به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: «سردار حسن علایی که در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه محسوب می‌شد و امروز در شمایل مدرس دانشگاه فعالیت می‌کند، یکی از راویانی است که می‌تواند تصویری از سایه روشن‌های حضور سردار در جبهه‌های نبرد جنگ هشت‌ساله با عراق همچنین دوران پس از آن در نبرد با داعش در سوریه ارایه کند. سردار علایی در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص برخی ابهامات در زمینه ورود ایران به نبرد با داعش در سوریه و عراق می‌گوید: «ایران بنا بر دعوت دولت‌های سوریه و عراق و نیز اقلیم کردستان برای مقابله با داعش به آنها کمک کرد. عمده کمک‌های ایران مستشاری و تسلیحاتی بوده است و موجب شد تا داعش نتواند بر سوریه و عراق مسلط شود و اقلیم کردستان را به تصرف خود درآورد. البته اگر ایران با این کشورها قرارداد رسمی برای کمک منعقد می‌کرد، منافع ایران بهتر تامین می‌شد. به ویژه با اقلیم کردستان باید توافقی امضا می‌شد تا در قبال کمک ایران به حفظ دولت اقلیم در برابر داعش، اقلیم اجازه فعالیت به گروه‌های جدایی‌طلب ضد ایرانی را در سرزمین تحت کنترل خود ندهد.»
لطفا از ارتباط‌تان با سردار سلیمانی بفرمایید و اینکه از چه زمانی با سردار سلیمانی آشنا شدید؟
من از آذرماه سال ۱۳۶۰ که عملیات طریق‌القدس برای آزادسازی شهر بستان در خوزستان انجام شد با شهید حاج قاسم سلیمانی در جبهه جنوب آشنا شدم. حاج قاسم از فرماندهان پرتلاش دوره جنگ تحمیلی بود که از عملیات فتح‌المبین تا انتهای جنگ در اکثر عملیات‌های مهم نیروهای مسلح که برای آزادسازی خاک ایران عزیز انجام شد نقش موثر و فعالی داشت. او توانست بنیان لشکر ۴۱ ثارالله را در جبهه‌های جنگ تحمیلی پی‌ریزی کند. در عملیات فتح‌المبین او رزمندگان استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان و هرمزگان را در قالب یک گروه رزمی مستقل سازماندهی کرد و در حمله به عقبه ارتش عراق در دشت عباس در کنار تیپ ۱۴ امام حسین علیه السلام به فرماندهی شهید حاج حسین خرازی شرکت داشت. موفقیت در عملیات فتح‌المبین باعث شد تا تیپ ثارالله رسما برای انجام عملیات بیت‌المقدس تشکیل شود و توسعه یابد. طی عملیات بیت المقدس که پس از ۲۴ شبانه‌روز جنگ تمام‌عیار منجر به آزادسازی خرمشهر شد تمامی یگان‌های رزمی سپاه و اکثر واحدهای ارتش حضوری فعال داشتند. اما نیروهای تیپ ثارالله در جبهه شمالی عملیات بیت‌المقدس و برای عبور از رودخانه کرخه کور ماموریت داشتند و از خرمشهر حدود ۱۲۰ کیلومتر فاصله داشتند ولی باید گفت که عملکرد همه یگان‌ها در جریان عملیات بیت‌المقدس در آزادسازی خرمشهر نقش داشته است. گرچه رزمندگان تیپ‌های نجف و امام حسین از جمله اولین افرادی بودند که توانستند عقبه دشمن در جاده شلمچه را ببندند و با قدرت تمام وارد خرمشهر شوند ولی همه فرماندهان و رزمندگانی که در عملیات بیت‌المقدس شرکت داشتند، توانستند فشاری عظیم را بر ارتش عراق وارد کنند؛ به طوری که حدود ۱۲ هزار نظامی عراقی فقط در خرمشهر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند و ارتش عراق مجبور به خروج از سرزمین ایران عزیز شد.
مهم‌ترین عملیات‌هایی که سردار سلیمانی در آنها نقش‌آفرین بودند. کدام عملیات‌ها هستند؟
به هر حال حاج قاسم در اکثر عملیات‌های سخت و تعیین‌کننده دوران دفاع مقدس مثل والفجر ۸ و کربلای ۵ به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله حضور داشت و رزمندگان این لشکر حماسه‌های فراوانی را در دوران دفاع مقدس آفریدند. حاج قاسم سلیمانی را می‌توان جزو پانزده فرمانده برتر لشکرهای خط‌شکن سپاه در دوران جنگ دانست. او در کنار فرماندهان بزرگی مثل شهیدان حسین خرازی، مهدی باکری، احمد کاظمی، ابراهیم همت، احمد متوسلیان، حسن باقری، مهدی زین‌الدین، حمید باکری، عباس کریمی، سیدرضا دستواره، محمود کاوه و نورعلی شوشتری قرار می‌گرفت که همگی از ستون‌های ستبر و محکم قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران بودند.
اگر زندگی سردار سلیمانی را به سه برهه ابتدای جنگ تا سال ۷۶ و انتخاب به عنوان فرمانده سپاه قدس، سپس از سال ۷۶ تا آغاز نبرد داعش در سوریه و عراق و نهایتا از زمان نبرد با داعش تا زمان شهادت ایشان در سال ۹۸ دسته‌بندی کنیم، در هر دوره چه شاخص‌هایی را می‌توان برای ایشان ذکر کرد؟
به نظرم تقسیم‌بندی دوران زندگی حاج قاسم به دوره جنگ تحمیلی، دوره نیروی قدس و نیز مقابله با تروریسم داعش، دسته‌بندی منطقی و مناسب‌تری است. برجسته‌ترین نقش شهید حاج قاسم سلیمانی در دوره بیست‌ساله فرماندهی او در نیروی قدس رقم زده شد. حاج قاسم توانست نیروی قدس را به یک مجموعه تاثیرگذار در امنیت منطقه‌ای تبدیل کند. او یک انسان مجاهد و سرداری متعلق به ایران و همه آحاد مردم کشور بود. برداشتی که اکثر مردم از وی داشتند چهره‌ای فداکار برای جمهوری اسلامی ایران بود که تمام زندگی خود را وقف ایجاد امنیت پایدار برای مردم ایران و کشورهای منطقه کرده است. مردم معتقد بودند که او برای توسعه و افزایش ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کرده و عمر خود را در این راه صرف کرده است. حاج قاسم در تمام دوران جنگ تحمیلی در جبهه‌ها حضور داشت و این سعادت را یافت تا حدود ۱۰ سال پس از خاتمه جنگ نیز نیروی قدس سپاه را به اوج بهره‌دهی موثر برساند؛ به گونه‌ای که در دورکردن تهدیدات نظامی و امنیتی از مرزهای ایران با موفقیت عمل کرد. کار بزرگ حاج قاسم بهره‌گیری از تجربیات دوره جنگ تحمیلی برای ایجاد یک نوع سازماندهی مردمی با استفاده از تفکر بسیجی در کشورهایی مانند عراق و سوریه بود که هدف تروریسم داعش و گروه‌های تکفیری قرار گرفته بودند. تشکیلاتی مانند انصارالله در یمن، حشدالشعبی در عراق و فاطمیون در سوریه از باقیات‌الصالحات حاج قاسم سلیمانی و نیروی قدس سپاه است و در واقع هدیه جمهوری اسلامی به کشورهای خط مقاومت برای حفظ استقلال و سربلندی آنهاست.
در حال حاضر جبهه مقاومت از یمن تا لبنان را دربرمی‌گیرد. تقویت حوثی‌ها در یمن باعث شده تا مداخله نظامی عربستان و امارات در یمن و تلاش‌های آنها برای تسلط برای آن کشور ناکام بماند. حوثی‌ها با استمداد از نیروی قدس توانسته‌اند تشکیلات قدرتمند انصارالله را در حمایت از مردم یمن به وجود آورند و بر بخشی از دریای سرخ نیز مسلط شوند. توسعه توان مقاومت انصارالله باعث می‌شود که امریکا نتواند در آینده تنگه باب‌المندب را در کنترل خود داشته باشد.
از طرفی حزب‌الله لبنان در این سال‌ها با بهره‌گیری از مکتب دفاعی اسلام و با کمک‌های فکری حاج قاسم و دوستانش توانسته در برابر حملات اسراییل به لبنان مقاومت کند و نگذارد دوباره سرزمین‌های لبنان به اشغال ارتش اسراییل درآید. ایستادگی حزب‌الله در جنگ ۳۳روزه از افتخارات فراموش‌نشدنی جبهه مقاومت در برابر اسراییل است. اگر حزب‌الله در لبنان وجود نداشت هم‌اکنون هنوز هم بخش‌هایی از جنوب لبنان در اشغال اسراییل باقی مانده بود و شاید همان‌طور که امریکا بلندی‌های جولان از خاک سوریه را به اسراییل بخشید، جنوب لبنان هم منضم به اراضی فلسطین اشغالی می‌شد. باید توجه داشت که امریکا به دنبال افزایش امنیت و بقای اسراییل است و سالانه میلیاردها دلار برای تقویت توان نظامی اسراییل هزینه می‌کند. اگر جبهه مقاومت نبود اسراییل هنوز هم هر شب خواب گسترش سلطه خود را در کشورهای همجوار می‌دید ولی با توسعه اندیشه مقاومت، نوار غزه از سلطه اسراییل رهایی یافته است و مردم کرانه باختری نیز در فکر چگونگی بیرون‌راندن ارتش اشغالگر از سرزمین خود هستند. بنابراین تصور امریکا بر این بود که با وجود افرادی مثل حاج قاسم نمی‌تواند به راحتی برنامه‌های خود را برای مسلط کردن اسراییل بر مقدرات کشورهای عربی تحقق بخشد و دست به ترور علنی او زد.
یکی دیگر از نقش‌های مهم شهید سلیمانی در زمان حمله امریکا به افغانستان علیه طالبان شکل گرفت. برخی اسناد حاکی از آن است که امریکا اساسا با نقشه راه ترسیمی حاج قاسم توانست طالبان را شکست دهد. این تفسیر درست است؟
سردار سلیمانی در جریان مسائل افغانستان و اشغال آن کشور، تابع سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران بود. طالبان در سال ۲۰۰۱ تعدادی از دیپلمات‌های ایران را در مزارشریف به شهادت رساند و جنایات بسیاری را علیه اقوام مختلف از جمله هزاره‌ها و شیعیان مرتکب شد. در هر صورت سردار سلیمانی تلاش می‌کرد تا هم امریکا بر افغانستان حاکم نشود و هم قومیت‌های مختلف در افغانستان در تشکیل حکومت نقش داشته باشند و هم طالبان تنها گروه حاکم بر افغانستان نشود.
پس از اعلام موجودیت داعش اظهارنظرهای فراوانی در خصوص چرایی ورود ایران به منطقه شد. برخی اعلام کردند ایران در راستای منافع راهبردی خود وارد این نبرد شده و دیدگاه‌های دیگری هم مطرح شده است. به نظر شما ورود سردار به این چالش چه دلایلی داشت و منافع ایران از این ورود چه بوده است؟
ایران بنا بر دعوت دولت‌های سوریه و عراق و نیز اقلیم کردستان برای مقابله با داعش به آنها کمک کرد. عمده کمک‌های ایران مستشاری و تسلیحاتی بوده است و موجب شد تا داعش نتواند بر سوریه و عراق مسلط شود و اقلیم کردستان را به تصرف خود درآورد. البته اگر ایران با این کشورها قرارداد رسمی برای کمک منعقد می‌کرد، منافع ایران بهتر تامین می‌شد. به ویژه با اقلیم کردستان باید توافقی امضا می‌شد تا در قبال کمک ایران به حفظ دولت اقلیم در برابر داعش، اقلیم اجازه فعالیت به گروهای جدایی‌طلب ضد ایرانی را در سرزمین تحت کنترل خود ندهد.
جدا از ویژگی‌های خاص نظامی، سردار واجد ویژگی‌های شخصیتی و اجتماعی خاصی هم بودند. اظهاراتی که از ایشان در خصوص مواجهه با جوانانی که متفاوت می‌اندیشند و ... از این دست دیدگاه‌هاست. اگر سردار در رخدادهای اعتراضی پس از فوت مهسا امینی حضور داشتند به نظر شما چه توصیه‌هایی به دو طرف می‌کردند؟
سردار سلیمانی تحت امر رهبری موضع‌گیری و اقدام می‌کرد. بنابراین بعید می‌دانم که ایشان مواضعی متفاوت با مواضع رسمی کشور اتخاذ می‌کرد.»
