دو بيست تاريخي در كارنامه علمي ايران/ حضور دوباره ايران بر قله رشد

دكتر مصطفي قانعي در گفت‌وگو با خبرنگار علمي ايسنا گفت: بر اساس گزارش مجله «نيچر» كه رشد كمي توليدات علمي كشورها را در تمام گرايش‌هاي علوم در سال 2011 ميلادي بررسي كرده، روند رشد توليدات علمي ايران در سال 2011 نسبت به سال 2010 ميلادي بيشترين رشد دنيا، يعني 20 درصد بوده و اين در حاليست كه رشد توليد علم چين، 15 درصد، كره جنوبي 10 درصد، هند و اسپانيا كمتر از 10 درصد و ايالات متحده امريكا و انگلستان كمتر از 5 درصد بوده است.

وي درباره رتبه ايران بر اساس تعداد مقالات در تمام گرايش‌هاي علوم در سال 2011 ميلادي گفت: بر اساس گزارش مجله نيچر، ايران با حدود 75 ميليون نفر جمعيت و 5.4 هزار دلار سرانه توليد ناخالص ملي، با توليد 17 هزار و 598 مقاله، معادل 1.3 درصد مقالات دنيا در رتبه بيستم جهاني قرار دارد. رقيب سنتي ايران در منطقه يعني كشور تركيه با حدود 73 ميليون نفر جمعيت و 10هزار دلار سرانه توليد ناخالص ملي، 19 هزار و 753 مقاله معادل 1.4 درصد مقالات دنيا، رتبه هجدهم را دارد.

قانعي ادامه داد: كشورهاي آمريكا با 310 هزار و 206 مقاله (22.7 درصد)، چين با 142هزار و 645 مقاله (10.4درصد) و انگلستان با 90 هزار و 18 مقاله (6.6 درصد) رتبه‌هاي اول تا سوم توليد علم جهان در سال 2011ميلادي را در اختيار دارند.

معاون تحقيقات و فناوري وزيربهداشت، درمان و آموزش پزشكي افزود: آلمان با 82 هزار و 550 مقاله، ژاپن با 68 هزار و 360 مقاله، فرانسه با 57 هزار و 751 مقاله، كانادا با 49 هزار و 947 مقاله، ايتاليا با 47 هزار و 403 مقاله، اسپانيا با 43 هزار و 300 مقاله و هند با 39 هزار و 640 مقاله رتبه هاي چهارم تا دهم توليد علم دنيا را در اختيار دارند.

وي با اشاره به اين كه در گزارش مجله «نيچر» رتبه كشورها براساس تعداد مقالات به ازاي هر 100 هزار نفر جمعيت محاسبه شده است به ايسنا گفت: بر اين اساس ايران با 23.2 مقاله در هر 100 هزار نفر رتبه سي‌ام دنيا در سال 2011 ميلادي را كسب كرده است؛ اما تركيه با 26.8 مقاله در هر 100 هزار نفر در جايگاه بيست و هشتم جهان قرار گرفته است.

قانعي خاطرنشان كرد: بر اساس اين شاخص، كشورهاي سوئيس با 271.6، دانمارك با 211.3، سوئد با 196.8، نروژ با 184.4، هلند با 175.3، فنلاند با 170.4، استراليا 169.3، سنگاپور با 169.1، نيوزيلند با 153.5، بلژيك 148.6 مقاله در هر 100 هزار نفر رتبه هاي اول تا دهم دنيا را بدست آورده‌اند.

كسب رتبه بيستم توليد علم جهان براساس آمار «اسكوپوس»

وي با بيان اين كه بر اساس آمار پايگاه استنادي اسكوپوس، ايران در سال 2011 در همه گرايش‌هاي علوم، رتبه بيستم و در علوم پزشكي رتبه 23 دنيا را دارد، گفت: بر اساس همين آمار، رتبه ايران در تعداد ارجاعات در تمام گرايش‌هاي علوم، 29و در علوم پزشكي 37 است. همچنين رتبه كشورمان بر اساس شاخص H در تمام گرايش هاي علوم 54 و در علوم پزشكي 53 است.

معاون تحقيقات و فناوري وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تصريح كرد: شاخص H به تعداد مقالات يك فرد گفته مي شود كه حداقل به همان تعداد ارجاع داشته باشد؛ بنابراين در مورد رتبه ايران در اين شاخص، كشورمان در تمام گرايش هاي علوم 101 مقاله داشته كه حداقل 101 بار به آن استناد شده است. همچنين در علوم پزشكي، ايران 65 مقاله دارد كه حداقل 65 بار به آ‌ن استناد شده كه در دنيا رتبه 53 جهان را كسب كرده است.

به گفته قانعي، رتبه ايران در تمام گرايش هاي علوم در سال 2009 ميلادي بيست و دوم و در سال 2008، بيست و سوم جهان بوده است و در علوم پزشكي ايران در سال هاي 2008 و 2009 به ترتيب در جايگاه 26 و 25 قرار داشته است.

رشد 17 درصدي مقالات پزشكي نمايه شده ايران در اسكوپوس

معاون تحقيقات و فناوري وزير بهداشت با بيان اين كه ايران در علوم پزشكي در سال 2010 با نمايه پنج هزار و 155 مقاله در پايگاه اسكوپوس نسبت به دو سال پيش 16.8 درصد رشد داشته است، گفت: اين در حاليست كه محققان ايراني علوم مهندسي، سه هزار و 464 مقاله، شيمي دو هزار و 835 مقاله و كشاورزي و علوم زيستي دو هزار و 373 مقاله در سال 2010 در پايگاه اسكوپوس نمايه كرده اند.

رتبه ايران براساس شاخص جديد KEI

وي با بيان اين كه شاخص جديد «KEI)«Knowledge Economy Index) به منظور بررسي ميزان موفقيت كشورها در برقراري اقتصاد مبتني بر دانش استفاده مي‌شود، گفت: ايران در اين شاخص كه در مجله ساينتومتريكس (SCIENTOMETRICS) به چاپ رسيده است، موفق به كسب 4.67 امتياز از 10 امتياز شده و اين در حالي است كه تركيه 5.55 امتياز كسب كرده است.

در اين شاخص كشورهاي دانمارك با 9.52 امتياز، سوئد با9.51 امتياز و فنلاند با 9.37 امتياز رتبه هاي اول تا سوم جهان را دارند.

قانعي ادامه داد: شاخص KEI بر مبناي چهار محور اصلي اقتصاد مبتني بر دانش شامل شيوه سازماندهي نظام تحقيقات، آموزش مهارت‌هاي لازم به محققان، زيرساخت‌هاي اطلاع‌رساني و ارتباطات و سيستم حمايت از نوآوري و ابداع محاسبه شده است.

سهم 66 درصدي مجلات پزشكي در نشريات علمي ايران اسكوپوس

وي با بيان اينكه سهم مجلات علوم پزشكي از كل مجلات نمايه شده كشور ايران در پايگاه اطلاعات علمي Scopus در سال 2011 ميلادي 66 درصد است، گفت: كل مجلات نمايه شده كشور در پايگاه اطلاعات علمي اسكوپوس 84 مجله است كه 56 مجله در حوزه علوم پزشكي است.

قانعي ادامه داد: مجلات ايراني داراي شاخص تاثير نمايه شده در پايگاه (Journal Citation Report (JCR ‌بالغ بر 31 نشريه و تعداد نشريات علوم پزشكي 16 مجله است و بدين ترتيب سهم مجلات علوم پزشكي از كل مجلات 51 درصد است.

وي خاطرنشان كرد: ايران بر اساس تعداد مجلات علوم پزشكي نمايه شده در پايگاه اطلاعات علمي اسكوپوس در جايگاه هجدهم و تركيه در جايگاه چهاردهم است. همچنين ايران بر اساس تعداد مجلات نمايه شده در پايگاه اطلاعات علمي اسكوپوس در تمام گرايش‌هاي علوم رتبه 23 و تركيه رتبه 16 دنيا را دارد.