به گزارش روز یکشنبه ایران اکونومیست از ستاد مبارزه با موادمخدر، اسکندر مؤمنی در گفت و گویی با اشاره به دامنه آسیب‌زایی تغییر الگوی مصرف از سنتی به صنعتی افزود: مخدر صنعتی تمام ساختارهای مغز و فیزیکی را منهدم می‌کند و بازگشت سختی دارد و بهترین کار، اقدامات پیشگیرانه و نرفتن به سمت اینگونه مواد است، اما شیوهای درمانی جدید و مراکز درمانی به روز کمک زیادی در درمان این مصرف‌کنندگان دارند.
وی تصریح کرد: در مقایسه با جهان شرایط ما از نظر شیوع مصرف بهتر است، شیوع مصرف در میانگین دنیا هفت و در ایران حدود پنج درصد جامعه فعال است؛ اما معتقدیم با پیشبرد چهار حوزه مقابله، درمان، پیشگیری و توانمندسازی بازگشت معتادان به جامعه می‌توان شرایط امیدوار کننده‌تری داشت.
وی افزود: در یک مقطعی برخی کشورها از جمله آمریکا، کانادا و برخی کشورهای دیگر مصرف برخی موادمخدر از جمله کاناویس (خانواده حشیش، ماریجوآنا و گل) را آزاد اعلام کردند تا مصرف مخدرهای دیگر کم شود، در حالی که این قضیه برعکس شد و در این کشورها تولید، مصرف و قاچاق موادمخدر افزایش یافت، بنابراین از ۵۰۰ هزار نفر سالیانه مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر در دنیا، ۱۰۷ هزار نفر مربوط به آمریکاست.
میانگین سن اعتیادر در ایران ۲۴ سال
وی ادامه داد: میانگین سن اعتیاد در کشور ما ۲۴ سال است که در مقایسه با میانگین دنیا، شرایط ایران بهتر است و این نتیجه اقدامات پیشگیرانه است.
دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر افزود: میانگین پایین‌ترین سن اعتیاد نیز مربوط به کشور آمریکا و ۱۹ سال است که براساس آمارهای رسمی سازمان ملل صرفاً در سال، ۱۰۷ هزار نفر در اثر سوء مصرف موادمخدر می‌میرند.
مومنی گفت: براساس نتایج یک پژوهش حدود ۳۰ درصد جوانان و نوجوانان گرفتار اعتیاد فکر نمی‌کردند با یکی دو بار مصرف معتاد شوند و حدود ۳۰ درصد دیگر آنان نیز در مقابل تعارف همسالان توان نه گفتن نداشتند؛ بنابراین با کمک نهادهای فرهنگ‌ساز و خانواده‌ها؛ جوانان و نوجوانان باید به راحتی بتوانند در مقابل این پیشنهادهای مخرب نه بگویند.
افزایش ۱۶ درصدی تولید و کشت موادمخدر در افغانستان
وی با اشاره به لزوم تشکیل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: حدود ۹۰ درصد تریاک جهان در افغانستان تولید می‌شود و این کشور رتبه اول در تولید تریاک و شیشه (متامفتامین) و رتبه دوم تولید کاناویس و خانواده حشیش را در دنیا دارد که در ۲۰ سال اخیر با حضور ناتو و نیروهای آمریکایی این میزان افزایش بیشتری داشته است.
وی با اشاره به اهمیت مبارزه با موادمخدر گفت: براساس نیاز به یک سازمان واحد و از آنجایی که این موضوع به یک معضل ملی و جهانی تبدیل شده است، ایران با توجه به اعتقادات خود ستادی متشکل از ۲۰ عضو مستقیم و غیرمستقیم از جمله دستگاه‌های مقابله‌ای، فرهنگی و درمانی تشکیل داده است.
مومنی با اشاره به طرح ممنوعیت کشت موادمخدر در افغانستان ادامه داد: سازمان ملل در گزارش امسال (۲۰۲۲) اعلام کرد که تولید و کشت مواد مخدر در افغانستان حدود ۱۶ درصد هم افزایش پیدا کرده است، بنابراین، نه تنها کاهشی در تولید مواد مخدر در این کشور وجود نداشته بلکه اندکی افزایش هم پیدا کرده است.
وی به نقش آمریکا و ناتو در افزایش تولید مخدر در افغانستان اشاره کرد و گفت: طبق آمار رسمی سازمان ملل، در سال ۲۰۰۰ که افغانستان اشغال شده بود، تولید مواد مخدر حدود ۲۰۰ تن بود و با رفتن این نیروها، این عدد به حدود ۹ هزار تن یعنی نزدیک به ۵۰ برابر رسیده است.
وی اظهار داشت: با وجود تلاش در تغییر الگوی مصرف اما تولید موادمخدر صنعتی از جمله شیشه و متامفتامین‌ها در طی ۱۰ سال، پنج برابر افزایش داشته است.
دبیر کل ستاد مبارزه با موادمخدر افزود: براساس اعلام منابع مستند و موثق برخی هواپیماهای ناتو قاچاق دولتی موادمخدر می‌کردند و متاسفانه طی ۲۰ سال از افغانستان ویرانه‌ای را تحویل داده‌اند که تک محصولی و عموما وابسته به تولید مواد مخدر شده است.
مومنی گفت: طبق نقشه سازمان ملل، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، طی چهار سال انواع موادمخدر صنعتی از جمله شیشه؛ متامفتامین و هروئین افزایش داشته است. اعلام این آمارها آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها است که با کمک در کنترل مرزها و ورود موادمخدر و هم بازدارندگی و صیانت درونی با این معضل مقابله کنیم.
ایران رتبه اول در کشف موادمخدر را دارد
وی با اشاره به کشفیات سال‌جاری گفت: حدود ۶۰۰ تن کشفیات موادمخدر داشتیم که طبق آمار رسمی سازمان ملل و هیات بین‌المللی کنترل و مبارزه با موادمخدر، ایران با فاصله رتبه اول دنیا شامل ۹۲ درصد کشفیات تریاک جهان، ۵۹ درصد کشفیات مرفین جهان و ۲۷ درصد حوزه کشفیات هروئین را به خود اختصاص داده است.
وی گفت: ما با یک پدیده خطرناک مواجه هستیم زیرا قاچاق موادمخدر از اروپا به افغانستان را داریم که ایران به نمایندگی از دنیا در این خط مقدم مبارزه قرار دارد و دودش به چشم همه دنیا می‌رود.
مومنی ادامه داد: حدود ۸۶ درصد مجموعه کشفیات موادمخدر مربوط به نیروی انتظامی است و در همین یک سال گذشته ۱۲ شهید و چند برابر مجروح و جانباز تقدیم کردیم.
دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر گفت: نیروهای انتظامی باید تجهیزات به روزی داشته باشند، زیرا تجهیزات و امکانات قاچاقچیان بدون محدودیت به روز هستند؛ با جانفشانی دستگاه‌های مقابله‌ای؛ از جمله نیروی انتظامی، سپاه، وزارت اطلاعات و همکاری خوب دستگاه قضایی، حدود بیش از ۷۰ درصد کشفیات در هفت استان شرقی و حاشیه شرقی و ۲۰ درصد مربوط به کل کشور هستند.
وی با اشاره به اینکه بیشترین کشف مواد مخدر در سیستان و بلوچستان است، گفت: حدود ۷۴ درصد کشفیات در استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس، کرمان و یزد است.
دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: در بحث پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر همکاری خوبی با آموزش و پرورش و دیگر نهادهای فرهنگی از جمله مثل وزارت ورزش، صدا و سیما، وزارت علوم شروع کرده است. آموزش و پرورش هم روی جامعه هدف خودشان به عنوان یک خانواده خیلی بزرگ یعنی حدود ۱۴ میلیون دانش آموز، یک میلیون معلم و اولیاء می‌تواند هم به جامعه آماری دانش‌آموزان و هم جامعه؛ اثرگذار باشد.
ایجاد ۲۶ هزار ظرفیت نگهداری برای معتادان متجاهر
مؤمنی گفت: برای حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر مصرف‌کننده مستمر مواد مخدر در کشور، حدود هشت هزار مرکز درمان سرپایی وجود دارد که برای درمان‌های سرپایی کفایت لازم را دارد اما برای اقامت افراد معتاد داوطلب و متجاهران با کمبود مواجه هستیم.
وی ادامه داد: در حوزه معتادان متجاهر در تهران ظرفیت کامل و کمبود ظرفیت نداریم به طوری که در سال ۹۷، ظرفیت مراکز درمانی برای معتادان متجاهر چهار هزار نفر بوده اما اکنون ظرفیت به حدود ۲۶ هزار نفر در تهران رسیده است.
وی با اشاره به ایجاد ظرفیت نگهداری برای معتادان متجاهر در دیگر شهرستان‌ها افزود: در شیوه‌های درمانی باید به روز شویم و رئیس جمهور هم در جلسه قبلی ستاد مبارزه با موادمخدر تأکید کردند که وزارت بهداشت و ستاد با کمک هم شیوه‌های نوین درمانی، داروهای جدید، شیوه نامه‌های جدید را به کار بگیرند.
مؤمنی گفت: ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر می‌گوید که معتادان متجاهر حداکثر تا ۶ ماه می‌توانند در مراکز ترک اعتیاد حضور داشته باشند و بزرگترین چالش ما قانون است، چون اصلاح قانون یک فرایند طولانی‌ای دارد، معتادی که به چندین سال مواد مصرف کرده است و دیگر نمی‌تواند خودش را اداره کند، کارتن خواب و خیابان خواب شده است آیا می‌تواند با یک تا سه ماه درمان شود؟
دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ادامه داد: درباره توزیع داروهای ترک اعتیاد هم در قانون جدید باید تعیین تکلیف شود زیرا با توجه به ارائه داروهای ترک اعتیاد توسط وزارت بهداشت به مراکز درمانی و ترک اعتیاد بناست که وزارت بهداشت با بررسی‌های لازم در این زمینه تعیین تکلیف کند.
وی گفت: در حوزه پیشگیرانه و اقدامات پیشگیری و فرهنگی غفلت کردیم و وظیفه حاکمیت و وظیفه ماست و حق مردم است که موادی در دسترس نباشد، یعنی باید با اقدامات پیشگیرانه، کارهای فرهنگی و آموزش‌های لازم به جوانان داده شود.
مؤمنی افزود: دهه ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰، ۸۰، ۹۰ تنها دهه‌ای که کاهش شیوع داشتیم؛ دهه ۶۰ بود، دهه ۶۰ به خاطر آن جهت‌گیری فرهنگی، روحیه ایثار، فداکاری، گذشت، آموزش همگانی؛ آن روحیات دفاع مقدس، همه این‌ها باعث شده ما تنها در دهه ۶۰ کاهش شیوع داشته باشیم، و در دهه ۷۰، ۸۰، ۹۰ افزایش شیوع مصرف را داشتیم.
وی به اجرای طرح یاریگران زندگی اشاره کرد و گفت: با همکاری آموزش و پرورش این طرح در حال اجراست و برنامه‌ریزی برای پوشش ۸۰ هزار مدرسه را با آموزش پرورش تا پایان امسال داریم.
