به گزارش ایران اکونومیست به نقل از قوه قضاییه، محمدمهدی بلندیان از نظارت و بررسی عملکرد کارگروه اضطرار آلودگی هوا تهران خبرداد و با اشاره به اینکه آلودگی هوای به عنوان یکی از مهمترین معضلات شهری و دغدغه شهروندان به خصوص در فصول پاییز و زمستان طی سال‌های اخیر به شمار می رود، گفت: این موضوع علاوه بر پیامدها و اثرات منفی فرهنگ، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و… اثرات جبران ناپذیری بر بهداشت و سلامت شهروندان دارد.
سرپرست معاونت نظارت و بازرسی امور سیاسی بخشی از اقدامات سازمان بازرسی در حوزه نظارت بر اجرای قانون هوای پاک را ناظر بر بررسی عملکرد کارگروه اضطرار آلودگی هوا از حیث برگزاری جلسات و ابلاغ مصوبات دانست و افزود: با وجود تصریح قانونی مبنی بر حضور بالاترین مقام دستگاه اجرایی در کارگروه مواقع اضطرار آلودگی هوا، در اکثر مواقع مدیران برخی از دستگاه‌ها در کارگروه حاضر نشده و جلسه با حضور نمایندگان آنها برگزار شده است.
بلندیان با بیان اینکه برخی از جلسات به صورت حضوری برگزار نشده و مصوبات از طریق دبیرخانه کارگروه ابلاغ شده؛ اظهار کرد: به موجب تبصره ماده (۴) آئین نامه اجرائی، در مواقع لزوم به تشخیص استاندار، نمایندگانی از سایر دستگاه‌های ذیربط و بخش‌های غیردولتی مرتبط بدون حق رای به کارگروه دعوت می‌شوند، اما بر اساس بررسی‌های به عمل آمده با وجود ارسال دعوتنامه برای برخی از دستگاه‌ها، نمایندگان آنها در جلسات حاضر نشده‌اند.
سرپرست معاونت نظارت و بازرسی امور سیاسی و قضایی سازمان بازرسی کل کشور به بررسی نحوه تصمیم گیری کارگروه پیرامون نحوه میانگین شاخص آلودگی هوا و سایر موارد مربوط نیز اشاره کرد و افزود: بر اساس تبصره ماده (۲) آئین نامه اجرائی تبصره (۳) ماده (۳) قانون هوای پاک، دستورالعمل محاسبه و اعلام شاخص کیفیت هوا باید ظرف مدت یک ماه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و ابلاغ می‌شده که مشخص گردید با گذشت حدود ۳ سال از تصویب آئین نامه، دستورالعمل مزبور توسط وزارت بهداشت تهیه؛ اما مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته و تاکنون ابلاغ نشده است.
بلندیان در رابطه با ملاک عمل این کارگروه نیز توضیح داد: ملاک عمل کارگروه بدین صورت است که ابتدا میانگین هر نوع از ذرات آلایندگی را محاسبه و بالاترین شاخص آلودگی هوا ( AQI) به عنوان شاخص آن ایستگاه انتخاب و سپس بالاترین میزان AQI بین تمامی ایستگاه‌ها به عنوان شاخص آلودگی هوای شهر انتخاب می‌شود در حالیکه مطابق دستورالعمل تهیه شده توسط وزارت بهداشت، باید داده‌های خام حاصل از سنجش آلاینده‌های هوا مربوط به هر ایستگاه با استفاده از رابطه مشخص و تعیین شده به مقادیر AQI جداگانه برای هر آلاینده تبدیل و سپس بالاترین مقدار AQI محاسبه شده در هر ایستگاه به عنوان مقدار AQI آن ایستگاه گزارش و بالاترین AQI در بین تمامی ایستگاه‌ها به عنوان شاخص آلوگی شهر تعیین و گزارش شود.
به گفته وی، شیوه سنجش شاخص محاسباتی و اعلامی از طریق کارگروه منجر به ایجاد تفاوت معنادار با دستورالعمل مصوب وزارت بهداشت شده است.
سرپرست معاونت نظارت و بازرسی امور سیاسی و قضایی سازمان بازرسی کل کشور اظهار کرد: در خصوص نحوه طبقه بندی بر اساس اعداد شاخص تاکنون مستندی ملاحظه نشد و حسب اطلاعات واصله موارد بر اساس مطالعات سایر کشورها بوده و این امر در ایران مطابق اقلیم محیطی، بهداشتی و … بومی سازی نشده است.
وی توضیح داد: مطابق تبصره ذیل بند “ب” ماده (۵) آئین نامه اجرائی تبصره(۳) ماده (۳) قانون هوای پاک در شرایط پیش بینی یا تداوم آلودگی هوا بیش از ۴۸ ساعت تدابیر لازم بر اساس یک طبقه بالاتر از شاخص کیفیت هوا اتخاذ می‌شود از این رو کارگروه استانی هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوا مکلف بوده با توجه به تداوم شاخص آلایندگی شهر تهران در روزهای نهم الی ۱۳ دی ماه سال جاری بر روی رنگ شاخص قرمز، بر مبنای رنگ شاخص بنفش ( یک طبقه بالاتر) نسبت به تعطیلی کلیه مراکز اداری ، آموزشی و … (بغیر از مراکز خدماتی و اورژانسی ) شهر تهران اقدام کند؛ اما کارگروه استانی بدون توجه به صراحت مقرره مذکور از اعلام تعطیلی خودداری کرده است.
بلندیان به بررسی عملکرد و تعداد دستگاه های سنجش آلودگی هوا و محل استقرار آنها نیز اشاره کرد و گفت: شهر تهران دارای ۳۵ ایستگاه سنجش آلودگی هواست که تعداد ۱۴ ایستگاه از آنها تحت کنترل سازمان حفاظت محیط زیست و ۲۱ ایستگاه نیز در اختیار شهرداری تهران است که متاسفانه برخی از ایستگاه‌ها امکان اندازه گیری و تجزیه و تحلیل تمام آلاینده‌ها را ندارند چراکه در فصل سرد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون مهمترین شاخصه آلودگی هواست که تمام ایستگاه‌ها قابلیت اندازه گیری آن را ندارند.
وی با اشاره به دیگر نتایج به دست آمده از این بررسی ها گفت: کیت کنترل دستگاه اندازه‌گیری ذرات معلق بنا بر اظهارات کارشناس مربوطه همزمان با دستگاه در سال ۱۳۸۴ خریداری شده و برای کالیبراسیون دستگاه از آن استفاده می‌شود حال آنکه خود این کیت‌ها از سال ۱۳۸۴ هیچگونه بررسی و کنترل و کالیبراسیون نشده‌اند.
سرپرست معاونت امور سیاسی و قضایی سازمان بازرسی همچنین از بررسی نحوه همکاری و تعامل دستگاه‌های عضو کارگروه اضطرار و نحوه نظارت بر اجرای مصوبات نیز خبرداد و افزود: به موجب مفاد ماده (۶) آئین نامه مورد اشاره، تمام دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب ۱۳۸۶) و اشخاص غیردولتی و ارائه دهندگان خدمات عمومی موظف به اجرای مصوبات کارگروه هستند اما بررسی‌ها حاکی از عدم همکاری برخی از دستگاه‌ها در انجام تکالیف دارد.
چهارم بهمن ماه طی جلسه‌ای در سازمان بازرسی و با حضور معاونان وزرا و نمایندگان برخی دستگاه‌ها، عملکرد آنها در راستای اجرای تکالیف قانون هوای پاک بررسی شد.
همچنین پس از دستور ریاست قوه قضاییه و تاکیدات ریاست سازمان بازرسی، دفتر بازرسی امور ویژه این سازمان نسبت به مکاتبه و برگزاری ۸۰ جلسه با دستگاه‌های اجرایی ذیربط پیرامون نظارت بر اجرای قانون هوای پاک اقدام و ۳۷ پیشنهاد جهت اصلاح امور و اجرایی شدن تکالیف مقرر در این قانون را ارائه کرد. بر این اساس تعدادی از مسئولان دولت قبل به دلیل ترک فعل‌های صورت گرفته تفهیم اتهام شده و پرونده آنها در سیر ارجاع به دادسرا است.
