امیر موسوی، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفتگو با فرارو، ضمن بیان این مطلب با تاکید بر اینکه عوامل داخلی در عربستان که در این رابطه تاثیر گذار بوده است به 4 دسته تقسیم می شود گفت: نخست تغیبر ریاست استخبارات عمومی (سازمان اطلاعات و امنیت) و انتخاب مقرن بن عبدالعزیز و حضور او در مرکز تصمیم گیری ها در عربستان یکی از عوامل مهم در این رابطه است.
وی افزود: مقرن بن عبدالعزیز، فردی تحصیل کرده دارای گرایش های سیاسی و فرهنگی معتدل است که از بهبود روابط ایران و عربستان استقبال می کند و دیدگاه های او با دیدگاه های سنتی پیشین در این کشور بسیار فاصله دارد.
موسوی تصریح کرد: دومین عامل داخلی در این رابطه کنار گذاشتن بندر بن سلطان، از عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی های در عربستان توسط ملک عبدالله است. به هر حال در طول سال های گذشته یکی از موانع پیش روی بهبود روابط دو کشور شخص بندر بن السلطان بوده است.
رییس مرکز مطالعات استراتژیک تاکید کرد: سومین عامل داخلی صدور دستور العمل تازه برای توقف عملیات های خشنوت طلبانه علیه شیعیان از سوی گروه های تندرو توسط محمد بن نایف وزیر کشور عربستان است. این دستور العمل خود حکایت از تغییر در ساختار قدرت عربستان دارد.
موسوی در ادمه گفت: اما چهارمین دلیل موثر داخلی در تغییر مواضع عربستان نسبت به ایران بی تردید انتخاب سفیری پرتحرک، آشنا به امور دیپلماتیک و علاقه مند به بهبود روابط دو کشور است.
وی افزود: عبدالرحمن بن‌غرمان شهری، سفیر جدید عربستان سعودی در جمهوری اسلامی ایران، از زمانی که در محل ماموریت جدید خود حاضر شده است با تحرک بسیار ملاقات های خوبی با مقامات مختلف جمهوری اسلامی ایران ترتیب داده است که این ملاقات ها و رایزنی ها در کنار ارسال گزارش های مثبت از تهران به ریاض منجر به تغییر رویکرد سعودی ها نسبت به جمهوری اسلامی ایران شده است.
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان این که عوامل خارجی موثر در تغییر مواضع عربستان نسبت به ایران و ایجاد علاقه برای بهبود روابط دو کشور به شش دسته تقسیم می شود گفت:شاید در راس این موارد علاقه مندی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط دو کشور باشد. آقای روحانی از زمان آغاز به کار در مناسبت های مختلف بر ضرورت بهبود روابط دو کشور به منظور برقراری صلح و ثبات در منطقه تاکید کرده اند.
وی با بیان اینکه دومین دلیل در دسته عوامل خارجی افزایش احتمال توافق ایران و گروه 1+5 و به تبع آن بهبود روابط ایران و غرب است گفت: بر همین اساس به نظر می رسد که عربستانی ها به این نتیحه رسیده اند که پیش از بهبود روابط ایران و غرب خودشان در تجدید روابط با ایران پیش قدم شوند.
موسوی با تاکید بر اینکه تغییر تحولات در سوریه و سنگین شدن کفه توازن به نفع حکومت بشار اسد سومین دلیل عوامل خارجی است گفت: با توجه به پیشروی ها و پاکسازی های اخیر مناطق مختلف این کشور از حضور تروریست ها و به نوعی بی نتیجه ماندن تلاش های سه سال اخیر عربستان برای برکناری حکومت اسد، تغییر در سیاست های عربستان نسبت به سوریه و نزدیک کردن دیدگاه به ایران در این رابطه را افزایش داده است.
رییس مرکز مطالعات استراتژیک افزود: چهارمین دلیل هم شکست سیاست های منطقه ای عربستان تحت نفوذ و دستور بندر بن السلطان، از لبنان و عراق سوریه گرفته تا بحرین و یمن است.
وی با تاکید بر اینکه پنجمین دلیل عوامل خارجی رایزنی ها و میانجی گری های کشورهای منطقه ای برای بهبود روابط دو کشور است گفت: از زمان روی کار آمدن دولت آقای روحانی تحرکات تازه ای از سوی مقامات برخی کشورهای منطقه از جمله سلطان قابوس پادشاه عمان و امیر کویت و همچنین نخست وزیر پاکستان صورت گرفته است تا روابط دو کشور بهبود پیدا کند. به نظر می رسد که میانجی گری این مقامات و کشورها در این رابطه موثر واقع شده است.
موسوی ششمین دلیل در حیطه عوامل خارجی موثر در تغییر رویکرد مقامات سعودی نسبت به رابطه با جمهوری اسلامی ایران را سفر باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا به ریاض دانست و گفت: اوباما چندی پیش سفری به ریاض داشت که بعد از این سفر اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه اوباما خواستار بهبود روابط ایران و عربستان شده است.
وی در خاتمه گفت: شواهد و قرائن حکایت از آن دارد که این خبر صحت دارد و اوباما به مقامات سعودی اعلام کرده است حال که آمریکا تصمیم به بهبود روابط با ایران به واسطه رفع سوتفاهمات حول محور برنامه هسته ای ایران گرفته است بهتر است عربستان هم رابطه خود با ایران را بهبود ببخشد.
