به گزارش خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، نخستین نشست هم‌اندیشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با ناشران حوزه کودک و نوجوان چهارشنبه چهارم آبان ۱۴۰۱ با حضور حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، محمدرضا کریمی صارمی معاون تولید کانون، سعید زین‌العابدینی مشاور رسانه کانون و حدود ۴۰ ناشر حوزه کودک و نوجوان برگزار شد.
حامد علامتی با تاکید بر اینکه این جلسه نباید اولین و آخرین جلسه هم‌اندیشی باشد، گفت: باید جلسات بعد به شکل موضوعی برگزار شود تا مشخص باشد ناشران درباره چه موضوعی پیشنهاد دهند و مسائل بهتر قابل پیگیری باشد. کتاب زمینه و ریشه اندیشه، فهم، علم و درک است. حتما باید از وضعیت گذشته ارزیابی داشته‌باشم. نمی‌توانیم در شرایط فعلی توقف کنیم، نکاتی که دراین جلسه بیان شد برای ریل‌گذاری و مسیر رو به جلوبه کار گرفته خواهدشد.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان اینکه این موسسه حتما از حوزه نشر رقابتی با ناشران خصوصی خارج خواهدشد، ادامه داد: امروز کانون از این منظر که تنها نهاد حاکمیتی نشر در حوزه کودک و نوجوان است، فعالیت‌های ستادی دارد؛ اما از نظر اینکه یک ناشر است در کنار باقی ناشران فعالیت‌های نشر دارد. در نتیجه از ظرفیت تولید ناشران دولتی در کنار ناشران خصوصی استفاده خواهیم کرد. مالکیت معنوی ناشران خصوصی حتما حفظ خواهد شد.
او ادامه داد: برای تقسیم اقدامات هدفمند و هوشمند میان ناشران خصوصی اقدام خواهیم‌کرد. هنوز بر اساس یک اطلس فرهنگی ارزیابی خاصی نداریم. رسیدن به اطلس جامع فرهنگی در کتاب کودک و نوجوان، از ظرفیت‌های فعالی نشر کودک و نوجوان است. ناشران کودک و نوجوان باید وارد این چرخه شوند و از اقدامات خود فرا تحلیل ارائه دهند، کانون آماده است نقش خود را ایفا کند. متولیان حاکمیتی کودک و نوجوان باید به این مساله توجه دشته‌باشند.
کانون با ناشران خصوصی رقابت نمی‌کند
علامتی با بیان اینکه حوزه نشر کودک و نوجوان نیاز به رصد، پایش، تحلیل و فراتحلیل دارد، ادامه داد: این اقدامات بر اساس اقتضا و نیازمندی‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد، این یک کار زمین مانده است که در قالب نقشه کلان انجام خواهدشد. در این اطلس باید نقش ناشران بخش خصوصی نقش کانون و ناشران دولتی مشخص شود. ما همه در کنار هم هستیم و باید این کار را انجام دهیم.
به گفته مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان توجه به حوزه‌های تکنولوژی و فناوری‌های روز، واقعیت افزوده، تولید سمعی و بصری تبدیل کتاب به محصولاتی مانند صوت و تصویر مسائلی است که دنیا به آن سمت رفته‌است و نباید از آن عقب بمانیم. باید به ناشران در آموزش و زیرساخت فناورانه کمک شود. کانون می‌تواند نقش مکملی را ایفا کند و در کنار فعالان بخش کودک نوجوان خصوصی باشد.
او افزود: توجه به اقتصاد نشر خصوصی از مهم‌ترین مشکلات بخش خصوصی است چندین طرح همکاری کانون با ناشران اتفاق افتاده‌است، اما در حال طراحی مدلی هستیم که در آن کانون از رقابتی با ناشران خصوصی به شتاب‌دهنده و همکار تبدیل شود.
سرمایه گذاری کانون در تربیت نو قلم‌ها و تصویرگران جوان
علامتی با تاکید بر اینکه حتما باید مالکیت معنوی ناشران حفظ و از کارهای تکراری جلوگیری شود، افزود: به شرطی که استانداردها در آثار حفظ شده‌باشد، آثار سایر ناشران هم در مراکز فرهنگی کانون قرار خواهدگرفت تا بتوانیم کتاب‌های معتبر را به دانش‌آموزان ارائه کنیم. تبدیل شدن کانون به اتاق فکر یا هیات اندیشه‌ورز در حوزه کتاب کودک و نوجوان در راستای کمک به ناشران دیگر خواهدبود، کانون با همکاری ناشران خصوصی محفل و پناهگاه گفت‌و گوی خصوصی و داخلی خواهدشد.
به گفته مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تربیت نسل جدید نویسندگان و تصویرگران بر عهده کانون و دیگر ناشران است، سرمایه گذاری در تربیت نو قلم‌ها و تصویرگران جوان اقدامی است که حتما کانون برای آموزش و ارتقای سطح آن‌ها همراه دیگر ناشران انجام خواهدداد. انتقال تجربیات افراد دارای تجریه به نسل جدید با همکاری ناشران ممکن است. امروز کار برای کودک و نوجوان بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
برخی از تصویرگران فقط با ناشران خارجی همکاری می‌کنند
سعید زین‌العابدینی با بیان اینکه جمع شکل‌گرفته در نشست هم‌اندیشی کانون با ناشران کودک و نوجوان باید بتواند با هم متشکل شود، بیان کرد: بیش از ۹۵ درصد از ناشرانی که در حوزه کودک و نوجوان کار می‌کنند، به دلیل دغدغه فکری خودشان است، زیرا حوزه‌های سودآور بیشتری در نشر وجود دارد.
مشاور رسانه کانون با اشاره به آمار ارائه شده از طرف موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران توضیح داد: خانه کتاب در سال ۹۵ اعلام کرد بیش از ۱۲ هزار عنوان کتاب منتشر شده‌است که حدود چهار هزار عنوان از آن‌ها ترجمه بود. همچنین خانه کتاب در سال ۱۴۰۰ آماری منتشر کرد که بر اساس آن حدود ۱۳ هزار عنوان کتاب منتشر شده‌بود و حدود ۹ هزار عنوان آن ترجمه بود. ترجمه و انتشار کتاب به این دلیل که در ایران قانون کپی رایت اجرا نمی‌شود، سود زیاد دارد. حتی برخی از تصویرگران با ناشران داخلی همکاری نمی‌کنند و فقط با ناشران خارجی همکاری دارند.
لزوم هم‌افزایی نهادهای همسو
جهانبخش مدیر جدید نشر مدرسه از کانون به عنوان مکمل آموزش و پرورش یاد کرد و ادامه داد: سازمان مدرسه در ماموریت‌های کانون و آموزش و پرورش تقاطع‌ها و نقاط مشترک بسیار دارند و یکی از بندها همکاری مشترک در برنامه‌ریزی، هم‌افزایی نهادهای همسو اعلام شده‌است.
او یکی از آسیب‌های فعالیت‌های نشر در حوزه کودک و نوجوان را موازی کاری اعلام کرد و افزود: شناختن فعالیت‌ها و اولویت‌های مشترک برای صرفه جویی در منابع و پیشبرد اهداف مهم از اولویت‌های کانون است. پیشنهاد دارم، کارگروهی برای سه هدف شناخت اولویت‌های مشترک میان کانون پرورش فکری و انتشارات مدرسه، برنامه‌ریزی عملیاتی برای این اهداف و ارزیابی و شناخت آن برنامه‌ها تعیین شود؛ تا در نتیجه آن به مدلی برای همکاری‌های فی‌مابین برسیم.
نیروی متخصص نداریم یا کم داریم
مهدی ملک‌زاده با بیان اینکه در حوزه نشر ادبیات کودک و نوجوان هنوز به مرحله حرفه‌ای نرسیده‌است، ادامه داد: نیروی متخصص نداریم یا کم داریم، چه تعداد ویراستار، حروفچین و صفحه‌آرا حرفه‌ای داریم؟
مدیر اجرایی انتشارات فاطمی با اشاره به اینکه در حوزه تولید سخت افزاری و فنی، مشکل کاغذ وجود دارد، بیان کرد: کتاب‌ها در حوزه کودکان و نوجوانان رنگی هستند و باید روی کاغذ گلاسه چاپ شود، در نتیجه آمار تولید کتاب کودک و نوجوان کاهش یافته‌است.
در چرخه نشر ۲۴ مشکل جدی وجود دارد
مجتبی سادات با بیان اینکه سال‌ها در حوزه تجاری‌سازی محصولات فرهنگی به خصوص نشر فعالیت کرده‌است، افزود: در چرخه تولید، پیش تولید، پژوهش، تامین سرمایه، جریان کالا (در اینجا کتاب)، جریان مالی از تامین سرمایه تا کاغذ، تولید، پرداخت، تجمیع و چرخه اطلاعات جمع‌آوری شده و رسوب شده، در کل ۲۴ مشکل جدی وجود دارد.
مدیر مسئول نشر نبات توضیح داد: در بررسی حوزه اطلاعات، یک ناشر وقتی کتاب را تولید می‌کند، چیزی به نام اطلاعات وجود ندارد و این داده بر اساس تجربیات افراد تهیه می‌شود. درباره اینکه چه مسائلی روی خرید، توزیع و استقبال از کتاب تاثیر خواهد داشت، اطلاعاتی وجود ندارد و ناشر باید خودش این اطلاعات را به شکل تجربی داشته باشد.
او درباره چرخه مالی تولید کتاب بیان کرد: از لحظه‌ای که کاغذ خریداری می‌شود تا زمانی که کتاب توزیع شود، زمان طولانی نیاز است در نتیجه خواب سرمایه زیاد است. واقعیت این است باید بررسی شود اگر چرخه مالی بخواهد به روز بچرخد چقدر دشوار است؟ البته این مساله ممکن است. این ممکن است که در ساعت روز و شب سهم کتاب‌فروش، توزیع کننده و ناشر به خود آن‌ها پرداخت شود.
آموزش و پرورش کشورها محور اصلی ارتزاق فرهنگی هستند
ابراهیم شکوری کانون را به عنوان نقطه ثقل کتاب‌های کودک و نوجوان اعلام کرد و ادامه داد: لازم است کانون پرورش فکری در قالب هم‌اندیشی نظر ناشران را اخذ کند. کانون باید ناشران دولتی را در بحث مشاوره‌ای کمک کند و حمایت خود را برای بخش خصوصی بگذارد. ناشر دولتی بودجه دولتی دارد و کمتر دغدغه کالای فرهنگی را دارد، تمرکز صدا و سیما و کانون باید بر بخش خصوصی باشد.
مدیرعامل نشر سروش افزود: در کشورهای دیگر آموزش و پرورش کشورها محور اصلی ارتزاق فرهنگی هستند اما این ضعف در کشور ما وجود دارد که آموزش و پرورش این اجازه را به ناشران نمی‌دهد.
کانون نهاد هم رده ناشران است یا نهاد بالا دستی است؟
حامد رضوی باتاکید بر اینکه اقدامات کانون در ادامه مشخص خواهد کرد که صفحه بدبینی یا خوش‌بینی ناشران به کانون باید بیشتر باشد، ادامه داد: آیا کانون نهاد هم رده ناشران است یا نهاد بالا دستی است ؟ آیا کانون با ماندن به عنوان یک ناشر کنار بقیه ناشران فعالیت می‌کند، آیا کانون به عنوان زنجیره قدرتمند خوشنام فعالیت می‌کند یا فقط کتاب‌های خود را توزیع و تولید می‌کند؟
مدیر انتشارات به‌نشر ادامه داد: به نظرم در حوزه کتاب کودک، کانون باید شتاب دهنده و تسهیل‌گر باشد. همچنین کانون می‌تواند در بخش ترویج و فروش، پل ارتباطی با آموزش و پرورش باشد، سیستم خشک آموزش و پرورش که راه ورودی برای ناشران نگذاشته، کانون باید پل ارتباطی ناشر با دانش‌آموزان و معلمان باشد.
او ادامه داد: کانون می‌تواند با معلم‌های داوطلب همکاری کند، و زنجیره معرفی کتاب به دانش آموز را انجام دهد. در نتیجه چرخه کتاب خواهد چرخید، دانش‌آموزان به حضور در کتاب‌فروشی علاقه‌مند می‌شوند و چرخه نشر به گردش در می‌آید.
کانون باید ناشران خصوصی کوچک را دریابد
داوود فرزانه مدیر نشر غنچه با تاکید بر اینکه کانون باید ناشران خصوصی کوچک را دریابد، ادامه داد: اگر چنین باشد کتاب‌های خوب رشد می‌کنند و کتاب‌های زرد از بین می‌روند.
در این نشست نمایندگان و مدیران نشرهای زعفران، کتاب پرنده، انتشارات فاطمی، نشر مدرسه، شباویز، نردبان، مهرسا، انتشارات علمی و فرهنگی ، نشر امیرکبیر، انتشارات صری ، مهراب قلم و ... حضور داشتند.
