به گزارش خبرنگار فرهنگی ایران اکونومیست، سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، شب گذشته جمعه 28 بهمن 1401 کار خود را آغاز کرد. اجراهای شب نخستِ این جشنواره در 6 سالنِ شهر تهران روی صحنه رفت.
تالار وحدت، تالار رودکی، فرهنگسرای ارسباران، فرهنگسرای نیاوران، سالن میلاد نمایشگاه بینالمللی و کوشک باغ هنر میزبان اجراهایِ جشنواره موسیقی فجر بودند.
ارکستر ملی با دو خواننده و دو وزیر در تالار وحدت
اجرای ارکستر ملی ایران در تالار وحدت به نوعی افتتاحیهِ جشنواره موسیقی فجر هم محسوب میشد. این بساعت 18:30 در تالار وحدت روی صحنه رفت.
حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمانان ویژه اجرای ارکستر ملی ایران بودند.
همایون رحیمان رهبر ارکستر بود و امیرحسین سمیعی و علی چراغی خوانندگانِ این اجرا بودند.
بخش نخستِ ارجرایِ ارکستر ملی ایران به تصنیفهای ملی میهنی اختصاص داشت.
«بوی بهار» با همان آهنگِ معروفِ «آب زنید راه را هین که نگار میرسد / مژده دهید باغ را بوی بهار میرسد» به آهنگسازیِ حسن ریاحی و خوانندگی امیرحسین سمیعی و همراهی گروه کر، آغازی برای این کنسرت بود.
حضور امیرحسین سمیعی در این اجرا انتخابی هوشمندانه از سوی مسئولانِ ارکستر بود. سمیعی از خوانندگان و آهنگسازانِ توانمند موسیقی کشورمان است که آثار ارزشمندِ بسیاری در کارنامه دارد.
«شکایت دل» قطعهای بی کلام بود که ارکستر آن را نواخت.
علی چراغی دیگر خوانندهای بود که در این اجرا، ارکستر ملی ایران را همراهی کرد. او کار خود را با خواندنِ آهنگِ «ایرانم ایران» از ساختههای هادی آرزم شروع کرد.
راپسودی نی و ارکستر قطعه بعدی بود که با تکنوازیِ پوریا شیوافرد اجرا شد.
در ادامه امیرحسین سمیعی بار دیگر روی صحنه آمد تا این بار تصنیف «ای وطن» از ساختههای علینقی وزیری را بخواند.
بخش دوم این کنسرت به اجرای برخی از تصانیفِ شناخته شده موسیقی ایران اختصاص داشت. «سیمینبری» با خوانندگی امیرحسین سمیعی اجرا شد.
قطعه بعدی، تصنیفِ «خاک مهرآیین» از ساختههای علی اکبر قربانی با شعری از اسماعیل فرزانه با صدای علی چراغی بود.
«روز روزگاری» ساخته فرهاد فخرالدینی و آهنگِ «آیریلیق» دو قطعه بیکلام بودند که ارکستر آنها را نواخت.
امیرحسین سمیعی که برای خواندنِ تصنیفِ «خوش آمدی» روی صحنه آمده بود، اعلام کرد: اجرای امشب ارکستر ملی به مردم خوی و کشورهای همسایه سوریه و ترکیه تقدیم میشود.
تصنیف ماندگار «ای ایران» ساخته زندهیاد روحالله خالقی، قطعه پایانی این اجرا بود.
شب مجارستانی در تالار وحدت
دوئت جز ویلون و پیانو از کشور مجارستان، دومین اجرای سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر بود که شامگاه جمعه ساعت 21:30 در تالاروحدت برگزار شد.
«لائوس سارکوزی» نوازنده ویولن و «بالاش هوروات» نوازنده پیانو از مجارستان به ایران آمده بودند تا در حضورِ سفیر کشور مجارستان روی صحنه بروند.
قطعه نخست Donna Lee اثر چارلی پارکرCharlie Parker نوازنده ساکسیفون آلتو و نابغه بیهمتای بداههنوازی جاز بود. قطعه بعدی نیز Misty به معنای (مهآلود) اثر ارول گارنرErrol Garner نوازنده آمریکایی پیانوی جاز محسوب میشد که اثربعدی از کول آلبرت پورترCole Porter آهنگساز و ترانهساز آمریکایی با نامNight and day بود که از جمله ترانههای معروف این آهنگساز است. قطعه دیگری که توسط این نوازنده به زیبایی به اجرا درآمدIt don’t mean a thing Astor Piazzola: Oblivion اثر دوک الینگتونDuke Ellington نام داشت. ادوارد کندی الینگتون معروف به دوک یکی از پیانونوازان و آهنگسازان و رهبران ارکستر بزرگ تاریخ موسیقی جاز در آمریکا بود. آهنگ Spain اثر Chick Corea قطعه بعدی بود که به اجرا درآمد.
قطعه دیگری که در این دوئت توسط این دو نوازنده چیره دست اجرا شدBebop اثر دیزی گیلیسپیDizzy Gillespie نوازنده ترومپت و از پایهگذاران سبک پرشتابی از موسیقی جاز به نام سبک بیباپ بود. سه اثر All the things you are, Rezső Seres: Glommy Sunday, اثر جروم کرن(Jerome Kern) ترانهساز آمریکایی و در پایان آهنگ«Cherokee » اثر ری نوبل(Ray Noble) آهنگساز، رهبر گروه موسیقی و هنرپیشه اهل انگلستان به اجرا درآمد.
امیدهای آینده موسیقی کشور در رودکی به صحنه آمدند
در این اجرا که ساعت 18 و 30 دقیقه روی صحنه رفت، در ابتدا گروه هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین قطعات «شور عاشقان»، «رنگ اصفهان» و پیش درآمد اصفهان را اجرا کردند.
نوازندگان هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین متشکل از محمد مهدی مهدیآبادی (کمانچه)، پارسا نیری (سنتور)، احمدرضا محمدپور (کمانچه)، حمیدرضا شمسینی غیاثوند (کمانچه و تنبک)، باربد زمانی (کمانچه)، (ایلیا رجبعلی)، سنتور و پیانو، طاها امینی (تار)، ایلیا رشوند (خواننده) ، محمدرضا نوری (سهتار)، سروش جعفری (قانون) و نوید وفانیا سرپرست گروه بودند.
نوید وفا نیا، سرپرست گروه هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین درباره این گروه توضیح داد: «هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین از سه سال پیش تاسیس شده است و استعدادهای خوبی در زمینه موسیقی پرورش داده که اجراهایی هم در سطح کشور داشتهاند و زیر نظر اساتید طراز اول آموزش میبینند.»
او درباره تجربه حضور هنرجویان هنرستان موسیقی در جشنواره موسیقی فجر گفت: «این حضور تجربه بسیار خوبی برای هنرجویان هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین است؛ واقعا هنرجویان موسیقی در شهر قزوین نیاز به حمایت دارند و ما از ستاد جشنواره و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار حمایت داریم که امکانات در اختیار هنرستان قرار دهند.»
وی درباره اینکه اجرای گروههای موسیقی در جشنواره فجر چقدر به ایجاد روحیه همدلی و همبستگی کمک میکند، اظهار کرد: «این اجراها باعث ایجاد روحیه نشاط و امیدواری در جامعه میشود و از طرفی امید در دل هنرجویان جوان ایجاد میکند که هم دیده میشوند و هم به جامعه موسیقی معرفی خواهند شد.»
در بخش دوم اجرای هنرستانهای هنرستان پسران موسیقی کشور، هنرجویان هنرستان پسران موسیقی تهران به صحنه رفتند و قطعاتی را اجرا کردند.
ابتدا اشکان صالحی به صحنه آمد و قطعهای را با پیانو اجرا کرد؛ پس از آن هنرجو بردیا حقجو و رضا حایری پیانو و فلوت نواختند و سپس دو نوازی سنتور و ویولن را برادران سورنا و بردیا قجر اجرا کردند.
اجرای سنتور و تنبک محمد فاتح و امیر علی نامآور پایان بخش اجرای هنرستان پسران موسیقی کشور در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر بود.
هنرجویان هنرستان موسیقی پسران تهران سپس به صحنه برگشتند و از اساتید خود استاد توکلی و ایلچی تقدیر کردند.
گرمای قشم در شبِ نخستِ جشنواره موسیقی فجر / آیین هزارساله 'لیوا' در تالار رودکی
تالار رودکی در سانس دوم نخستین شب سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر میزبان «شب قشم» بود؛ شبی که گروه موسیقی قشم با اجرای محمد وزیری (هنرمند پیشکسوت موسیقی قشم) گرمای جنوب را با اجرای آیینهای حنابندان, زار و لیوا به جشنواره فجر آورد.
در ابتدای این اجرا 'علی رضا سرودی' مجری همراه این گروه موسیقی با لهجه قشمی به شرکتکنندگان در این رویداد خیر مقدم گفت. سپس اجرا با دهلنوازی آغاز شد و گروه قطعاتی از موسیقی مردمان هرمزگان را اجرا کردند.سپس مجری مراسم 'محمد وزیری' نوازنده عود و هنرمند پیشکسوت قشم را معرفی کرد و این هنرمند به همراه اعضای گروه به صحنه آمدند و اجرای خود را با قطعه «هموطن» آغاز کردند.
در ادامه، مجری شب قشم با معرفی اعضای گروه موسیقی قشم به سنتهای زیبای مردمان قشم اشاره کرد و گفت: «مردمان قشم در زمانهای که همه چیز تحت مدرنیته قرار گرفته است، اصالت را حفظ کردهاند و همانند دیگر مناطق ایران آیینهای ویژهای دارند؛ چون قبلهنما، زار، رزیف و آیینهای شاد عروسی که در عین سادگی پر از شادی است.
گروه موسیقی قشم سپس یکی از آیینهای ویژه قشم «حنابندان» و «زار» را اجرا کردند. همچنین در ادامهی این اجرا گروه موسیقی قشم آیین هزار ساله «لیوا» را اجرا کردند. «لیوا» در واقع آیین هزارساله مردم هرمزگان و خصوصا جزایر است که در مراسم خاصی مانند بازگشت تجار از سفرهای دریایی و اعیاد مذهبی با حضور تعدادی از بزرگان و ریش سفیدان منطقه اجرا میشود.
علی چرخینفر، احسان محمودیان، عبدالله خاکان، مسعود خنجی، فرید ناظمی، فرج ناظمی، محمد وزیری، محمد جواد بازماندگان و همچنین معصومه درویشی، نسرین کریمی، عصمت گهرهای، مریم زاهدی، فاطمه راشدی اعضای گروه موسیقی قشم به سرپرستی معصومه بازماندگان قشمی در اجرای موسیقی شب قشم بودند که در تالار رودکی به معرفی آیینهای قشم پرداختند.
معصومه بازماندگان قشمی (سرپرست گروه موسیقی جزیره قشم) درباره این گروه و اجرا در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر توضیح داد: در اجرای امشب دو گروه در قالب موسیقی نواحی یکی از جزیزه قشم و دیگری از هرمز بنام 'لیوا' به صحنه آمدند تا علاوه بر اجرا موسیقی و فرهنگ و آداب و رسوم قشم را به مخاطبان هشتمین جشنواره موسیقی فجر معرفی کنند.
او با اشاره به اینکه جشنواره موسیقی فجر باید به صورت فراگیر در سراسر کشور برگزاری شود، گفت: «برگزاری این رویداد در سراسر کشور باعث شادی و نشاط مردم و از طرفی باعث آشنایی مردم دیگر مناطق کشور با هنرمندان موسیقی و آداب و رسوم و فرهنگ شهرهایی همانند قشم میشود. همانطور که میدانید موسیقی جنوب تم شاد دارد و باعث نشاط میشود.»
افشار فتحالهی (مدیر عامل منطقه آزاد قشم)، منصورآرامی (رییس مجمع نمایندگان استان هرمزگان)، مهدی سلامتی (مدیر کل اداره ارشاد قشم)، محمد اله یاری(مدیرکل دفتر موسیقی)، بهزاد عبدی (دبیر سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر) و…. میهمانان ویژه اجرای شب قشم بودند.
سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر از 28 بهمنماه تا سوم اسفندماه 1401 به دبیری بهزاد عبدی در بخشهای رقابتی (جایزه باربد) و غیر رقابتی در حال برگزاری است. جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه، بخش سرود و نشستهای پژوهشی برنامههای دیگر این دوره از جشنواره خواهد بود.