به گزارش ایران اکونومیست از وزارت اقتصاد، «وحید ماجد» در یادداشتی نوشت: تغییر و تحول در ذات طبیعت می‌باشد و آنچه که از نظر انسان‌ها بعنوان حادثه یا فاجعه طبیعی قلمداد می‌شود، جزو ذات آفرینش هستی است. رویکرد جوامع انسانی هست که روند طبیعی تحولات طبیعی را یک فاجعه می‌انگارد؛ هرچند رویدادهای ناشی از یک حادثه طبیعی، به‌طور جدی ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی یک منطقه را به چالش می‌کشند.
ابعاد یک حادثه طبیعی به خودی خود از آن فاجعه نمی‌سازد بلکه ظرفیت پاسخ به آن حادثه است که تعیین می‌کند این رخداد یک فاجعه است یا خیر.
حوادث طبیعی شاید چند ساعت یا حتی چند ثانیه به طول بیانجامند اما خط زمانی دیگری نیز دارند؛ قبل، حین و بعد حوادث، هر سه مقطع نیازمند توجهات جدی هستند.
راهکارهای مواجهه با حوادث تعیین می‌کنند که روی آن‌ها چه اسمی گذاشته‌شود. فاجعه ملی، منطقه‌ای و یا هرچیزی که به آن رنگ فاجعه می‌بخشد یا یک حادثه ساده‌تر نظیر باران صبحگاهی.
پس سوال اصلی این است که “چه باید کرد تا یک حادثه طبیعی، فاجعه نام نگیرد؟”شیوه‌ها و رویکردهای علمی و اجرایی گسترده‌ای جهت افزایش آمادگی رویارویی با حوادث طبیعی توسعه داده شده‌است. مدیریت ریسک در این حوزه در تجربیات جهانی علاج واقعه را در پیشگیری از وقوع آن یافته‌اند.
اقدامات پیشگیرانه ضمن کاهش ریسک در ارتقا و تاب‌آوری کاهش بار مالی حوادث مذکور با تامین مالی پیش از وقوع از اقدامات اساسی در این زمینه است.در این خصوص اگر بخواهیم به مثال‌هایی از این حوادث در کشور اشاره کنیم، می‌توانیم به حادثه‌ای مثل زمین لرزه سرپل ذهاب اشاره کنیم.
زلزله سرپل ذهاب در سال ۹۶ حادثه‌ای بود که متاسفانه باتوجه به ابعاد خسارات جانی و مالی آن، شکل فاجعه به خود گرفت. میزان تخریب در این زلزله نشان می‌دهد که نبود آمادگی پیش از بحران، تا چه حد به گسترش ابعاد این فاجعه دامن زد.
جدا از جان‌های عزیزی که بر اثر ساخت‌وسازهای غیراصولی گرفته‌شد، رقمی حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان از بودجه کشور به مناطق زلزله‌زده اختصاص یافت.
این رقم با درنظرگرفتن تورم سال‌های گذشته، چیزی حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود همچنان برای ترمیم و جبران خسارات تمام واحدهای مسکونی کافی نبوده و برخی هموطنان پس از گذشت پنج سال از این حادثه، هنوز موفق به بازسازی منازل خود نشده‌اند.
اگر بخواهیم به عملکرد کشورهای پیشرو در مواجهه با حوادث طبیعی نگاه کنیم، نقش پررنگ بیمه را نمی‌توان نادیده گرفت. بیمه را می‌توان بعنوان یکی از ابزارهای مهم برای کاهش روند تبدیل حادثه به فاجعه دید؛ چراکه هم در پیش از حادثه نقش می‌پذیرد و هم پس از آن. قبل از وقوع، در کاهش ریسک و بعد از وقوع در جبران بخشی از خسارت مالی ایفای نقش می‌کند.
محصولات بیمه‌ای گوناگونی در راستای تامین مالی پیش از وقوع خسارت وارده به دارایی‌ها از جمله مستغلات و از جمله ساختمان‌های مسکونی که محل اسکان و استقرار خانواده‌هاست، معرفی شده‌اند.
شاید میان انواع بیمه، بیمه‌های مرتبط با ساختمان کمتر توسعه یافته باشند اما در جغرافیای حادثه‌خیز ما، آن را باید از ضروری‌ترین‌ها دانست.
با درک این ضرورت، صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان ایجاد شده‌است و سازوکار بیمه نیز باتوجه به درک این ضرورت به گونه‌ای طراحی شده که در صورت وقوع حوادث طبیعی، ابزاری برای جبران بخشی از خسارت مالی وارده باشد.لازم به ذکر است که خدمات بیمه در تعریف سنتی آن خلاصه نمی‌شوند.
در کنار جبران خسارت که تنها در زمان پس از وقوع حادثه به کار می‌آید، به راه‌های گوناگون کاهش ریسک جهت جلوگیری از گسترش ابعاد خسارت نیز توجه شده است و مهم‌تر از آن طراحی این سازوکارها، منجر به کاهش بار مالی وارده به مردم و دولت نیز در زمان حوادث می‌شود.
باتوجه به تازه تاسیس بودن صندوق، توسعه فعالیت‌های صندوق در آینده می‌تواند از طریق کاهش ریسک و برداشته شدن بار مالی از دولت، نه تنها به کمک حادثه‌دیدگان می‌آید، بلکه وابستگی به بودجه عمومی را در این زمینه کاهش دهد.
صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان در اولین سال فعالیت خود با ارزیابی ابعاد خسارات وارده ناشی از حوادث طبیعی به واحدهای مسکونی و پرداخت بخشی از آن به خسارت دیدگان آغاز کرد.
برای مثال در ارتباط با زلزله استان هرمزگان میزان ۱۰۲۱ واحد تخریب شده توسط استانداری معرفی شد که پس از انجام کارشناسی از طرف صندوق و ارزیابی‌های صورت گرفته، در بخشی از خسارات مالی وارده به مالکین واحد مسکونی، مطابق قانون به‌طور مستقیم پرداخت شد. شایان ذکر است که طبق قانون تمام مالکین منازل مسکونی از این بیمه برخوردار هستند و از انباشت میزان ناچیزی از مبلغ قبض برق مشترکین کل کشور و بودجه سال ۱۴۰۱ منابع جبران خسارت فراهم می‌شود. با گذشت سال‌ها و کاهش سهم بودجه و انباشت بیشتر این مبالغ، صندوق بیمه می‌تواند در مراحل دیگر حوادث طبیعی ورود کرده و امید است با توسعه بیمه‌های تکمیلی ساختمان، فشار ناشی از حوادث طبیعی به بودجه کشور به حداقل برسد.
مهم است که بدانیم کار صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان، همیشه در تلخی‌ها و خسارات آغاز نمی‌شود و راه ترسیم شده از مدت‌ها پیش شروع شده است و تلاش آن بر آن است که همیشه خانه پابرجا باشد.
