مهدی سوری در گفت و گو با ایران اکونومیست، با تاکید بر اینکه عرضه خودرو در بورس کالا در مقابل سایر روش های عرضه به ویژه آنهایی که به واسطه اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد در طول سالیان اخیر، توزیع رانت کرده اند، قطعا بهترین راهکار به شمار می رود، اظهار کرد: به صورت مطلق می توان گفت بهترین روش برای صنعت خودرو، دست برداشتن از حمایت بی دلیل از این صنعت و تسهیل شرایط واردات خودرو است تا در یک فضای رقابتی، پولی که از فروش خودرو به دست کارخانه می آید مستقیما به تولید باز گردد.
سوری ادامه داد: در لاتاری یا قرعه کشی و سهمیه بندی ها اختلاف قیمت قابل توجه و بعضا ۱۰۰ درصدی میان قیمت کارخانه و بازار آزاد اتفاق می افتاد، یعنی میزان درآمد یک خودروساز از فروش خودرو با سودی که دلالان می بردند برابر و بعضا سود دلالی از فروش به مراتب بالاتر بود و این سود نه به جیب تولیدکننده و نه مصرف کننده می رفت. نکته دیگری که وجود دارد این است که مصرف کننده ایرانی نسبت به سایر نقاط جهان خودرو را گران تر خریداری می کند و دلیل این امر چرخه دلالی است که باعث شده خودرو از کالایی مصرفی به کالایی سرمایه ای تبدیل شود و تمامی افرادی که سهمیه خرید خودرو به عناوین مختلف به دست آورده اند عموما به دنبال مصرف خودرو نبودند بلکه به دنبال کسب سهم از مسیر دلالی بودند.
وی با بیان اینکه فرآیند دو نرخی در اقتصاد همواره ایجاد رانت و فساد می کند و خودرو نیز از این موضوع مستثنی نبوده و اختلاف قیمت بازار و کارخانه، رانت و فساد گسترده ای را به دنبال دارد، اظهار کرد: بورس کالا می تواند کمک کند دلال از این مبادلات خودرو حذف شده و نرخ ها واقعی شود. از سوی دیگر بورس کالا سبب می شود قیمت مصرف کننده پایین آمده و تولیدکننده نیز با قیمت های بهتری بفروشد و عملا سود دلال میان مصرف کننده و تولیدکننده تقسیم شود.
به گفته سوری تا زمانی که این فرآیند پایدار شده و به عرضه ۱۰۰ درصدی خودرو در بورس کالا برسیم ممکن است چالش هایی وجود داشته باشد که این موضوع اجتناب ناپذیر است و با عرضه کامل در بورس مرتفع می شود.
این کارشناس بازار سرمایه بیان اینکه شاهد آشناتر شدن مردم با فرآیند خرید خودرو از بورس کالا هستیم، گفت: زمانی که به یک روش پایدار برای عرضه برسیم و در مقابل حجم عرضه ها افزایش یابد، قطعا تقاضای سرمایه ای برای خودرو کاهش می یابد و در نهایت به افت قیمت خودرو منجر خواهد شد. قاعدتا افرادی که بعد از سال ها از دلالی خودرو تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سود برده اند قدرت رسانه ای دارند و می توانند برخی مسئولان را تحت تاثیر قرار دهند و در مقابل شفافیت مقابله کنند؛ به عبارتی هیچ دلالی در مقابل کاهش سود خود سکوت نمی کند اما منطق حذف رانت و قیمت گذاری به واسطه عرضه در بورس، قوی تر از قدرت دلالان خواهد بود.
سوری افزود: زمانی که پای استدلال منطقی به میان می آید و فضای گفت و گو ایجاد می شود هیچ عقل سلیمی بازگشت به قیمت گذاری دستوری و قرعه کشی را پیشنهاد نمی دهد؛ بنابراین به عقیده بنده عرضه خودرو در بورس باید به صورت قوی ادامه پیدا کند. زمانی که می خواهیم رانت ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی را از بازاری حذف کنیم قطعا شاهد مقاومت های زیادی خواهیم بود و درخصوص خودرو نیز این جریان وجود دارد.
