اجرای هدفمندی یارانه های که یک بخش از طرح تحول اقتصادی بود، هدفش آزاد سازی قیمت حامل های انرژی و رساندن آن به قیمت واقعی و در پی ان کم کردن مصرف سوخت از جمله بنزین و برق بود که البته تا حدودی توانست در کاهش مصرف تأثیر گذار باشد.
اما یکی از مهمترین اهدافی که اجرای هدفمندی یارانه ها بر عهده داشت حمایت از تولید داخلی بود. مبالغی از اجرای هدفمندی یارانه ها قرار بود به بخش تولید اختصاص پیدا کند که این امر اتفاق نیفتاد. از سوی دیگر با اجرای این طرح قرار بود که بخش خدمات اجتماعی از جمله بهداشت و درمان نیز سامان یابد و سهم مردم از پرداخت هزینه های درمان کم شود.
اما در عمل این اتفاقات نیفتاد و تنها پولی بود که ماهانه به سرپرست خانوارها پرداخت می شد که در حقیقت نقدینگی زیادی را به جامعه اقتصادی تزریق کرد.
ماهیانه بیش از 3000میلیارد تومان پول نقد از سوی دولت به مردم پرداخت می شود. این رقم بالا می تواند در صورت اصلاح پرداخت یارانه های مستقیم به مردم، در حوزه های دیگر از جمله تولید و بهداشت و درمان اثر گذاری شگرفی را باعث شود.
دولت یازدهم اکنون در صدد آن است که با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها که با خود اظهاری که از 20 فروردین آغاز می شود تعداد دریافت کنندگان یارانه ها را کم کند.
دولت برای پرداخت این مبلغ با مشکلاتی روبرو است. تأمین ماهیانه بیش از 3000 میلیارد تومان برای پرداخت به مردم کار ساده ای نیست و این در حالی است که با این پول می توان کارهای بزرگی انجام داد تا علاوه بر رونق اقتصادی در چرخه تولید ملی، وضعیت بهداشت و درمان کشور نیز سامان یابد و مردم کمتر با مسائل درمانی خود درگیر باشند.
اکنون دولت باید سعی کند تا مردم را قانع کند آنهایی که نیاز ندارند انصراف بدهند. مردم باید اعتماد کنند که پول یارانه ها واقعاً در حوزه هایی که نیازمند است، خرج خواهد شد و هزینه کردن مبلغ یارانه در بخش تولید و بهداشت و درمان باعث می شود تا بار سنگین هزینه های این بخش از دوش مردم برداشته شود.
اکنون بخش زیادی از ظرفیت های دولت بر روی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه های معطوف شده است و انرژی زیادی را از دولت می گیرد.
در کنار اجرای فاز دوم هدفمندی، اقتصاد مقاومتی هم برای اجرا از سوی رهبری به دولت ابلاغ شده است. این طرح می تواند یک نقشه راه برای اقتصاد کشور محسوب شود.
این طرح همه ابعاد اقتصادی را در نظر دارد. به همین خاطر دولت باید بیشتر خود را متوجه اجرای این طرح کند و موضوع هدفمندی هم در کنار آن پیگیری شود.در واقع اقتصاد مقاومتی به عنوان استراتژی اقتصادی دولت پیگیر شود.
در ابلاغیه اقتصاد مقاومتی همه حوزه های اقتصاد به خوبی دیده شده است. صادرات، واردات، تولید، مالیات و... در این میان واردات از اهمیت بیشتری برخوردار است.
واردات بی رویه ای که در چند سال گذشته وجود داشت باعث شد تا بخش تولید ضعیف شود و نتواند در مقابل واردات انواع کالاها که مشابه آن در داخل تولید می شود، ایستادگی کند. بسیاری از واحدهای تولید به همین خاطر تعطیل شد.البته این واردات بی رویه و غیر ضروری اکنون نیز وجود دارد.
اکنون بیش از 75 میلیون ایرانی یارانه دریافت می کنند. کمپین هایی برای انصراف از دریافت آن درست شده است. این بار نیز از شیوه خود اظهاری قرار است ثبت نام دوباره صورت گیرد. بار نخستی که قرار بود مردم برای دریافت یارانه ثبت نام کنند با همین شیوه همه مردم ثبت نام کردند.
اکنون نیز به نظر می رسد که اکثریت مردم برای دریافت یارانه ها ثبت نام کنند و عده اندکی انصراف بدهند. تشخیص این که چه افرادی واقعاً به این پول نیاز دارند و چه افرادی ندارند کار مشکلی است و نمی توان هر خانواده را تشخیص داد. اما اکثریت خانوارهای جامعه در طبقه متوسط هستند.
قشر مرفه و پولدار هم در جامعه آماری بحث هدفمندی یارانه ها که ثبت نام کرده اند، نتواسته اند از ماهیانه 45 هزار تومان چشم پوشی کنند. اما تشخیص این قشر برای دولت آسان تر از تشخیص اقشار متوسط و کم درآمد جامعه است.
نوع و اندازه مصرف آنها به خوبی قابل تشخیص است و حتی اکنون که طرح هدفمندی یارانه ها در حال اجراست به خاطر مصرف زیاد آن قشر، از یارانه بیشتری هم برخوردار هستند.
بنزین که قرار بود به قیمت فوب خلیج فارس برسد اکنون با قیمت آزاد لیتری 700 تومان ارائه می شود و در کنار آن بنزین یارانه ای لیتری 400 تومان نیز عرضه می شود.
گمان می کنید که کدام خانوار از این بنزین ارزان بیشترین بهره را ببرد؟ خانواده های مرفه یا متوسط جامعه؟
در هر صورت اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات ساختاری اساسی است تا بتواند درمقابل تهدید و تحریم مقاومت کند. حمایت از تولید، مصرف اجناس داخلی، مدیریت جهادی، جلوگیری از واردات بی رویه، قطع وابستگی به نفت، اتکا به ظرفیت های داخلی، جلب اعتماد مردم و اصلاح ساختار مالیاتی کشور که می تواند منابع درآمدی دولت را افزایش دهد، از مهمترین عواملی است که می تواند اقتصاد کشور را از وضعیت کنونی بیرون بیاورد.
اکنون مردم هر چند سخت و دشوار توانسته اند خرج و دخل خود را مدیریت کنند.تغییر سبک زندگی و رعایت الگوی مصرف در مدیریت اقصاد خانواده سهم بسیاری دارد.
مردم همواره در صحنه های گوناگون انقلاب حضور تأثیر گذاری داشته اند و اکنون نیز می توانند با انصراف از دریافت یارانه ها، 1000 میلیارد تومان کسری دولت برای پرداخت یارانه 76 میلیون ایرانی را تأمین کنند تا این مبلغ برای بخش بهداشت و درمان و تولید هزینه شود. مردم اگر متوجه شوند که انصراف آنها باعث رونق اقتصادی کشور خواهد شد قطعاً از دریافت یارانه منصرف می شوند.
جام جم
