به گزارش ایران اکونومیست، حدود ۱۵۶ میلیون برزیلی، صبح یکشنبه( به وقت محلی) با حضور پای صندوق‌های رای، رئیس‌جمهوری چهار سال آینده این کشور را انتخاب خواهند کرد. اگرچه ۱۱ نامزد برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری برزیل در حال رقابت هستند اما «ژائیر بولسونارو» رئیس‌جمهوری فعلی از جناح راست افراطی و «لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» رئیس‌جمهوری سابق (۲۰۰۳- ۲۰۱۱) از جناح چپ، رقبای اصلی برای کرسی کاخ «پلانالتو» (مقر ریاست جمهوری) هستند.
شهروندان برزیل، علاوه بر رئیس‌جمهوری، همه اعضای مجلس نمایندگان، یک سوم مجلس سنا و فرمانداران و قانونگذاران مجمع‌های هر ایالت را نیز انتخاب می‌کنند.
دوئل بین داسیلوا و بولسونارو
نظرسنجی‌های متعدد پیش از انتخابات، از برتری بیش از ۱۱ امتیازی لولا داسیلوا نسبت به بولسونارو حکایت دارند، با این حال پیش‌بینی پیروزی قطعی داسیلوا از حزب کارگران (PT) امری دشوار است و باید دید آیا انتخابات ریاست جمهوری برزیل به دور دوم در ۳۰ اکتبر (هشتم آبان) کشیده خواهد شد یا خیر.
به گزارش خبرگزاری افه، بر اساس آخرین نظرسنجی موسسه «ایپک» (Instituto Ipec) که تنها یک روز پیش از قطبی‌ترین انتخابات تاریخ برزیل منتشر شد، داسیلوا و بولسونارو به ترتیب از حمایت ۵۱ و ۳۷ درصدی برخوردارند. لولا برای پیروزی در دور نخست باید بیش از ۵۰ درصد آرای معتبر را از آن خود کند و چنانچه نتایج انتخابات فردا طبق نتایج این آخرین نظرسنجی پیش رود، پیروزی لولا داسیلوا بدون نیاز به کشیده شدن انتخابات به دور دوم، قطعی خواهد بود.
داده‌های نظرسنجی موسسه «دیتا فولها» (Datafolha) نیز نشان می‌دهد که داسیلوا، ۵۰ درصد از آرای معتبر و بولسونارو، ۳۶ درصد را از آن خود خواهد کرد.
چنانچه نتایج انتخابات فردا طبق نتایج آخرین نظرسنجی پیش رود، پیروزی لولا داسیلوا در دور نخست، قطعی خواهد بود.به گفته کارشناسان، طبق نتایج این دو نظرسنجی، امکان تضمین پیروزی قطعی لولا داسیلوا وجود ندارد، چرا که هر دو نظرسنجی دارای حاشیه خطای دو درصدی هستند و به این ترتیب، آرای موافق داسیلوا می‌تواند بین ۴۸ درصد تا ۵۳ درصد متغیر باشد. از طرفی، آرای ممتنع نیز در موفقیت داسیلوا بسیار تاثیرگذار است و چنان چه تعداد زیادی از رای‌دهندگان تصمیم بگیرند به پای صندوق‌های رای نروند، آمار داسیلوا احتمالا دستخوش تغییر خواهد شد.
پس از این دو رقیب اصلی، «سیرو گومس» از حزب کارگر که در جایگاه سومین نامزد با بیشترین آرا در نظرسنجی‌های یکسال گذشته قرار دارد، از حمایت پنج درصدی برخوردار است و پس از آن، «سیمون تِبت» سناتور راست میانه با کسب آرای پنج تا شش درصدی قرار دارد.
ایپک نشان داد که استراتژی بولسونارو تاکنون موفق‌تر بوده است، زیرا آرای موافق او در مقایسه با نظرسنجی که پنج روز پیش منتشر شد سه درصد رشد کرد و حمایت لولا یک امتیاز کاهش یافت.
بر اساس آمار دیتافولها، در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم، لولا با ۵۴ درصد آرای معتبر، پیروز خواهد شد و بولسونارو ۳۸ درصد آرا را به دست خواهد آورد. طبق ایپک نیز، در دور دوم احتمالی، داسیلوا و بولسونارو به ترتیب، ۵۲ و ۳۷ درصد آرا را از آن خود خواهند کرد.
مهم‌ترین و خشن‌ترین انتخابات در ۳ دهه دموکراسی در برزیل
به نوشته تارنمای شبکه تلویزیونی آرتی‌وی‌ای اسپانیا، این مهم‌ترین، پرتنش‌ترین و خشن‌ترین انتخابات در طول سه دهه دموکراسی در برزیل است. رسیدگی به وضعیت اقتصادی، فوریت نجات آمازون، ریه‌های زمین و حفاظت از بومیان و ... موضوعاتی است که سبب شده تا مردم برزیل به این فکر کنند که آیا فردای انتخابات و به دنبال اعلام نتایج، اوقات آرامی را شاهد خواهند بود یا خیر.
خشونت سیاسی در آخرین مرحله مبارزه‌های انتخاباتی در برزیل تا جایی بالا گرفته است که خبرگزاری افه، چهارشنبه گذشته (۲۸ سپتامبر) از تحقیقات پیرامون قتل دست‌کم چهار نفر پس از بحث‌های سیاسی خبر داد.
فضای متشنج سیاسی در آستانه این رقابت دو قطبی موجب شد تا داسیلوای پیشتاز در نظرسنجی‌ها و بولسونارو که خود در جریان مبارزه‌های انتخاباتی ۲۰۱۸، مورد اصابت چاقو قرار گرفت، در برخی از تجمع‌های تبلیغاتی خود با پوشیدن جلیقه‌های ضد گلوله و تحت حفاظت نیروهای امنیتی شرکت کنند.
حمل سلاح از شنبه تا دوشنبه، ممنوع!
تنش‌ها و نگرانی‌ها از مرزهای برزیل نیز فراتر رفته و موجب نگرانی برخی کشورها شده است. «کارین ژان پیر» سخنگوی کاخ سفید سه‌شنبه گذشته، حوادث خشونت‌آمیز اخیر در چارچوب کارزارهای انتخاباتی را محکوم کرد و از اینکه انتخابات «به شیوه‌ای عادلانه، شفاف و معتبر برگزار شود» ابراز امیدواری کرد.
تشدید خشونت‌ها در روز انتخابات محتمل است. یکی از مقام‌های پلیس سائوپائولو که خواست نامش فاش نشود به افه گفت در صورت پیروزی لولا داسیلوا در دور نخست، احتمال «درگیری» در خیابان‌ها وجود دارد.
دادگاه عالی انتخابات (TSE) برزیل روز جمعه اعلام کرد که بین شنبه و دوشنبه حمل سلاح توسط شهروندان به دلیل برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به حالت تعلیق در خواهد آمد.
چرا سرنوشت برزیل برای آمریکای لاتین و جهان مهم است؟
هفتم سپتامبر گذشته (۱۶ شهریور)، گرامیداشت دویستمین سالگرد استقلال برزیل با مراسم رژه سنتی برگزار شد. تاریخ این پهناورترین کشور آمریکای جنوبی، مملو از فراز و نشیب‌ها است اما نگاهی به امروزِ برزیل، گواه این واقعیت است که نتایج انتخابات فردا، فراتر از تعیین سرنوشت جمعیت بیش از ۲۱۷ میلیون نفرا این کشور، برای منطقه آمریکای لاتین و جهان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
تاریخ برزیل، داستان ملتی است که شرایط صلح و رفاه همواره برای آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. با این حال امروز، حدود ۶۳ میلیون برزیلی زیر خط فقر زندگی می‌کنند؛ ناامنی غذایی، ۱۲۵ میلیون نفر را تحت تاثیر قرار داده است؛ کمتر از یک درصد از مالکان زمین‌های کشاورزی، ۴۵ درصد از اراضی روستایی را در اختیار دارند؛ با وجود اینکه، بیش از نیمی از جمعیت این کشور را سیاه‌پوست‌ها تشکیل می‌دهند، تعداد اندکی از آفریقایی- برزیلی‌ها در پست‌های مدیریتی قرار دارند؛ هر ساله، ۵۰ هزار نفر (روزانه حدود ۱۳۰ نفر) در برزیل کشته می‌شوند؛ از طرفی، برزیل دارنده بزرگ‌ترین میزان تولید ناخالص داخلی و پرجمعیت‌ترین سرزمین آمریکای لاتین بوده و کشوری درحال‌توسعه با پتانسیل عظیم اقتصادی است؛ برزیل در گروه قدرت‌های نوظهور اقتصادی موسوم به بریکس به روابط و همکاری دوستانه خود با سایر قدرت‌ها ادامه می‌دهد؛ این کشور پهناور یک نیروگاه بزرگ کشاورزی، دارای منابع عظیم معدنی و بازار داخلی قابل‌توجهی است و از همه مهم‌تر از نفوذ منطقه‌ای قابل‌توجهی برخوردار است.
اگرچه از دیرباز ایالات‌متحده و اروپا شرکای سنتی برزیل بودند، در سال ۱۹۹۹ این کشور دچار بحران اقتصادی شدیدی شد و این امر باعث شد تغییر راهبرد دیپلماسی تجاری برزیل، توسط «هنریکه کاردوسو» رئیس‌جمهوری وقت برزیل در دستور کار سیاست خارجی این کشور قرار گیرد. وی بر تنوع شرکای تجاری و توسعه همکاری‌ها با کشورهای بزرگ درحال‌توسعه به‌عنوان هدف اصلی کشور تأکید کرد. تجلی این تغییر بیشتر در دوران رئیس‌جمهوری لولا داسیلوا صورت گرفت، روابط نزدیک‌تر با چین که داسیلوا مورد توجه قرار داد، برزیل را قادر می‌سازد تا آرزوی خود را برای ایجاد یک نظم جهانی چندقطبی جهت ایجاد ائتلافی میان کشورهای در حال توسعه در نهادهای اصلی چندجانبه محقق کند.
«اشتفان تسوایگ» نویسنده اتریشی در ستایش ظرفیت عظیم برزیل، عنوان «کشور آینده» را به برزیل نسبت داد و چنان که واضح است، حمایت دوباره شهروندان این کشور از لولا داسیلوا به دلیل سابقه مدیریت موفق قبلی او نشان می‌دهد که برزیلی‌ها برای احیای دوباره قدرت کشور خود به این نامزد چپگرا دل بسته‌اند. نکته حائز اهمیت اینکه استراتژی کمپین تبلیغاتی لولا داسیلوا نیز همواره بر یادآوری موفقیت‌های دوره ریاست قبلی متمرکز بوده اما به راستی کامیابی‌های قبلی در صورت پیروزی داسیلوا تکرار خواهند شد؟ لولا داسیلوا در میان تجربه ناموفق بازگشت رهبران موفق به قدرت، یک استثنا خواهد شد؟ پایان تلخ بازگشت دوباره رهبران موفقی همچون «خوان پرون» در آرژانتین، «آلوارو اوریبه» در کلمبیا و «کارلوس آندره پرز» در ونزوئلا با دولت‌های رفاهی سبب می‌شود تا روند مدیریت لولا داسیلوا در صورت تصاحب دوباره کرسی ریاست جمهوری، بیش از پیش زیر ذره‌بین قرار گیرد. چنانچه تحولات شرایط جهانی و منطقه‌ای از منظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را از عوامل سرنوشت ناموفق این روسای جمهوری بدانیم، آیا دولت داسیلوا خواهد توانست خود را با شرایط پیچیده خارجی و داخلی و متفاوت از ریاست قبلی خود، تطبیق دهد؟
از ادعای لولا داسیلوا مبنی بر اینکه او به طور قطعی در دور نخست پیروز این رقابت سیاسی خواهد بود تا لحن تهدیدآمیز بولسونارو مبنی بر اینکه «تنها خدا می‌تواند او را برکنار کند»، نگاه جهان را به انتخابات فردای برزیل خیره کرده است.
پیروزی لولا داسیلوا در برزیل، به معنای کامل شدن پازل حضور قدرت‌های چپگرا در اقتصادهای برتر آمریکای لاتین و در نتیجه همگرایی بیشتر خواهد بود. نخستین نقطه عطف چرخش سیاسی آمریکای لاتین به چپ‌گرایی در دهه اخیر با پیروزی قاطع «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» در مکزیک در سال ۲۰۱۸ رقم خورد. سال بعد، رای‌دهندگان پانامایی یک دولت چپ‌میانه را انتخاب کردند و جنبش پرونیست چپ آرژانتین با پیروزی «آلبرتو فرناندز»، بازگشتی شگفت‌انگیز به عرصه سیاسی داشت. در سال ۲۰۲۰، «لوئیس آرسه» رقبای محافظه کار خود را شکست داد و رئیس‌جمهوری بولیوی شد. «پدرو کاستیو» معلم روستایی کمتر شناخته شده در آوریل گذشته (تیر ۱۴۰۰)، رقیب سرسخت خود را شکست داد و جایگاه ریاست جمهوری پرو را تصاحب کرد. در ماه نوامبر (آذر ۱۴۰۰) «سیومارا کاسترو» یک کاندیدای زن سوسیالیست در انتخابات هندوراس به پیروزی شگفت‌انگیزی دست یافت و به سیطره ۱۲ ساله حزب راستگرا در این کشور پایان داد. در ماه دسامبر (اواخر آذر ۱۴۰۰) نیز شیلیایی‌ها، «گابریل بوریک» فعال دانشجویی سابق با گرایش چپ را برگزیدند. در آخرین و البته جالب توجه‌ترین مورد، «گوستاوو پترو» به عنوان نخستین رئیس‌جمهوری چپ‌گرای تاریخ کلمبیا، سکان ریاست دولت برای چهار سال آینده (۲۰۲۲- ۲۰۲۶) را به دست گرفت.
به این ترتیب، استقرار دوباره دولت‌های چپگرا، از حاکم شدن معادلات و سیاست‌های جدیدی در این منطقه خبر می‌دهد که به احتمال زیاد در تنظیم مجدد سیاست خارجی آمریکا در قبال این منطقه که همواره به «حیاط خلوت» آمریکا شهره بوده است، تاثیرگذار خواهد بود. از طرفی به نظر می‌رسد که لولا داسیلوا، همانند نخستین دوره ریاست جمهوری خود، روابط جنوب- جنوب را در سیاست خارجی خود دنبال کند.
در نهایت اینکه زیر سوال بردن نظام انتخابات الکترونیکی برزیل توسط بولسونارو سبب شده تا الگوبرداری‌های همیشگی او از دونالد ترامپ، تکرار وقایعی همچون حمله به ساختمان کنگره ایالات متحده با عدم پذیرش نتایج انتخابات رقم زند؛ از ادعای لولا داسیلوا مبنی بر اینکه او به طور قطعی در دور نخست پیروز این رقابت سیاسی خواهد بود تا لحن تهدیدآمیز بولسونارو مبنی بر اینکه «تنها خدا می‌تواند او را برکنار کند»، نگاه جهان را به انتخابات فردای برزیل خیره کرده است. اگر چه ضمانت قطعی از تکرار سناریوی موفقیت‌آمیز پیشین لولا داسیلوا وجود ندارد، با این حال به نظر می‌رسد که حضور دوباره بولسونارو که بسیاری او را مسبب آمار فاجعه‌بار مرگ‌ومیر ناشی از کرونا می‌دانند، دموکراسی برزیل را در معرض تهدید قرار می‌دهد. از طرفی شاید در میانه فریادها از زنگ خطر بحران آب‌وهوایی، اینکه سرنوشت دولت میزبان جنگل‌های آمازون به عنوان ریه‌های زمین به دست چه کسی بیفتد، به عنوان تنها دلیل اهمیت انتخابات فردا برای جهان کافی باشد.
