به گزارش ایران اکونومیست، «امید» تنها بازمانده از گونه رو به انقراض درناهای سیبری که حالا ۱۵ سال است به تنهایی مهاجرت می‌کند و امسال دو روز زودتر از قرار هر ساله (۵ آبان) خودش را به ایران رسانده است. به جهت اهمیت این گونه ارزشمند به ۱۷ نکته از عبداله سالاری - یک کارشناس اکولوژی و مدیریت حیات وحش - اشاره می‌کنیم:
*در دنیا ۱۵ گونه درنا وجود دارد که از این تعداد تنها سه گونه از آن‌ها که شامل درنای خاکستری، درنای طناز و درنای سیبری است به ایران مهاجرت می‌کنند.
*اولین بار در سال ۱۳۵۴، ۱۸ درنای سیبری به ایران وارد شدند.
*سه جمعیت مهاجر از این گونه در دنیا داشتیم. یک جمعیت مرکزی که مقصد نهایی آن‌ها از سیبری به هند بود که این جمعیت به‌طور کلی از بین رفته‌اند. جمعیت غربی که در ایران زمستان‌گذرانی می‌کند و تنها «امید» از آن‌ها باقی مانده و در نهایت جمعیت شرقی که بیشترین تعداد را در حدود ۳۲۰۰ درنا دارد و مقصد نهایی آن‌ها چین است.
*درنای سیبری گونه‌ای به‌شدت در معرض خطر انقراض است.
*طول عمر درناهایی که در اسارت نگهداری می‌شوند تا حدود ۷۰ سال تخمین زده شده است اما گونه‌هایی که در طبیعت زندگی می‌کنند بین ۳۵ تا ۴۰ سال عمر می‌کنند.
*سن امید حدود ۲۵ سال تخمین زده شده است. به عبارتی بیش از نیمی از عمر امید گذشته است.
*جمعیت غربی درناها - که «امید» از جمله آن‌هاست - از سیبری روسیه به سمت قزاقستان، آذربایجان و در نهایت ایران مهاجرت می‌کنند و برای بازگشت نیز دوباره همین مسیر را طی می‌کنند.
*آن‌ها در هر مسیر مهاجرت حدود ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر را طی می‌کنند. به عبارتی در مجموع بین ۱۲ تا ۱۴ هزار کیلومتر پرواز می‌کنند. در طول یک روز حدود ۸۰۰ کیلومتر پرواز سپس استراحت می‌کنند.
*یکی از خصوصیات درناها نوع همسرگزینی‌شان است که به‌صورت تک‌همسری است. اگر اتفاقی برای جفت آن‌ها بیفتد به‌سختی دوباره امکان جفت‌یابی برایشان مهیا می‌شود.
*«امید» و «آرزو» با هم به ایران مهاجرت می‌کردند. در سال ۸۶ «آرزو» به دلیلی نامعلوم تلف شد و پس از آن نیز امید جفت‌گیری نکرد و تنها مسیر مهاجرت خود را طی می‌کند. تلاش‌هایی نیز برای جفت‌یابی «امید» با درناهای موجود در شرایط اسارت انجام شد تا بتوانند جمعیت او را دوباره احیا کنند اما موفقیت‌آمیز نبود.
بیشتر بخوانید: چرا «امید» تنهاست؟
*به‌صورت طبیعی امکان تداوم نسل «امید» وجود ندارد اما ممکن است دوباره تلاش‌های برای معرفی جفت به این گونه صورت بگیرد و موفقیت آمیز نیز باشد تا بتوانیم نسل او را حفظ کنیم.
*از لحاظ زادآوری، درنای سیبری رشد جمعیت بسیار پایینی دارد و معمولا در یک فصل بیش از دو تخم نمی‌گذارد. دلایل مختلفی مانند پرورش گوزن‌های شمالی در سیبری و تداخل مهاجرت با آن‌ها و سگ‌های نگهبان گوزن‌های شمالی که جوجه‌ها و تخم‌های درناها را می‌خورند مزید بر علت است. همچنین این گونه نیز به‌صورت طبیعی معمولا از هر دو تخم تنها یکی از آن‌ها به ثمر می‌رسد.
*در کل طی سالیان دراز رشد جمعیت سالانه درناها حدود ۱۰ درصد بوده است. به عبارتی چنین نرخ رشد پایینی در این گونه‌ها وجود دارد.
*ایران یکی از اصلی‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر زمستان‌گذران است. عواملی مانند تغییر یا از بین رفتن زیستگاه باعث از بین رفتن جمعیت‌ها به‌صورت محلی می‌شود همچنین امکان دارد مسیر مهاجرت خود را تغییر دهند و به ایران مهاجرت نکنند چراکه بدون زیستگاه، غذا و دیگر موارد مورد نیازشان، دلیلی برای حضور در ایران ندارند.
*علت مهاجرت درنای سیبری از روسیه به ایران، سرمای هوا و پیدا نکردن غذا است که به عرض‌های پایین‌تر جغرافیایی مهاجرت می‌کنند تا شرایط محیطی برایشان مساعد شود. پس از آن برای دوران جفت‌گیری، تخم‌گذاری و پرورش جوجه‌ها دوباره به سیبری برمی‌گردند.
*خشکسالی، تغییر اقلیم و تخریب زیستگاه باعث حضور جمعیت کمتری در ایران می‌شود همچنین گونه‌های بومی و محلی خودمان نیز روز به روز در حال افت جمعیت و نزدیک شدن به خطر انقراض هستند.
*اقدامات پژوهشی و تحقیقاتی خوبی می‌توان در این زمینه مانند دیگر کشورها انجام داد. در گذشته پروژه‌ای بین‌المللی به‌نام درنای سیبری در ایران در حال انجام بود که متوقف و تعطیل شد. به‌طور قطع پروژه‌های بین‌المللی، اقدامات پژوهشی و تحقیقات موثر هستند. آن‌ها به شناخت بهتر اکولوژی و بیولوژی درنا، همچنین رفتارشناسی این گونه کمک خواهند کرد تا شاید بتوانیم نسبت به احیای این جمعیت نیز اقدام کنیم.
