روح‌الله میرزایی - معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر- در گفت‌وگو با ایران اکونومیست درباره اینکه یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، امر به معروف مردم به مسئولان است، گفت: رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نماز جمعه در تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۳۷۲ فرمودند «امر به معروف و نهی از منکر حوزه‌های گوناگونی دارد و مهم‌ترین حوزه آن حوزه مسئولان جامعه است، یعنی شما باید ما را به معروف امر و از منکر نهی کنید».
وی ادامه داد: شفاف‌تر از این بیان دیگر چه می‌خواهیم ولی متاسفانه معنای امر به معروف به نازل‌ترین حد خود رسیده است، حتی در اصل هشتم قانون اساسی به صراحت در این مورد اشاره شده است.
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر تأکید کرد: حرکت اباعبدالله الحسین علیه السلام هم در عاشورا برای امر به معروف و نهی از منکر مسئول فاسد جامعه بود. ببینید چقدر فاصله گرفته‌ایم؟ انقلاب عظیم ملت ایران به رهبری امام خمینی(ره) نیز یک امر به معروف و نهی از منکر نسبت به مسئول فاسد جامعه بوده است.
میرزایی یادآور شد: متعالی‌ترین حوزه امر به معروف و نهی از منکر این حوزه است و جامعه‌ای رو به سوی تعالی می‌رود که آحاد جامعه بتوانند به عنوان ناظران اجتماعی مسئولانی را که باید حقیقتا خادم مردم باشند تحت نظر داشته و مراقبت کنند تا هیچ مسئولی نه تنها در مسیر انحراف، بلکه حتی جرأت به کم کاری هم نداشته باشد.
به گفته وی، امروز تنها مسئولی که به راحتی در جلسات مختلف با رویی گشاده شنونده سخنان وا نتقادها است،، رهبر معظم انقلاب است ولی همه چنین روحیه‌ای ندارند.
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر در ادامه درباره اقدام به راه‌اندازی قرارگاهی به نام گشت ارشاد مسئولان در ستاد امر به معروف و نهی از منکر گفت: وظیفه ستاد امر به معروف بنا بر فرمایش رهبر معظم انقلاب، احیای امر به معروف و نهی از منکر است نه که مباشر باشد. رهبری معظم انقلاب در دیدار اعضای «ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر» در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۷۲ با صراحت تمام فرمودند «وظیفه ستاد این است کاری کند مردم بتوانند امر به معروف و نهی از منکر کنند و خود ستاد مباشرتا وارد نشود».
میرزایی بیان کرد: تقاضا دارم به این فرمایش رهبر انقلاب در دیدار اعضای «ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر» رجوع کنید، ایشان با صراحت می‌فرمایند اینکه ۱٠نفر بنشینند در ستادی بخواهند این کار را بکنند، شدنی نیست. ستاد باید ریل‌گذاری کند تا مردم بتوانند قرارگاه‌های مبارزه با فساد و گروه های امر به معروف مسئولین را شکل بدهند و وظیفه ستاد، طبق قانون، حمایت از آمران معروف و ناهیان از منکر و حمایت از این گروه‌ها است. درواقع ستاد باید موانع را از سر راه مردم بردارد و راه را برای مشارکت اجتماعی هموار سازد.
اجرای گشت ارشاد مسئولان، نیازمند حمایت ستاد
وی افزود: ستاد باید دقت کند وارد فاز اجرا نشود و باید از ظرفیت مردم استفاده کند. اگر ستاد فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر را گسترش داد و همه جانبه از مردم حمایت کرد حتما موفق می‌شود، در غیر این صورت قطعا به بیراهه می‌رود.
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر تصریح کرد: این نکته را هم اضافه کنم کلمه گشت ارشاد کلمه غلطی است. اگر گشت است، ارشاد به چه معناست و اگر هدف ارشاد است، گشت یعنی چه، گشت یک کلمه پلیسی است.
به اعتقاد میرزایی، گروه‌های مردمی وظیفه دارند نظارت کنند بر مسئولان و اگر تخلف دیدند تذکر دهند و از راه‌های قانونی پیگیر شوند. امر به معروف تعامل اجتماعی است، مچ‌گیری نیست.
وی درباره اینکه چرا دولت‌ها در طول این چهل سال فکری به حال ساماندهی اعتراضات مردمی و مطالبه‌گری از مسئولان نکردند، تصریح کرد: دولت‌ها همیشه از نقد شدن و پاسخگویی طفره می‌روند، حتی مجلس‌ها هم که وظیفه قانون‌گذاری در این مورد را دارند اهتمامی ندارند و نکته اساسی اینجاست که مسئولین درک درستی از ظرفیت امر به معروف و نهی از منکر و نظارت و مشارکت اجتماعی مردم ندارند، هر چند با حرکت‌های پوپولیستی شعارهایی می‌دهند.
به اعتقاد معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر، اگر معطل مسئولان بمانیمف هیچ وقت فکری نخواهند کرد. این وظیفه نخبگان جامعه اعم از حوزه، دانشگاه، رسانه و ... در جامعه است تا با مطالبه‌گری جدی فضا را برای انتقاد، مطالبه و امر به معروف مسئولان باز کنند. فقط نخبگان باید مراقبت کنند تا فضا سیاسی نشود، سیاسی شدن فضا در مطالبه‌گری یکی دیگر از آفت‌های جدی است.
میرزایی درباره اینکه دولت می‌تواند شرایط امر به معروف مردم به مسئولان را راه اندازی کند، خاطرنشان کرد: قطعا هر دولتی اراده کند و به ظرفیت ویژه امر به معروف و نهی از منکر اعتقاد داشته باشد، می‌تواند شرایط را مهیا کند ولی مهم‌تر از اقدامات دولت‌ها؛ اراده مردم است.
وی درباره ساماندهی قانون امر به معروف مردم به مسئولان گفت: در زمان تصدی مسئولیت در ستاد طرحی را آغاز کردیم به عنوان گروه‌های جهادی تخصصی مطالبه‌گری از مسئولان و نزدیک به ۱۸٠٠ گروه ثبت شد، اگر این گروه‌ها تشکیل و تکثیر یابد و وزارت کشور مساعدت کند در جهت الحاق این گروه‌ها به قانون (ماده ۶۶ قانون آئین دادرسی کیفری) سازمان‌های مردم نهاد که بتوانند به عنوان مدعی العموم حتی از مسئولانی که تخلف یا ترک فعل دارند اعلام جرم کنند و در کنار این گروه‌ها رسانه هم به عنوان رکن مطالبه‌گری قرار بگیرد فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر مسئولان فراگیر می‌شود.
امر به معروف و نهی از منکر فقط حجاب نیست
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر درباره اینکه چرا دولت‌ها تمایلی ندارند در جامعه از نام امر به معروف اسمی ببرند و نام آن را به حقوق شهروندی و... تغییر می‌دهند، گفت: متاسفانه نام امر به معروف را خراب کرده‌ایم و نتوانسته‌ایم به درستی آن را برای مردم تشریح و تبیین کنیم. به فرمایش رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های ۲۵ آذر ۱۳۷۹ نماز جمعه اگر امر به معروف و نهی از منکر درست تبیین و تشریح شود نوترین و شیرین‌ترین و کارآمدترین و کارساز ترین نوع تعامل اجتماعی است.
میرزایی بیان کرد: یکی از دلایل مهجور شدن امر به معروف انحصار آن در یک موضوع و افراد خاص و مکان خاص است، به طور مثال منحصر کردن امر به معروف در چند تار موی زنان و توسط افراد خاص و در بعضی از خیابان‌ها یا فروشگاه‌ها. لذا با این تعریف برداشت مسئولان هم از امر به معروف همین است برای همین از ترس حواشی اسمی از آن نمی‌برند.
وی اظهار کرد: این نکته را اضافه کنم، تا ما این مطلب را می‌گوییم، بعضی فکر می‌کنند ما با حجاب مخالفیم. نه این طور نیست، بحث من کاملا منطقی است؛ یعنی امر به معروف و نهی از منکر کل است و حجاب جزء، ولی متاسفانه الان طوری شده که این دو (امر به معروف و نهی از منکر و حجاب) گویی یک معنا را می‌دهند. این خطر است و کسانی که از امر به معروف و نهی از منکر غیر از حجاب نمی‌فهمند بزرگترین خیانت را خواسته یا ناخواسته به امر به معروف کرده‌اند و فضا را برای سیاسی کردن آن مهیا کرده‌اند. نگاه کنید به تمام انتخابات که طرفین چطور آن را بازیچه مطامع سیاسی خود می‌کنند.
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر درباره اینکه در قانون خلاء‌هایی داریم که مردم نمی‌توانند مسئولان را امر به معروف کنند، افزود: ما قوانین خوبی داریم مثل قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، مثل اصل هشتم قانون اساسی و ضعف‌هایی هم در قوانین موجود است که می‌طلبد قانون‌هایی اصلاح و قانون‌های جدیدی تصویب شود اما مهم‌تر آن است که مردم از قوانین موجود مطلع نیستند و یکی از وظایف ستاد آموزش امر به معروف و آشنا کردن مردم با قوانین است که متاسفانه در این مسیر توفیقاتی نداشته است.
میرزایی درباره اینکه چرا مردم از امر به معروف کردن مسئولین واهمه دارند و چرا ستاد امر به معروف نتوانسته در این مدتی که از تشکیل این ستاد می‌گذرد این قانون را به مردم تفهیم و اجرایی کند، ابراز کرد: در زمانی که در ستاد بودیم، چند پیمایش درباره امر به معروف انجام دادیم و درصد قابل اعتنایی از مردم دلیل امر به معروف نکردن خود را ترس اعلام کردند، این وظیفه ستاد است که با حمایت همه‌جانبه از مردم این ترس را از بین ببرد.
وی ادامه داد: زمانی که بنده ستاد بودم نماینده سراوان به کارمند گمرک که او را نهی از منکر کرده بود اهانت کرده بود و کارمند اخراج شده بود، با ورود ستاد به موضوع و حمایت جدی از کارمند، آن کارمند به محل کار بازگشت و نماینده به کمیته تخلفات مجلس فرا خوانده شد و تذکر کتبی گرف.، وظیفه ستاد پرداختن به این امور است تا مردم روحیه و قوت قلب بگیرند که جایی هست که از آنها دفاع می‌کند.
معاون پیشین ستاد امر به معروف و نهی از منکر در مورد اینکه چرا در کشوری که ستادی به نام امر به معروف وجود دارد و سومین امام شیعیان علت اصلی قیام خود را بر پایه امر به معروف قرارداد مردم نمی‌توانند به راحتی مسئولان را امر به معروف کنند و به مسئولان دسترسی ندارند، گفت: کم کاری نهادهای فرهنگی، حوزه‌های علمیه و علما از یک‌سو و باز ماندن ستاد از سویی دیگر و نپرداختن به وظایف ذاتی خود مثل برنامه گسترده آموزش امر به معروف و همچنین قوانین مربوطه جزئی از عوامل مربوط به این امر است. خیلی از مردم به خاطر عدم اطلاع از قانون فکر می‌کنند قوانین کشور ما خوب نیست، در حالی که قوانین بسیار خوبی داریم که با هیچ کشوری قابل مقایسه نیست ولی متاسفانه در آموزش و گسترش معنای واقعی امر به معروف کم کاری بسیاری کرده‌ایم.
میرزایی در پایان تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب در روز تشکیل ستاد در سال ۱۳۷۲ فرمودند «امر به معروف مثل نماز واجب است؛ یعنی مثل نماز وظیفه همه است و مثل نماز آموزش و فرهنگ‌سازی می‌‍خواهد». همچنین رهبر انقلاب فرمودند مثل مشارکت مردم در دفاع مقدس، ببینید این مثال خود روشن کننده همه چیز است، همانطور که مردم در دفاع مقدس مشارکت کردند باید کاری کنیم در امر به معروف هم مردم به صحنه بیایند، وگرنه قطعا نتیجه که می‌خواهیم نمی‌گیریم و متاسفانه مسئولان فرهنگی و ستاد در حال بیراهه رفتن هستند».
