که در رتبه دوم واردکنندگان فرش دستباف ایرانی جای گرفته است.
وی اظهار داشت: هم اکنون امارات اولین کشور وارداتی فرش دستباف ایرانی است و البته قرار گرفتن پاکستان در رتبه دوم، معنایش این است که فرش دستباف ایرانی از این بازارها به بازار آمریکا صادرات می شود.
چین؛ پنجمین واردکننده بزرگ فرش ایران
کارگر با بیان اینکه کشور چین، رتبه پنجم واردات فرش ایرانی را دارد، گفت: این در حالی است که چین در سالهای اخیر، تولیدکننده فرش دستباف بوده است و البته در افکار عمومی کشور ما این طور شکل گرفته که مدام در حال کپی کردن نقش‌های فرش ایرانی است و حتی شهری به نام کاشان در این کشور ثبت شده است که البته این تفکری نادرست بوده اما به یک باور عمومی تبدیل شده است.
وی اظهار داشت: چین در ماههای گذشته، با 19 تن واردات فرش از ایران به ارزش بیش از 3 میلیون دلار، در رده پنجم واردکنندگان فرش ایرانی قرار گرفته که 155 درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
این مقام مسئول در وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه آفریقای جنوبی، استرالیا و فدراسیون روسیه کشورهایی هستند که در رده عمده ترین خریداران فرش مطرح شده اند، گفت: این کشورها، بازارهای جدید به شمار می آیند.
کارگر در پاسخ به این سوال مهر که مذاکرات تیم مذاکره کننده ایرانی با امریکا برای فرش دستباف به نتیجه ای رسیده است یا خیر، تصریح کرد: تیم مذاکره کننده قرار نبوده است که این کار را انجام دهد و انتشار این خبر تنها توانست بر روی افکار عممی اثرگذار باشد؛ اما امیدواریم با بهبود مناسبات تجاری و کاهش تحریم ها که باعث شده هزینه های صادرات بالا رود، بتوان رشد صادرات این کالا را شاهد بود.
فعالان فرش آمریکا به ایران می آیند
وی ادامه داد: بر همین اساس، تیمی از مرکز ملی فرش ایران در حال رایزنی برای رونق صادرات فرش دستباف بوده و قرار است بخشی از روزنامه نگاران حوزه فرش، فعال در کشور امریکا و پژوهشگران فرش این کشور که در مورد ایران صاحب نطر هستند، به ایران بیایند.
کارگر گفت: بخشی از این گروه در شهریورماه به ایران می آیند و بخشی از آنها نیز در چهارمین همایش ملی تحقیقات فرش ستباف که در ماههای آینده برگزار می شود، در ایران حضور خواهند یافت که امیدواریم حضور آنها بتواند با فشاری که به افکار عمومی امریکا وارد می شود، حذف تحریم را به ثمر برساند.
اصلاح نرخ پایه صادراتی فرش دستباف در گمرکات
وی افزود: نرخ پایه صادراتی فرش که در گمرک ثبت شده، تغییری نداشته است، اما ما به دنبال این هستیم که با نمایندگان تشکل های صادراتی فرش به نرخی برسیم که قابل دفاع باشد، البته عدد فعلی نیز باعث نارضایتی صادرکننگان نیست و وفاقی بر روی آن وجود دارد؛ بلکه مشکل از این جا ناشی می شود که اظهارات گمرکی در دوره هایی در سالهای قبل شاهد بودیم وقتی پیمان سپاری ارزی صورت گرفت، صادرکنندگان کم اظهاری و در مواقعی که قرار بود مشوق شامل جایزه صادراتی ارایه شود، صادرکنندگان بیش اظهاری می کردند.
صادرات فرش از مرز 400 میلیون دلار عبور می‌کند
رئیس مرکز ملی فرش ایران خاطرنشان کرد: خوشبینانه این است که با توجه به آمار سه ماهه تفکیکی و نیز بهبود و مناسبات تجاری و نمایشگاههای پیش رو و نیز پذیرش هیات های تجاری، صادرات فرش ایران از 314 به بیش از 400 میلیون دلار برسد.
کارگر، دستیابی به صادرات یک میلیارد دلاری را بی اساس خواند و گفت: پیش بینی صادرات فرش دستباف ایرانی باید منطبق با بازار فرش و میزان تقاضای جهانی فرش صورت گیرد، ضمن اینکه هم اکنون بازار جهانی فرش بیش از یک و نیم میلیارد دلار نیست و اینکه ایران بخواهد سهم یک میلیاردی داشته باشد و این واقعی و منطبق با واقعیت نیست.
وی اظهار داشت: چنانچه پیش شرط ها و الزامات رسیدن به صادرات مناسب فراهم شود، می توان عدد صادرات را بهبود بخشیم ولی این موضوع نیازمند تبلیغات و فرهنگ سازی است و باید هم در بازارهای سنتی که فرش ایرانی را از قدیم می شناختند، به علت ورود نسل جدید در آن بازارها و هم به دلیل شیوه های مدرن دکوراسیون و نیز در بازارهای جدید، تبلیغات را صورت دهیم تا فرش ایرانی در سبد خانوارها قرار گیرد.
کارگر ادامه داد: تبلیغات مهم است ولی استمرار نیاز دارد و البته هزینه بر است، ضمن اینکه در کنار موارد تبلیغاتی، مباحث مرتبط با بازاریابی و بازارسازی باید در نظر گرفته شود که برگزاری نمایشگاههای تخصصی در بازارهای هدف و اعزام و پذیرش هیات های تجاری مدنظر خواهد بود.
به اعتقاد وی، در کنار این موارد، تسهیل در فرایندهای تولید نه به این معنا که قیمت تمام شده خیلی پایین آید، بلکه به این معنا که تولیدات تطبیق یابد، باید با نیاز و سلیقه روز دنیا تطبیق داشته باشد که این امر تطبیق، نظارت و تولید متمرکز و توام با استانداردها و کیفیت بافت بالا را می طلبد.
راه اندازی سامانه سفارش پذیری در 5 شرکت تولیدی
وی در خصوص راه اندازی سامانه سفارش پذیری فرش دستباف ایران گفت: طرح راه اندازی این سامانه از چند سال قبل شعار داده شده و وعده داده شده بود که عملیاتی شود به نحوی که سامانه ای راه اندازی شود که سفارش دهنده در هر جای دنیا، بتواند طرح، تولیدکننده، رنگرز و بافنده فرش خود را انتخاب کرده و سلیقه خود را بر روی آن اعمال کرده و به نوعی سفارش تولید دهد و در مقابل، وجه را نیز به صورت الکترونیکی پرداخت کرده و کالای خود را تحویل بگیرد.
کارگر ادامه داد: مطابق با آخرین گزارشات دریافتی، سامانه در 5 شرکت تولید فرش دستباف به شکل پایلوت اجرایی شده است و نمونه محصولات آنها روی سایت قرار داده شده و کاربر امکان تغییر رنگ و تغییر هر یک از اجزای آن سفارش را دارد و البته در داخل کشور فعلا پراخت الکترونیکی باید از سوی مشتری صورت گیرد تا مسائل بانکی بین المللی حل شود.
وی اظهار داشت: این سامانه در پنج شرکت به شکل پایلوت در حال اجرا است و زمانی که همه نقایص آن برطرف شود و این آزمون به فرجام رسد، رونمایی می شود و امکان فراگیری خواهد داشت.
