به گزارش خبرنگار فرهنگی ایران اکونومیست، با تصویب لایجه بودجه سال 1402، جزییات اعتبارات دستگاه‌های اجرایی ذیل دستگاه سیاستگذار به تفکیک سازمان‌های زیرمجموعه منتشر شده است. در همین راستا بودجه اختصاص داده شده به سازمان صدا و سیما قابل مشاهده است که این بودجه، برای سال آینده بیش از هفت هزار و 531 میلیارد تومان بسته شده است.
لایحه بودجه سال 1402 با سقف کلی 5261 هزار میلیارد تومان در دولت سیزدهم بسته شده که نسبت به سال جاری حدود 1502 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. بررسی جداول بودجه هم نشان می‌دهد این افزایش در بودجه صداوسیما در سال 1402 بیش از 42 درصد نسبت به سال گذشته بوده است.
در قسمتِ ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه، سهم هر دستگاه سیاستگذار از بودجه 1402 به تفکیک سازمان‌های زیرمجموعه آن مشخص شده است. در این میان برای سازمان صدا و سیما به‌عنوان یک دستگاه سیاستگذار، که زیرمجموعه‌ای برای آن معرفی نشده، بیش از 7938 میلیارد تومان (مبلغ 7.938.020.400.000 تومان) درنظر گرفته شده است.
این مبلغ در حالی به سازمان صدا و سیما اختصاص داده شده که در بودجه سال 1401 بودجه ابتدایی، 5 هزار و 289 میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود. همچنین در سال 1400 نیز سهم سازمان صداوسیما برای تولید برنامه‌های صوتی و تصویری از بودجه پیشنهادی، معادل 2 هزار و 619 میلیارد تومان بود. رقمِ حدودی هشت هزار میلیاردی برای سازمان صداوسیما در لایحه بودجه 1402 نشان می‌دهد که سهمِ این سازمان به مراتب و در مقایسه با دو سال گذشته، افزایش داشته است.
بودجه این سازمان قرار است به حوزه‌های مستندات خبری، تولید و پخش خبر، پخش سیما و حمایت از تولید محتوا در فضای مجازی و این قبیل موارد خرج شود. سهم صداوسیما از بودجه سال 1400 نسبت به سال پیش از آن، حدود 56 درصد افزایش یافته بود.
جزئیات این بودجه برای تولید برنامه‌های مختلف در سال 1402 شامل مواردی چون پخش خبر، گزارشات و مستندات خبری تلویزیونی، اداره دفاتر خارج از کشور، برنامه تأمین، تولید و پخش سیما، تولید و پخش سیمای مراکز استانی، تأمین برنامه‌های خارجی، تولید و پخش سیمای سراسری، پخش سیمای شبکه‌های برون‌مرزی، برنامه تولید و پخش صدا، پخش صدای استانی، پخش صدای سراسری، پخش صدای شبکه‌های برون‌مرزی در جزئیات این بودجه گنجانده شده است.
در بخشِ صوت و تصویر فراگیر در فضای‌مجازی (ساترا)، صدور مجوزهای مربوطه در حوزه انتشار صوت و تصویر فراگیر در فضای‌مجازی و تأمین و تولید برنامه‌های صوتی برای عرضه در بستر فضای‌مجازی و شبکه‌های تعاملی و همچنین تأمین و تولید برنامه‌های تصویری برای عرضه در بستر فضای‌مجازی و شبکه‌های تعاملی، قرار گرفته که با توجه به جمعِ بودجه‌ای 2775178 (دو هزار و هفتصد و هفتاد و پنج هزار میلیارد) نسبت به سالِ قبل، 10 درصد افزایش بودجه داشته است.
جدول شماره (9) برآورد اعتبارات ردیف‌های متفرقه و بندِ «حق پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی داخلی)، نشان می‌دهد که گویی امسال کاهشی در این بخش رخ داده و سهمِ وزارت ورزش بیشتر شده باشد. چرا که در یکی دو سالِ گذشته، بودجه وزارت ورزش را مکلف می‌کرد که درآمدهای تبلیغاتی ناشی از پخش مسابقات ورزشی را نزد خزانه‌داری کشور واریز کند که این وجه به نسبت 30 به 70 به ترتیب در اختیار وزارت ورزش و صداوسیما قرار بگیرد. امسال حق پخش تلویزیونی به 2430000 (دو هزار و چهارصد و سی هزار میلیارد تومان) رسیده و نشان دهنده 22 درصد کاهش نسبت به سال گذشته است.
این افزایش بودجه حدوداً 42 درصدی نشانگر آن است که نمایندگان مجلس بنابر گفت‌وگوهایی که با خبرنگار داشتند و دیدار اخیر با رئیس صدا و سیما به دنبال چند اولویت جدّی‌اند:
اول: رسانه ملّی کمتر برنامه‌هایش را معطوفِ اسپانسرها و آگهی‌های بازرگانی کند. دوم: تولیدات فاخر و الف ویژه را به کارهای معمولِ آپارتمانی ترجیح دهد. سوم: خط مقدم مقابله با رسانه‌های ضدانقلاب باشد. چهارم: در ساترا و فضایِ حمایت از رسانه‌های تعاملی و مجازی، خیلی جدّی وارد میدان شود. پنجم: حمایت از هنرمندان و جذبِ ظرفیت‌های جدید. ششم: خلاقیت و ایده‌پردازی در محتوا و بالا بردن کیفیت به جایِ توجه به کمیّت‌ها. هفتم: توجه به سلیقه‌ها و اثرسنجی و ذائقه‌سنجی مخاطبان.
بررسی روند 7 ساله اعتبارات هزینه‌ای سازمان صداوسیما نشان می‌دهد که بخش کمک دولت از محل بودجه عمومی کشور در 1396 نسبت به آنچه در لایحه بودجه سال 1402 منظور شده، چند برابر شده است.
فارغ از نگاه‌های آماری به بودجه‌های اعلام‌شده برای سازمان عریض و طویلی مانند صداوسیما که رقمی به‌مراتب بالاتر از دیگر نهادهای فرهنگی به خود اختصاص می‌دهد، هرساله اعلام این منابع مالی، پرسش‌های متعددی را درباره عملکرد رسانه ملّی در سطح شبکه‌های داخلی بین‌المللی از سوی صاحب‌نظران و مخاطبان به میان می‌آورد، اینکه؛ آنچه به‌عنوان خروجی شبکه‌ها از آنتن صداوسیما پخش می‌شود، چقدر با بودجه اختصاص‌یافته، همخوانی و تناسب دارد؟
البته سؤالات و نکات دیگری هم در این زمینه وجود دارد و هرساله محل بحث بوده است از جمله اینکه؛ چطور بودجه میان برنامه‌سازان، سریال‌سازان، شبکه‌ها و بخش‌های مختلف رسانه ملّی تقسیم می‌شود؟ آیا بودجه امسال کفافِ مشکلات بخش‌های برون‌مرزی را خواهد داد؟ چقدر دوباره امسال باید شاهد تبلیغات گسترده و آگهی‌های بازرگانی و حضور اسپانسرها باشیم که این پاسخ را از مدیران بشنویم 'بودجه کفاف نمی‌دهد مجبوریم به پخش آگهی بازرگانی.'؟!
آیا بالأخره با این بودجه و فضایی که ایجاد شده سریال «موسی(ع)» و چند اثر فاخر دیگر مثل سریال شهید صیاد شیرازی راه خواهند افتاد و یا دوباره بهانه‌هایی غیر از موضوع «مالی» جلوی کلید خوردن این سریال‌ها را خواهد گرفت؟
چقدر از این بودجه به جای افزایش کیفیت تولیدات صدا و سیما، هزینه افزایش تعداد کارمندان و افزایش حقوق آنها خواهد شد؟
صحبت‌های رئیس رسانه ملّی در خصوص تحول صدا و سیما گروه‌های مختلفی را امیدوار کرده است. به خصوص مخاطبینی که منتظرند این تحولات را روی آنتنِ رادیو و تلویزیون مشاهده کنند. همان‌طور که «پیمان جبلی» در بخشی دیگر از گفت‌وگویش با خبرنگار تأکید کرد که: «باید حجم، نوع و کیفیت آگهی‌های بازرگانی متناسب با مأموریت فرهنگی که ما به عنوان امانت‌دار آن را در جامعه دنبال می‌کنیم، باشد. شاید در حال حاضر ما با روش‌های محدودی برای تأمین درآمدهای سازمان مواجه باشیم که آگهی بازرگانی یکی از مهمترین راه‌های تأمین آن است. ان‌شاءالله تلاش خواهیم کرد که اولاً سهمِ بودجه سازمان صداوسیما را در بودجه دولتی و همکاری که باید با دولت و مجلس اتفاق بیفتد را انجام دهیم. ثانیاً روش‌های متنوع دیگری را برای افزایش درآمد صداوسیما به وجود بیاوریم تا نیازِ اجباری ما به پخشِ آگهی کمتر شود و آگهی در راستای هدفِ فرهنگی ما تهیه، تولید و پخش شود.»
