آیا «ال‌نینو» ناجی ایران از خشکسالی است؟

به گزارش ایران اکونومیست، سال آبی جاری سومین سال کم‌بارش و خشکسالی است که بسیاری از مناطق ایران را با بحران کم‌آبی شدیدی مواجه کرده است.رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا می‌گوید که با تغییرنوسانات جوی از «لانینا» (فاز سرد جریانات آب و هوایی در اقیانوس آرام) به «ال‌نینو» (فاز گرم جریانات آب و هوایی در اقیانوس آرام) کشور از نظر وضعیت جوی وارد وضعیت خنثی می‌شود و انتظار داریم که بارندگی‌ها به‌طور تقریبی بیشتر شود. رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هم با وجود این شرایط جوی معتقد است که ما باید همچنان سناریوی بدبینانه برای نگهداشت آب در سدها و منابع آبی را حفظ کنیم، مگر در صورتی که روند تغییرات به‌صورت چشمگیری شرایط کشور را بهتر کند چرا که نمی‌توان خوش‌بین بود که کم‌آبی با بارندگی‌های زمستانه کاملا برطرف شود.

بیشتر بخوانید:

• زمستان نه چندان سرد در انتظار کشور
• گرمایش جهانی عامل تشدید پدیده­‌های "لا نینا" و "ال نینو" تا سال ۲۰۳۰
• پیش‌بینی دما و بارش‌ نرمال در تهران طی زمستان

صادق ضیاییان - رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا- در گفت و گو با ایران اکونومیست درباره تغییرات شرایط جوی از «لانینا» به «ال‌نینو» اظهار کرد:ال‌نینو یکی از چرخه‌های مشهور جو در جهان است که دوره‌های هفت ساله دارد و تغییرات جوی در کره زمین ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: به‌طور کلی نوسانات جنوبی یا اِنسو (enso) می‌توانند دو شرایط جوی متفاوت با عنوان «ال‌نینو» و «لانینا» ایجاد کنند که تاثیرات متفاوتی نیز بر میزان بارندگی در کشور دارد. این تاثیرات به‌صورت قطعی و صد درصدی نیست اما زمانی که فاز این نواسانات جنوبی به‌سوی ال‌نینو باشد، بارندگی‌های مناسب و اگر لانینا باشد بارندگی‌های کمتری در فصل پاییز و زمستان رخ می‌دهد.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا افزود: لانینا فاز سرد انسو است و در اغلب مواقع به‌صورت خشکسالی در کشور بروز می‌کند.

ضیاییان همچنین  تصریح کرد: امسال، سومین سالی است که کشور در فاز لانینا است و بارش‌های مناسبی را نیز تاکنون نداشته‌ایم اما براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، انسو وارد فاز خنثی خواهد شد و انتظار داریم که وضعیت بارندگی‌ها به‌طور تقریبی در شرایط بهتری قرار گیرد.

احد وظیفه - رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی - نیز در گفت و گو با ایران اکونومیست با بیان اینکه امسال، سومین سال پیاپی لانینا است، اظهار کرد: ال‌نینو و لانینا دو فاز دمایی متفاوت اقیانوس آرام هستند. ال‌نینو فاز گرم و لانینا فاز سرد است و در حال حاضر به‌صورت سه سال پیاپی دمای اقیانوس آرام  در بخش استوایی آن به‌طور میانگین از متوسط دمای بلندمدت سردتر است.

وی ادامه داد: به‌صورت آماری مشخص شده است که در شرایط لانینا بارندگی‌های ایران کمتر از میانگین است. نمی‌توان گفت که شرایط خشکسالی همیشه هنگام لانینا وجود داشته است اما در بسیاری از سال‌های حاکمیت لانینا بارش متوسط کشور نسبت به بلندمدت کمتر بوده است و دچار کم‌بارشی و خشکسالی بوده‌ایم.

به گفته رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در سال‌های حاکمیت ال‌نینو که دمای آب اقیانوس آرام گرم‌تر از حد نرمال است، بارش میانگین نسبت به سال‌های لانینا بیشتر بوده است بنابراین با توجه به اینکه طبق پیش‌بینی‌ها انتظار می‌رود به‌تدریج از اواسط زمستان فاز لانینا به شرایط خنثی سپس به ال‌نینو تبدیل شود، می‌توان شرایط جوی و بارندگی متفاوتی را نسبت به سال گذشته توقع داشت و انتظار می‌رود که در مجموع زمستان و بهار بارندگی‌ها همانند دو سال اخیر بسیار کم‌بارش یا با بی­هنجاری شدید نباشد و بارندگی‌ها تا حدودی بهتر شود.

وی درباره شیوه تغییر نوسانات از لانینا به ال‌نینو گفت: تغییرات در الگوهای گردشی، دمای آب اقیانوس‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند بنابراین امیدواریم که با تغییر فاز دمای آب اقیانوس آرام از فاز لانینا به خنثی شرایط بارش‌ها تاحدودی بهتر شود اما نکته قابل توجه این است که این تغییرات ناگهانی رخ نمی­‌دهد و تغییر الگوها می‌تواند از نیمه‌ دوم زمستان و اوایل بهار اتفاق افتد و باید پروسه زمانی مشخص را طی کند.

وظیفه با تاکید بر زمان‌بر بودن این تغییرات اظهارکرد: انتظار می‌رود که به‌تدریج این تغییرات طی زمستان تا بهار در پهنه اقیانوس آرام و اقیانوس هند به گونه ای رخ دهد که شرایط انتقال رطوبت را نسبت به دو سال اخیر بهتر کند و کم‌بارشی با شدت دو سال گذشته را شاهد نباشیم به طوری‌که مناطق غرب و جنوب غرب کشور با کم بارشی بین ۴۰ تا ۶۲ درصد مواجه بودند.

وی ادامه داد: تغییرات در گردش‌ها و جریان هوا و دما در سطح اقیانوس آرام، موجب تغییر در انتقال رطوبت از عرض‌های جنوبی یا مناطق حاره‌ای به مناطق جنب حاره‌ای - که ایران نیز جزو این مناطق است – می‌شود بنابراین میزان بارش سامانه‌های بارشی را تغییر می‌دهد.

وظیفه در پایان تصریح کرد: این پیش‌بینی‌ها تا حدی خوشبینانه است. چه بسا که با توجه به کم‌بارشی فصل پاییز جاری، انتظار بر این است که بارش میانگین کشور تا پایان سال آبی کمتر از حد نرمال باشد. شرایط کم‌بارشی در استان‌هایی همچون البرز، تهران و استان‌های مجاور همچنان تداوم دارد و نمی‌توان خوش‌بین بود که کم‌آبی با بارندگی‌های زمستانه کاملا برطرف شود. ما باید همچنان سناریوی بدبینانه برای نگهداشت آب در سدها و منابع آبی را لحاظ کنیم، مگر در صورتی که روند تغییرات تا حد چشمگیری میزان بارش‌ها را تغییر دهد و تا حدودی کم بارشی موجود جبران شود.